تجهیز مکان‌های بزرگ کشور به "وای‌فای" تا یک سال دیگر

به گزارش جام جم کلیک: مهندس نصرالله جهانگرد که پیش‌تر مشاور و نماینده ویژه رئیس جمهور در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات و دبیر شورای عالی اطلاع‌رسانی در دولت هشتم بود، امروز به عنوان معاون محمود واعظی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات فعالیت می‌کند.

سابقه حضور وی در وزارت ارتباطات به معاونت وی در وزارت پست، تلفن و تلگراف باز می‌گردد و البته زمانی نیز وی به عنوان سرپرست این وزارت‌خانه، در سال 79 فعالیت می‌کرد. او پیش از اینکه بار دیگر و با روی کارآمدن دولت یازدهم به وزارت ارتباطات وارد شود، در حوزه فناوری اطلاعات در شوراهای عالی انفورماتیک کشور و شورای عالی اطلاع‌رسانی نیز عضویت داشت. می‌توان گفت از مهمترین پست‌های وی دبیری شورای عالی فناوری اطلاعات کشور است که بحث انحلال یا همان ادغام آن با شورای عالی فضای مجازی امسال مطرح شد.

فعالیتها و برنامه‌های سازمان فناوری اطلاعات در سال اخیر شامل طراحی و راه‌اندازی سیستم عامل، ایمیل و جست‌وجوگرهای بومی، افزایش ضریب نفوذ و کاربران اینترنت، افزایش پورت‌های اینترنت پرسرعت و البته استفاده از همه این امکانات در راستای پیشبرد پروژه کلانی با نام «طرح شبکه ملی اطلاعات» بود.

جهانگرد که مستقیما با بزرگترین پروژه‌ها در وزارت ارتباطات مرتبط است، به ارائه توضیحاتی درباره آخرین وضعیت هر یک از این پروژه‌ها پرداخت. رییس سازمان فناوری اطلاعات ایران درباره میزان پیشبرد این برنامه‌ها معتقد است که پیشرفت در شبکه ملی اطلاعات مسئله‌ای نیست که نیازمند گزارش باشد بلکه اتفاق محسوسی در این زمینه در سطح کشور افتاده است، با اشاره به عقب‌ماندگی‌های گذشته در زمینه فناوری اطلاعات، از برنامه‌های این وزارت‌خانه برای جبران وضعیت موجود خبر داد.

نصرالله جهانگرد با اشاره به اینکه در دنیا این امری محرز است که فناوری ارتباطات و اطلاعات، زیرساخت، ابزار و پیشران توسعه است، گفت: به ویژه به تدریج که موضوع شبکه‌های تاسیسی حل و فصل و از نظر دسترسی به بخش دیتا و سرویس غنی می‌شود، این امر اهمیت بیشتری پیدا می کند.

معاون وزیر ارتباطات اظهار کرد: در این شرایط حداقل این نیاز به وجود می‌آید که این خط‌های ارتباط اینترنتی برقرار و کیفیت آن بهتر شود تا آنجایی که می‌گوییم هر کسی در هر نقطه‌ای که می‌خواهد به دیگری دسترسی داشته باشد، امکاناتش را از این طریق فراهم کنیم.

رییس سازمان فناوری اطلاعات افزود: فایده این امکانات این است که در آنها سرویس، خدمات، دیتا یا تفریحات می‌تواند در دسترس قرار بگیرد.

وی با اشاره به اینکه در ایران نیز دسترسیها از این لحاظ در حال بهبود است، خاطرنشان کرد: امروز می‌توانیم بگوییم دسترسی به اطلاعات و ارتباطات در کشور ما آزاد است و در دورترین روستا می‌توانیم اینترنت داشته باشید. ارتباطات دورترین نقاط کشور به مرکز و همچنین امکان ارتباط بین‌الملل به وجود آمده است.

جهانگرد با بیان اینکه رویه‌هایی که در بخش ارتباطات دنبال می‌شود به سمت بهبود کیفیت، کاهش هزینه‌ها، کاهش پیچیدگی در محاسبات قیمت می‌رود، گفت: در ارتباطات شبکه ثابت نیز به همین سبک حرکت می‌کنیم که یک ارتباط مناسب را با نرخ خوب داشته باشیم.

وی افزود: از اینجا به بعد پول و خدمات است که می‌تواند خود را نشان دهد، یعنی کاربر عرضه‌کننده خدمات شبکه را به علاوه سبدی از امکانات انتخاب کند. ما نیز در کشور خود به دنبال توسعه این امر هستیم.

معاون وزیر ارتباطات ادامه داد: از جمله پیشرفت‌های انجام شده این است که این گستردگی شبکه‌ها و ترمینال‌ها به لحاظ فیزیکی بستری را برای ارتباطات به وجود آورد.

وی همچنین درباره وضعیت شبکه های اجتماعی داخلی اظهار کرد: شبکه‌های اجتماعی بدین دلیل که ارتباطات بین گروه‌های مختلف جامعه را با سرعت بسیار بالایی فراهم می‌کند جاذبه زیادی دارد.

رییس سازمان فناوری اطلاعات تصریح کرد: شبکه‌های بیرون از ایران زودتر راه افتاده‌اند و شبکه‌های مشهوری با تیراژ بالا و کاربران زیاد هستند. وقتی یک شبکه اجتماعی 700 تا 800 میلیون کاربر دارد به این معناست که این شبکه محدود به یک کشور نیست و گستردگی آن به بیش از 100 کشور می‌رسد، پس شرایط بین‌المللی از این لحاظ نزدیک به هم است.

