روی دیگر سکه را هم ببینیم

در کمتر از دو دقیقه‌ای که کنار خیابان ایستاده بودم بیش از ده تاکسی زرد و سبز مقابلم توقف کردند. تمام خودروها خالی از مسافر بودند. ابتدا تصور کردم برای اولین بار بازار تهران خلوت شده و تاکسی‌ها بی‌مسافر مانده‌اند، اما وقتی برای خلاصی از بوق تاکسی‌ها کمی پایین‌تر آمدم با مسافرانی روبه‌رو شدم که کنار خیابان منتظر تاکسی بودند و رانندگان دنبال مسافر دربستی. مشاهده این صحنه مرا به یاد پرونده‌های تجاوز به عنف در پوشش مسافربر انداخت. همیشه در پرونده‌های تجاوز به عنف درباره استفاده از مسافربران شخصی هشدار داده‌ایم، اما هیچ‌گاه به آن روی سکه توجهی نکردیم. چرا زنان از خودروهای مسافربرشخصی استفاده می‌کنند؟

در سال‌های اخیر افزایش جمعیت در شهرهای بزرگ و رشد ضعیف سیستم حمل و نقل عمومی باعث شد خودروهای شخصی وارد چرخه حمل و نقل شوند. خودروهایی که مشخصات آنها هیچ‌جا ثبت نمی‌شود و مستعد ارتکاب جرم هستند. همزمان نیز ارتکاب جرایم از سوی مسافربران شخصی به یک تهدید برای جامعه تبدیل شد.

به گفته جرم‌شناسان پیشگیری از وقوع جرم باید مقدم بر برخورد با جرم باشد و در این حوزه به جای این‌که فقط به هشدار بسنده کنیم، بهتر است نظارت بر خودروهای مسافربر شخصی را افزایش داده و در کنار آن سیستم حمل و نقل عمومی را گسترش دهیم. زمانی که رانندگان تاکسی دنبال مسافردربستی هستند، وقتی مترو و «بی‌آرتی» شلوغ است، مسافر مجبور می‌شود به سمت خودروهای شخصی برود و این ضعف دستگاه‌های مسئول در سیستم حمل و نقل عمومی، بازار مسافربران شخصی را داغ می‌کند و بی‌توجهی به این موضوع باعث افزایش ارتکاب جرایمی مانند زورگیر، تجاوز به عنف یا آدم‌ربایی در پوشش مسافربر شده است.

قربانی شدن خانم معلم و طرح شکایت مشابه در این حوزه یک‌بار دیگر این زنگ خطر را برای مسئولان و متولیان امر به صدا در می‌آورد که گرچه اجرای طرح ساماندهی مسافربرهای شخصی در گام نخست به‌عنوان اقدامی برای قانونمند کردن فعالیت این قشر موثر بود،‌ اما رها کردن آن زمینه‌ساز ارتکاب جرایم بسیاری شد و تا زمانی که بر فعالیت آنها نظارت نشود و همسو با آن سیستم حمل و نقل عمومی گسترش پیدا نکند، نمی‌توان انتظار داشت که این دسته از جرایم ریشه‌کن شود.

باید توجه داشت وقوع این جرم با توجه به اعتقادات و حساسیت هایی که در خانواده های ایرانی وجود دارد، می‌تواند باعث از هم پاشیدن کانون خانواده ها شود که این موضوع اغلب قربانیان را مجبور به سکوت کرده و عدم شکایت قربانیان راه را برای ارتکاب جرایم بعدی از سوی این متجاوزین هموار می کند.

محمد غمخوار / دبیرگروه حوادث