وی با تاکید بر اینکه استفاده از ظرفیت چنین امکاناتی برای امر توسعه کاری عقلانی است، اظهار کرد: در کنار آن، احتیاط‌های لازم و دقت در مضرات جزو ضرورت عقلی هر کسی، چه شخص یا بنگاه یا کشور است و بنابراین ما اصرار داریم که شبکه‌های اجتماعی استفاده شوند، چراکه قدرت رسانه‌ای آنها بالا است.

جهانگرد درباره قدرت اطلاع‌رسانی و عملکرد رسانه ای شبکه های اجتماعی در سطح کشور و بین‌المللی تصریح کرد: برای مثال آقای ظریف، یادداشتی را در یک شبکه اجتماعی می گذارد و آن یادداشت نزدیک به 500 هزار لایک می‌خورد و ممکن است این مطلب را حتی دو میلیون نفر دیده باشند. در همان مقطع بسیاری از یادداشت‌های وی در سطح بین‌الملل اثر‌گذار بود، به این معنا که فضای اجتماعی پیرامون ایران درباره مذاکرات به نفع ایران تغییر می‌کرد.

وی همچنین تصریح کرد: جمع کل تیراژ نشریات روزانه از این میزان پایین‌تر است پس می‌توان گفت شبکه‌های اجتماعی رسانه‌های مهمی هستند.

معاون وزیر ارتباطات افزود: ما در سطح ملی مصریم که شخصیت‌های سیاسی، فرهنگی از بستر‌ شبکه‌های ایرانی استفاده کنند. مثلا در حال حاضر پنج یا شش شبکه اجتماعی ایرانی در بخش خصوصی درست شده است و تعدادی از آقایان وزرا‌ء روی آن رفته‌اند و صفحه باز کرده‌اند و از همین طریق یک تعامل زنده‌ای را با متن جامعه پیدا کرده‌اند.

وی همچنین درباره حضور وزیر ارتباطات در برخی از این شبکه‌های اجتماعی، اظهار کرد: آقای دکتر واعظی صفحه‌ای را در چندین شبکه داخلی مانند کلوپ، زیگور، آپارات و تبیان دارند. وی خود به تنهایی در جریان آخرین اخبار متن جامعه است زیرا در مورد هر حادثه‌ای همه در این شبکه متن می‌گذارند.

رییس سازمان فناوری اطلاعات افزود: خود آقای واعظی نیز اگر بخواهد مطلبی را بگوید، کافی است دو جمله آنجا بنویسد تا هم جامعه بخواند و هم مجموعه‌ رسانه‌ای از آن استفاده کنند، به خاطر این‌که این شبکه‌ها کاملا وی را با متن اجتماع متصل کرده است و بسته به اهمیت موضوع گاهی تعداد بینندگان به چند هزار نفر می‌رسد و گاهی نیز ممکن است کمتر باشد.

وی با تاکید بر اینکه وزارت ارتباطات اصرار دارد کار این شبکه‌های اجتماعی را توسعه ببخشد، گفت: اما در کنار آن لازم است به جوانان یاد بدهیم که چطور در شبکه‌های اجتماعی فعالیت کنند، زیرا این شبکه‌ها درست مثل شبکه‌های عادی هستند؛ همانطور که ما در زندگی شخصی خود ملاحظات و آدابی را در روابط‌مان حفظ می‌کنیم، باید یاد بگیریم که بنا به مصالح‌مان در این شبکه‌ها جلو برویم.

جهانگرد درباره تفاوتهای شبکه‌های اجتماعی داخلی و خارجی، تصریح کرد: این‌طور نباشد که فکر کنیم مثلا چون منبع یک شبکه ایرانی بیرون از ایران است، کاملا شبکه بی‌طرفی است و اگر در ایران باشد طرفدار کار خاصی خواهد بود.

معاون وزیر ارتباطات در این‌باره خاطر‌نشان کرد: برای نمونه یک پسر یا یک دختر جوان 16 ساله اطلاعات خصوصی‌اش را روی یک سایت بین‌المللی می‌گذارد و همین آدم وقتی به سن 20 سالگی می‌رسد نسبت به خیلی از اطلاعاتی که قبلا منتشر کرده احساس خوبی ندارد. در آن زمان یک هیجان نوجوانی داشته و متوجه نبوده و حریم خصوصی‌اش را زیادی باز کرده است، اما وقتی می‌خواهد برگردد، دیگر این اطلاعات قابل پاک شدن نیست و این امر باعث می‌شود خود او اذیت شود. در حالی که باید یاد بگیریم که از این شبکه‌های اجتماعی چطور استفاده کنیم و چقدر از اطلاعاتمان را روی آن منتشر کنیم.

جهانگرد با اشاره به اینکه مسئله حفظ حریم شخصی در شبکه‌های اجتماعی امری بین‌المللی است، گفت: بررسی کرده بودند که کمترین میزان اطلاعات شخصی را آمریکایی‌ها روی فیس بوک می‌گذارند و بیشترین اطلاعات شخصی را عرب‌ها می‌گذارند و بعد از آن ما ایرانی‌ها می‌گذاریم، این رتبه‌بندی خیلی مهم‌ است.

رتبه ایران از نظر ارائه‌ی اطلاعات شخصی

وی در ادامه اظهار کرد: بنابراین ایران از نظر ارائه‌ی اطلاعات شخصی در شبکه فیس بوک، رتبه دوم را دارد که این رتبه منفی است. دیگران از این شبکه اجتماعی استفاده می‌کنند بدون آنکه اطلاعات شخصی خود را بگذارند.

رییس سازمان فناوری اطلاعات درباره بحث‌های بین‌المللی در این زمینه خاطر‌ نشان کرد: درحال حاضر در محاکم اروپا این مورد به گونه‌ای مطرح است که می‌گویند حق پاک شدن سابقه شخصی را به شهروندان اروپا بدهند و گوگل ملزم شود اطلاعات آنها را در صورت خواستشان بردارد.

وی تصریح کرد: پس ما اصرار داریم که از شبکه‌های اجتماعی استفاده کنیم و یاد بگیریم داخل آن چه بگذاریم و یاد بگیریم که اگر یک شبکه‌ای مال ماست علاوه بر رعایت جنبه‌های امنیتی به جنبه‌های اقتصادی آن نیز توجه کنیم.

جهانگرد درباره جنبه‌های اقتصادی استفاده از شبکه‌های اجتماعی و شبکه های موبایلی اظهار کرد: همه ما می‌دانیم که تعداد تماسها روی سایت ارزش اقتصادی دارد؛ یعنی من که یک شهروند ایرانی هستم چرا این ارزش اقتصادی را به یک سایت ایرانی ندهم و از سرویس آن استفاده نکنم؟

معاون وزیر ارتباطات با اشاره به اینکه سازمان فناوری اطلاعات ایران برای این معماری جامعه‌نگر که در کل فضای فناوری اطلاعات برنامه‌ای را شامل چند بخش مختلف در نظر دارد، تصریح کرد: یک بخش آن حوزه شبکه دسترسی است و برنامه ملی شبکه اطلاعات را در این زمینه طراحی کرده‌ایم.

او افزود: یعنی امروز که در کشور شاید بیش از 20 میلیون گوشی هوشمند با یکدیگر دیتا مبادله می‌کنند، بیش از هشت میلیون خطوط پرظرفیت دیتا در حال انتقال ترافیک است و حجم اطلاعات فارسی چند برابر شده است و هاست (میزبانی) این شبکه‌ها در کشور قرار دارد و این واقعیت شبکه ملی است که در حال توسعه است.

رییس سازمان فناوری اطلاعات درباره برنامه‌های وزارت ارتباطات در این زمینه اظهار کرد: انتظار داریم به ویژه تا سال آینده وضعیت طوری باشد که تقریبا بگوییم که ما هیچ محدودیتی برای سرعت نداشته باشیم اما در کنار آن ملاحظات امنیتی و فنی را رعایت می‌کنیم.

وی ادامه داد: کار دوم سرویس‌های دولت الکترونیکی است که در سطح ملی تاسیس شده و اعمال اجرا می‌شود؛ سال آینده سال بروز این سرویس‌هاست.

جهانگرد همچنین اظهار کرد: کار سوم این است که ابزار‌های حضور زبان فارسی در فضای وب و اینترنت را زیاد کنیم، یعنی انواع ابزارهای موتور جست‌وجو، وب، افزایش حجم داده‌های فارسی از جمله برنامه‌های سازمان است. حمایت ما در وهله اول یک حمایت شروع کار و تولد است.

وی درباره ادامه فعالیت شبکه‌ها و موتورهای جست‌وجوی طراحی شده با حمایت وزارت ارتباطات گفت: ادامه‌ی این موضوع و بقاء این شبکه‌ها بسته به بازار خواهد بود، چرا که با دستورالعمل و بخشنامه هیچ محصولی در فضای اینترنت رشد و بقاء پیدا نمی‌کند و تنها راه آن استفاده کاربران است.

معاون وزیر ارتباطات درباره نحوه پیشرفت این شبکه‌ها تاکید کرد: کاربر باید ببیند که این شبکه به دردش می‌خورد و قابل استفاده است یا نه. اگر این دو ویژگی را نداشته باشد، رشد نکرده و باقی نخواهد ماند.

وی درباره وضعیت موتورهای جست‌وجوی طراحی شده و نحوه نمایش نتایج جست و جو در آن‌ها تصریح کرد: در مورد موتورهای جست‌وجو هیچ‌گونه مدیریتی از سمت سازمان بروی آنها نمی‌شود، یعنی روی این‌که چه محتوایی می‌توانند بگذارند نظارت نداریم و این یک کار اتوماتیک است که موتور جست‌وجو براساس الگوریتم آن را انجام می دهد. این موتورها دیتا را جمع کرده و نشان می‌دهند.

انتظارات از جست‌وجوگرهای ایرانی

رییس سازمان فناوری اطلاعات درباره مزایای استفاده از جست‌وجوگرهای ایرانی اظهار کرد: مزیت آن نسبت به موتورهای جست‌وجوی بین‌المللی این است که در صفحات فارسی می‌رود که با توجه به نوع کد‌گذاری انجام شده، داده‌های بیشتری را از زبان فارسی نمایش می‌دهد.

وی افزود: ما به عنوان کاربر ممکن است در نتایج جست‌وجویی که نشان داده صفحه‌ای را باز کنیم و آن صفحه باز شود یا نه و یا فیلتر باشد یا خیر.

جهانگرد درباره این که جست‌وجوگر "یوز" سایت‌های فیلتر شده را در نتایج جست‌وجو نمایش نمی‌دهد تصریح کرد: ما انتظار داریم در مرحله‌ی جست‌وجوی موتور یا همان کراول ‌کردن، این داده‌ها داده‌های واقعی و دست نخورده باشند و این مطلبی که موتورهای جست‌وجو بخشی از نتایج را حذف می‌کند را بررسی خواهیم کرد چون قرار نیست در کراول‌ کردن داده‌ای فیلتر شود.

معاون وزیر ارتباطات درباره امکان دسته‌بندی و حذف برخی نتایج در موتورهای ایرانی، گفت: موتور‌های جست‌وجوگر نمی‌توانند این کار را به صورت انسانی انجام دهند زیرا در این صورت کار بسیار دشواری است و در مرحله‌ی پروسس کردن، کل کارایی را از سیستم می‌گیرد.

وی با اشاره به اینکه نوعی دسته‌بندی نتایج در تمامی موتورهای جست‌وجو اعم از داخلی و خارجی صورت می گیرد، خاطر‌ نشان کرد: موتورهای جست‌وجوی بین‌المللی نیز بسته به مخاطب، منطقه داده‌هایشان را تغییر می‌دهند.

رییس سازمان فناوری اطلاعات ادامه داد: مثال زدم که اگر با سرچ در گوگل یک کلمه را جست‌وجو کنیم با آدرس ip ایرانی و خارجی دو نتیجه متفاوت را نشان خواهد داد و دسته‌بندی متفاوت خواهد بود.

وی درباره عدم نمایش صفحه‌های فیلتر شده در "یوز" تصریح کرد: باید دید اگر در نتایج جست‌وجو سایت‌های فیلتر‌شده نشان داده نمی‌شود چه قانونی برای کراول‌ کردن موتور گذاشته‌اند. البته ممکن است این‌طور باشد که طراحی موتور به صورتی باشد که در نتایج صفحات فیلتر‌شده را نشان ندهد. بنابراین این اتفاق می‌تواند به صورت نرم‌افزاری وهوشمند بیفتد اما به صورت انسانی امکان‌پذیر نیست و البته من به لحاظ منطق مهندسی این را می‌گویم و از اینکه آیا چنین اتفاقی می‌افتد یا خیر خبر ندارم.

معاون وزیر ارتباطات همچنین اظهار کرد: این مسائل قابل حل است و حتی باید بگویم که اینگونه دسته‌بندی ‌کردن‌ها در همه موتورهای جست‌وجو از جمله گوگل و یاهو هم وجود دارد.

وی درباره نحوه دسته‌بندی نتایج در جست‌وجوگری مانند گوگل، عنوان کرد: ظاهرا اینطور است که در این موتورها نتایجی که پربازدیدند در ابتدا آورده می‌شوند اما عوامل متعددی روی این امر اثر می‌گذارد.

رییس سازمان فناوری اطلاعات افزود: زمانی براساس تعداد بازدید‌ هر سایت نتایج جست‌وجوی آن سایت بالاتر می‌آمد و به همین دلیل برخی سایت‌های زرد که بازدید بالاتری داشت در نتایج گوگل بالاتر نشان داده می‌شد.

وی همچنین خاطر‌ نشان کرد: با همین ترفند کلید‌واژه‌ها را پایین صفحه می‌گذاشتند تا سایت بیشتر کلید بخورد و در رنکینگ گوگل بالاتر بیاید که حتی برای این امر مشاوره هم به دارندگان سایت داده می‌شد اما گوگل تلاش می‌کند چنین نتایجی را حذف کند که البته هنوز کامل حذف نشده است.

جهانگرد درباره دیگر عوامل موثر در نحوه نشان‌ دادن نتایج در موتور گوگل تصریح کرد: این امر فقط موثر نیست بلکه عوامل دیگر تاثیر‌گذارند که از آن جمله می‌توان به عوامل منطقه‌ای اشاره‌ای کرد؛ مثلا اگر درباره یک موضوع علمی خاص در ایران سرچ کنیم، گوگل ممکن است به کاربر دیتای چندانی ندهد.

معاون وزیر ارتباطات در این باره افزود: چون در آنجا حجم اطلاعات بسیار بالاست ممکن است کمتر متوجه چنین امری شویم. اما اصل موضوع باقی می‌ماند و من اصل موضوع را در مورد هیچ موتوری نه داخلی نه خارجی رد نمی‌کنم.

رییس سازمان فناوری اطلاعات با اشاره به اینکه پیشرفت در این موتورها با استفاده بیشتر از آن‌ها به وجود می‌آید، گفت: وقتی سایت با انبوهی از تقاضا مواجه می‌شود، بهتر یاد می‌گیرد که چطور نتایج را پالایش کرده و در اختیار کاربر بگذارد و به یک سایت خوب و باکیفیت نزدیک می‌شود.

جهانگرد درباره سرعت نمایش نتایج در موتور "یوز" که به عنوان جست و جوگر بومی معرفی شده‌است، تصریح کرد: به نظر من سرعت باز‌شدن فارسی‌جو یا یوز از جمله مسائل تکنیکی است و همین تجربه کاربران درباره سرعت پایین نمایش علامت خوبی است به مدیران سایت که بفهمند باید خود را اصلاح کنند.

معاون وزیر ارتباطات در ادامه اظهار کرد: اصطلاحا به این امر تجربه کاربر گفته می‌شود که می‌تواند به برنامه‌نویس منتقل شود و اگر سرعت فارسی‌جو بالاتر است، نشان می‌دهد که تکنیک‌های برنامه‌نویسی قوی‌تری دارد و یا پهنای باند بهتری داشته و یا وضعیت پردازنده های آن بهتر بوده است.

وی افزود: بنابراین اگر سرعت یوز پایین است این نکته را به برنامه‌نویسان این شبکه منتقل می‌کنیم و حتی از این موضوع هم که ایسنا این امکان را به وجود بیاورد تا مردم با استفاده از این موتور‌های جست‌وجو به آنها رتبه بدهند نیز استقبال می‌کنیم، چرا که این امر به مدیران سایت کمک می‌کند که یک جای معتبر بی‌طرف در این مورد نظر می‌دهند.

وی با تاکید بر اینکه هیچگونه دسترسی دولتی به اطلاعات کاربران در شبکه‌های اجتماعی داخلی وجود ندارد، عنوان کرد: ما در وزارتخانه برنامه‌هایی را دنبال می‌کنیم و به هیچ وجه تا به حال چنین سیاستی را نداشته‌ایم و بنا نیست که در وزارتخانه ما در شبکه های اجتماعی داخلی و حوزه خصوصی مردم هیچ نوع دخالت یا ورودی داشته باشیم و تا به حال نیز روی هیچ شبکه‌ای، دستگاه‌های نظارتی هیچ‌گونه نفوذی نداشتند و حتی نسبت به ورود مردم به این سایت اشتیاق دارد.

دسترسی اسرائیلی و آمریکایی به وایبر

معاون وزیر ارتباطات با اشاره به اینکه برنامه های پیام‌رسانی مانند وایبر از اطلاعات کاربران خود استفاده می‌کنند، ادامه داد: به جای این‌که مردم روی وایبر بروند که امکان استفاده از اطلاعات آن برای شرکت های وابسته به کشورهای بیگانه را فراهم می کند و داده‌های شخصی و در کنار آن داده‌های انبوه ملی را استفاده می‌کنند، یعنی رفتار جامعه ایرانی، سلایق و تمایلات را بررسی و روی آن حرکت می‌کند، می‌توانند از مشابه‌های داخلی استفاده کنند.

معاون وزیر ارتباطات با اشاره به اینکه ظرفیت فنی شبکه‌های داخلی نمی‌تواند هم‌عرض با شبکه‌هایی مانند وایبر و گوگل باشد، این موضوع را امری طبیعی دانست و گفت: اما بسیاری از کشور‌ها می‌توانند پاسخگوی نیاز خود در درون کشورشان باشند و ما نیز باید برای این امر تلاش کنیم و محصولاتی را در این زمینه طراحی کنیم و 10 محصول دیگر نیز مانند بیسفون و ساینا را در کشور طراحی کنیم و مردم نیز از آنها استفاده کنند تا رضایت آنها به دست بیاید.

وی همچنین به کاربران شبکه های داخلی اطمینان داد که هیچ نوع تعرضی به حریم خصوصی آنها در این سایتها نشده و نخواهد شد و افزود: من با اطمینان می‌گویم که در این شبکه‌ها هیچ نوع تعرضی به حقوق مردم نشده و نخواهد شد و برنامه و دسترسی برای این کار به کسی داده نشده است، ضمن این‌که شبکه ای مانند بیسفون مال دولت نیست، بلکه بخش خصوصی این پروژه را انجام می‌دهد و ما فقط تشویق می‌کنیم.

اگر حمایت ما سوال‌برانگیز باشد، حمایت نمی‌کنیم

جهانگرد همچنین با بیان اینکه در وزارت ارتباطات هیچ نرم‌افزاری تولید نمی‌شود گفت: ما در وزارتخانه و سازمان فناوری اطلاعات ایران تنها از نرم‌افزار‌های خوب حمایت می‌کنیم.

وی در پاسخ به این سوال که چرا دولت یازدهم نیست همچون دولت قبلی، آماری درباره میزان پیشبرد شبکه ملی اطلاعات ارائه نمی‌دهد، عنوان کرد: یک سلسله چالش در فضای رسانه‌ای در مورد شبکه ملی اطلاعات وجود دارد. کسی می‌آید و می‌گوید این شبکه را تا 90 درصد پیش برده‌ایم اما معلوم نیست متر آن شخص برای گفتن چنین خبری چه بوده است.

معاون وزیر ارتباطات افزود: یکبار هم در دولت قبل گفته شد که ما تمام برنامه 20 ساله در این زمینه را در همان چند سال اول به دست آورده‌ایم و اگر به یاد داشته باشید دولت قبل در همان دور اول ریاست جمهوری‌ وقتی پرسیده شد که تا چه حد برنامه‌های چهارم توسعه را پیش برده‌اید جواب دادند ما برنامه 20 ساله را تمام کرده‌ایم و در این زمینه مکتوبات خبر وجود دارد.

رییس سازمان فناوری اطلاعات تصریح کرد: لازم است ما یکسری شاخص‌های کمی را باید برای اندازه‌گیری درست کنار بگذاریم.

وی همچنین اظهار کرد: براساس قانون برنامه پنجم، 60 درصد خانوارها و 100 درصد کسب‌وکارها لازم است به امکانات دسترسی پرظرفیت متصل شوند.

جهانگرد عنوان کرد: براساس شاخص مرکز آمار ایران این عدد حدود 18 میلیون خط را پوشش می‌دهد، چرا که تعداد خانوارهای ایران در حال حاضر چیزی حدود 17 میلیون نفر است و 60 درصد آن نزدیک به 13 میلیون نفر می‌شود.

تنها 15 درصد برنامه اجرا شد

وی درباره میزان پیشبرد برنامه‌ها در این زمینه تصریح کرد: وقتی دولت آقای روحانی سرکار آمد، از این مقدار سه میلیون خط پرظرفیت در کشور ایجاد شده بود و موبایل نیز ارتباطات نسل دو داشت، پس طبق بررسی ما مشخص شد تنها 15 درصد برنامه اجرا شده است.

او درباره دیگر شاخص‌های برنامه شبکه ملی اطلاعات اظهار کرد: شاخص دیگری که در این زمینه مطرح شد این بود که ایران باید در زمینه‌های ارتباطی در منطقه دوم باشد. ما در این زمینه نیز بررسی کردیم و دیدیم که سرانه اینترنت ایران یک کیلوبیت بر هر ثانیه است. در حالی که در ترکیه که در همسایگی ماست این شاخص چیزی حدود 50 کیلوبیت در ثانیه و در کشور‌های حوزه خلیج‌فارس 100کیلوبیت در ثانیه است.

رییس سازمان فناوری اطلاعات خاطر‌ نشان کرد: بنابراین لازم است برنامه‌ریزی کنیم تا آخر برنامه پنجم که دو سال و نیم برای دولت باقی‌مانده است، این عقب‌ماندگی را جبران کنیم.

وی درباره برنامه‌های وزارت ارتباطات برای جبران عقب ماندگی‌های گذشته، گفت: در این زمینه بررسی کرده‌ایم که باید ظرفیت بین‌الملل ما در زمینه ارتباطات 100 برابر شود تا به حال حاضر کشور‌های منطقه برسیم. اما تا دو سال آینده بقیه کشور‌های منطقه هم رشد می‌کنند و معلوم نیست تا آن زمان با این میزان پیشرفت نیز در رتبه پنجم و ششم قرار می‌گیریم یا نه.

جهانگرد همچنین با اشاره به اینکه ظرفیت شبکه داخلی نیز در آینده باید 40 برابر رشد کند، گفت: این برنامه‌ها وارد بررسی‌های فنی شده و به ضوابط و دستورات فنی تبدیل شده است، بعد از آن وارد شورای عالی فضای مجازی شد که در این شورا به عنوان عالی‌ترین نهاد سیاست‌گذاری کشور در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات مورد تصویب اعضای محترم قرار گرفت و تصویب شد که هفت مشخصه بر شبکه ملی اطلاعات مستولی باشد.

به گفته وی وزارت ارتباطات این هفت ویژگی را که شامل مستقل‌بودن، توانمند‌بودن، پرظرفیت بودن، حفظ مسائل امنیتی و فرهنگی می‌شود در پیاده‌سازی طرح شبکه ملی اطلاعات رعایت کرده‌است.

معاون وزیر ارتباطات افزود: ما در این زمینه گزارش کتبی دادیم که طراحی‌مان به چه شکل است و به چه صورت عمل می‌کنیم و معمولا برای این کار نیز در این مرحله طراحی کلان داده می‌شود.

جهانگرد درباره کلی بودن طرح ارائه شده‌ عنوان کرد: طراحی جزیی زمان بر است و باید برویم ریز ‌طراحی هر منطقه و زیرساخت را برای آن در بیاوریم اما همزمان با این موضوع که مشاورین بین‌المللی و داخلی نیز برای آن گرفته‌ایم، لازم بود طرح را اجرا هم کنیم.

او افزود: بنابراین وزارتخانه در بخش زیرساخت که حوزه آن به حساب می‌آید کار را شروع کرده و پروژه امید و تدبیر که افزایش ظرفیت فیبر و انتقال کشور است را اجرا می‌کند و در این زمینه نسل سه موبایل را نیز اعلام کرد تا اپراتورها به آن منتقل شوند.

تامین 30 درصد نیاز به پورت کشور

جهانگرد با اشاره به اینکه یکی دیگر از تصمیم‌های دولت این بوده است که بتواند به شبکه اینترنت اجازه رشد دهد، افزود: در حال حاضر چیزی حدود هشت میلیون ارتباط پرظرفیت ADSL در همین یک سال اخیر به وجود آمده است، یعنی ما از سه میلیون ارتباط پرظرفیت به هشت میلیون رسیده‌ایم که از آن 18 میلیون پورت مورد نیاز حدود 30 درصد را پاسخ می‌دهد.

وی همچنین تصریح کرد: اگر عوامل بودجه‌ای و اجرایی به ما کمک کند و این دو پروژه‌ زیرساختی به اجرا برسند، از نظر بک‌ بون ملی به وضعیت مطلوب نزدیک می‌شویم.

معاون وزیر ارتباطات درباره مشارکت بخش خصوصی در این زمینه، گفت: همزمان با ما شرکتهای اینترنتیPAP یا ندا و اپراتورهای بخش خصوصی و نیمه خصوصی در حال توسعه شبکه خواهند بود به نحوی که مردم در سراسر کشور بتوانند دسترسی مناسب اینترنتی داشته باشند.

قم منبع استراتژی تولید محتوای اسلامی جهانی

رییس سازمان فناوری اطلاعات همچنین با اشاره به اینکه برخی شهرها که از نظر زیرساختی وضعیت بهتری دارند که نامشان به زودی از سوی وزارت ارتباطات اعلام خواهند شد، افزود: مثلا در قم وضعیت زیرساختی خوبی داریم و حدود 50 گیگ دیتا در این شهر تولید می‌شود و ما به عنوان منبع استراتژی تولید محتوای اسلامی در جهان از آن استفاده می‌کنیم و از نظر شیعی مرکز قم در این زمینه نیز یک مرکز انحصاری به حساب می‌آید.

وی اظهار کرد: در حال حاضر بیش از 15 شبکه تلویزیونی در قم تولید برنامه می‌کنند و در واقع می‌توان گفت این شهر یک چشمه فیاض است که بستر داخلی آن فراهم است.

جهانگرد همچنین با اشاره به مرکزیت قم در زمینه‌های مذهبی تصریح کرد: یک مرکزیت دیتاسنتر نیز در این شهر داریم تا به موسساتی که در این شهر کار می‌کنند کمک کنند. شهرهای دیگر مثل مشهد، اصفهان، شیراز، تبریز نیز به این نقاط ایده‌آل نزدیک می‌شوند و همین‌طور این شبکه ملی اطلاعات گسترش پیدا می‌کند.

به گفته او بنابراین اینترانت یک طراحی کلان است که مطابق ضوابط انجام شده و مستندات آن پخش شده است و مرحله‌ی بعدی آن طراحی تخصصی و جزیی‌تر است که آن نیز در حال انجام است و به تدریج داده‌های آن جلو می‌رود.

معاون وزیر ارتباطات همچنین درباره عینیت شبکه ملی اطلاعات افزود: درباره عینیت اجرایی این شبکه نیز باید گفت که عینیت آن است که جلوی چشم همه است و همه آن را احساس می‌کنند. آیا امکانات ارتباطی مردم از پارسال بهتر نشده است؟ و آیا کسی هست که در ایران بگوید این مساله بهبود پیدا نکرده است؟

عضو هیات مدیره شرکت مخابرات ایران افزود: اکنون افراد می‌توانند هر جا که می‌خواهند اینترنت ADSL بگیرند و بنابراین وضعیت فیزیکی و گزارش ارزشیابی نیز قابل اندازه‌گیری است. یعنی می‌توان تعداد دسترسی‌ها به اینترنت را ارزیابی کرده و شمرد.

وی همچنین درباره طراحی جزئیات شبکه ملی اطلاعات، خاطرنشان کرد: مطلب دیگر نیز این است که آیا در موضوعات ریز طراحی مثلا اینکه دستگاهی که مقررات را ایجاد می‌کند، باید داخل طراحی ریز نیز دخالت کند؟ که به نظر من این امر را باید با شرکت‌های اپراتوری مطرح کرد.

جهانگرد با اشاره به اینکه وزارت ارتباطات در این زمینه قائل به عدم ورود به امور حوزه اجرایی است، عنوان کرد: لزومی ندارد که نهادهای سیاست‌گذاری یا رگولاتوری وارد جزییات فنی پروژه یک شرکت شود؛ بلکه ما نتیجه کار آنها را می‌خواهیم.

وی با بیان اینکه طراحی کلان‌ شبکه ملی اطلاعات در چارچوب سیاست‌های مصوب انجام شده است، به جمع‌بندی وضعیت این شبکه پرداخت و گفت: این طراحی در اختیار قرار گرفته و هیچ مشکلی ندارد که رسانه‌ها نیز آن را نگاه کنند. طراحی فنی ریز نیز در حال انجام و تکمیل است و بخش‌هایی از آن طراحی شده و بهبود پیدا خواهد کرد.

معاون وزیر ارتباطات افزود: پروژه‌های اجرایی اعلام عمومی شده است و به صورت مناقصه همه می‌توانند وارد آن شوند. از نظر سرویس بیرونی نیز این امر از تعداد گوشی‌های هوشمند ارتباطات اینترنتی شهرهایی که نسل سه و نسل چهار دارند و تعداد ADSL‌هایی که نصب شده و مورد استفاده قرار گرفته، قابل ارزیابی و اندازه‌گیری است؛ شبکه ملی اطلاعات به این معناست.

وی با بیان اینکه درباره موضوعات کاربردی باید دید که با راه‌اندازی شبکه اطلاعات مردم چه خدماتی را دریافت می‌کنند، درباره این خدمات عمومی تصریح کرد: 80 درصد مصرف شبکه‌ها در دنیا محلی است یعنی باید به درد کار زندگی عادی از جمله کارهای بانکی، آموزشی، ثبت‌نام، بهداشتی، فرهنگی و هنری بخورد و کاربر از سطح بین‌الملل جز خبر و کارهای تفریحی و کمی علمی داده دیگری دریافت نمی‌کند پس باید درباره این امور کار شود.

رییس سازمان فناوری اطلاعات افزود: در سطح دولت الکترونیکی به سازمان‌ها کمک می‌کنیم تا برنامه‌هایشان را اجرا کنند و در اختیار مردم قرار بدهند، برخی از این سازمان‌ها مثل ثبت احوال وضع خوبی دارند.

جهانگرد با اشاره به اینکه در سازمان ثبت احوال همه عملیات مکانیزه است، ادامه داد: از سوی دیگر شهرداری‌ها و بانک‌ها خیلی وضع خوبی دارند و برای بسیاری از خدمات این بخش‌ها افراد نیازی ندارند در گیشه‌ها بایستند. نظام مالیات و گمرک نیز در این زمینه‌ها برنامه‌ریزی می‌کنند.

شبکه ملی اطلاعات شفاف‌ترین برنامه اجرایی

وی با اشاره به اینکه شبکه ملی اطلاعات کمک می‌کند عملیات دولتی سریع‌تر و امن‌تر اجرا شود، گفت: در نهایت ماحصل چیزی که به صورت مبهم طراحی می‌کنیم، ارتباط خوب بین مردم و سازمان‌هاست تا نیازهای داخلی در این زمینه برطرف شود.

معاون وزیر ارتباطات افزود: در حال حاضر خود کاربران می‌توانند ارزیابی کنند که چند درصد از احتیاجاتشان از طریق دسترسی‌های موبایلی برطرف می‌شود.

وی شبکه ملی اطلاعات را شفاف‌ترین برنامه اجرایی سازمان فناوری اطلاعات دانست و افزود: این شبکه قابلیت اندازه‌گیری توسط کل مردم را دارد و همه می‌بینند و میزان پیشرفت این شبکه را نیز همه حس می‌کنند.

برای 100 برابر کردن پهنای باند بین‌الملل مشکل نداریم

جهانگرد با اشاره به اینکه سرانه دسترسی اینترنتی در حال حاضر نسبت به سال گذشته دو برابر شده است، تصریح کرد: ما برای این‌که در سطح بین‌الملل این سرانه را 50 یا 100 برابر کنیم مشکلی نداریم.

وی افزود: خرید ظرفیت بین‌الملل و آوردن آن تا گیت‌وی (درگاه) پروژه‌ای است که سه ماهه انجام می‌شود، ولی توزیع آن در شبکه داخلی با مشکل مواجه است.

معاون وزیر ارتباطات درباره وضعیت فعلی پهنای باند در کشور اظهار کرد: ما قرار بود در شبکه داخلی به 500 گیگا بایت برسیم که در حال حاضر به یک ترابایت دست یافته‌ایم و فکر می‌کنم تا فروردین‌ماه به 1.400 ترابایت دست پیدا کنیم و انتظار ما این است در اواخر شهریورماه به دو ترابایت برسیم.

رییس سازمان فناوری اطلاعات درباره نحوه بهبود این وضعیت تصریح کرد: رشد این مسیر نیز به صورت لگاریتمی است، یعنی اوایل آن رشد کند خواهد بود. زیرساخت مخابرات ما خوب است و کل کشور روی فیبر قرار دارد؛ از نظر تلفن ثابت اشباع شده‌ایم و دیگر کسی به دنبال تلفن ثابت نیست.

وی خاطر‌ نشان کرد: در حال حاضر پیشرفت این ارتباطات به موبایل رسیده است و روی موبایل نیز کاربران دسترسی بهتری به دیتا دارند.

آخرین وضعیت 3G و 4G

جهانگرد با اشاره به اینکه در حال حاضر 40 شهر به نسل چهار ارتباطی مجهز هستند، عنوان کرد: بیش از 200 شهر نسل سوم ارتباطی دارند و انتظار ما این است که تا سه ماه آینده تقریبا 1000 شهر ما به دسترسی 3G برسند.

وی درباره وضعیت برنامه‌نویسان با راه‌اندازی نسل سوم و چهارم ارتباطی، خاطر‌ نشان کرد: در همین چند ماه اخیر تعداد اپلیکیشن‌هایی که روی موبایل نوشته شده و مشکلی را از زندگی کاربران حل می‌کند، بیش از 25 هزار برنامه بوده است. یعنی یک چنین سرمایه عظیمی در کشور وجود دارد که بلافاصله از خدمات نسل 3 و 4 ارتباطی استفاده می‌کند.

اشتغال 50 هزار نفر در حوزه IT

رییس سازمان فناوری اطلاعات با اشاره به اینکه این نوع برنامه‌نویسی به یک اقتصاد و شغل تبدیل شده ‌است، افزود: بیش از 50 هزار نفر دارند از طریق این بازار کسب درآمد می‌کنند که این افراد اکثرا جوان و فارغ‌التحصیلان دانشگاهی هستند؛ ما امسال به رییس جمهوری قول دادیم که 30 هزار زمینه شغلی در IT درست کنیم و فکر می‌کنیم به این 30 هزار دست پیدا کرده‌ایم.

وی درباره سرمایه‌گذاری بخش دولتی در این پروژه ها گفت: این فرصت‌های شغلی به صورتی بود که دولت به طور غیرمستقیم روی آنها سرمایه‌گذاری کرده است. یک نفر که اپلیکشین می‌نویسد و آن را روی موبایل می‌فروشد و از آن درآمد دارد، شاغل شده است. در حالیکه هزینه‌های زیرساختی را برنامه‌نویس نکرده است و علاوه بر آن سرمایه‌گذاری نهایی را نیز کاربر انجام داده است.

حل اختلافات با شهرداری

جهانگرد همچنین درباره جمع‌آوری دکل‌ها مخابراتی از سوی شهرداری‌ها اظهار کرد: در مورد شهرداری مساله خاصی نیست و اختلافاتی در زمینه نصب آنتن‌های بی تی اس وجود دارد که درحال مذاکره و رفع مشکلات هستیم.

تجهیز مکان‌های بزرگ به وای‌فای تا پایان 94

وی با اشاره به اینکه به زودی شهرها مجهز به وای فای می‌شوند، عنوان کرد: بر اساس این طرح بیشتر نقاط پرترافیک مجهز به اینترنت وای فای می‌شود. این دسترسی را به اینترنت فوق‌العاده، ارزان و راحت می‌کند که کاربران می‌توانند در دانشگاه تا ترمینال‌های بزرگ، میدان‌های بزرگ، معابر بزرگ و عمومی به راحتی با هر ابزاری که وای فای دارد به اینترنت وصل شود.

معاون وزیر ارتباطات درباره نحوه برقراری این ارتباط اینترنتی اظهار کرد: ممکن است از میدان انقلاب تا ولیعصر(عج) با دو سه وای فای، شبکه اینترنت به وجود آید. بعضی از این شبکه‌ها می‌تواند رایگان باشد و برخی با اشتراک سیم‌کارت، سرویس بدهد و این امر دیگر بستگی به انواع سبد‌های خدماتی دارد.

به گفته وی این برنامه در حال حاضر ابلاغ شده است و تا سال 94 در بیشتر مکانها اجرا میشود.

عینیت شبکه ملی اطلاعات در سال آینده

رییس سازمان فناوری اطلاعات با اشاره به اینکه از جمله برنامه های سازمان فناوری اطلاعات تحقق زیرساخت‌های شبکه ملی اطلاعات است گفت: پروژه‌هایی در حال انعقاد است و عینیت آن در سال آینده بروز پیدا می‌کند و این به این معناست که شرکت‌هایی که در این زمینه کار می‌کنند با کیفیت و ظرفیت بالاتری حرکت می‌کنند.

وی با بیان اینکه طی سال 94 راه‌اندازی شبکه ملی اطلاعات‌ در شهرهای مختلف به تدریج اعلام می‌شود، افزود: تعداد شهرهایی که تحت پوشش نسل 3 و 4 موبایل قرار می‌گیرند نیز افزایش پیدا می کند.

جهانگرد ادامه داد: از نظر سرویس‌های اجتماعی نیز ما با هماهنگی دولت و بودجه اختصاص که در این زمینه گذاشته است در سال آینده انتظار داریم برنامه‌های دولت الکترونیک در کلیه دستگاه‌های کشور اجرایی شده و خدمات آن را مردم ببینید.

وی با اشاره به تاکید معاون اول رییس جمهور به لزوم راه‌اندازی دولت موبایلی، تصریح کرد: به خصوص با وجود این‌که موبایل نسل 3 و 4 است، قابلیت تحرک سرویس‌های دولت نیز افزایش پیدا می‌کند و امیدواریم که سازمان‌ها خدمات خود را روی ترمینال‌های موبایلی و همچنین کل شبکه وارد کنند.

معاون وزیر ارتباطات همچنین حمایت از خط و زبان و محتوای فارسی در فضای اینترنت را از دیگر برنامه های وزارت ICT دانست و افزود: در این راستا از هر نوع پروژه‌ای که در این زمینه باشد از جمله پروژه‌های فرهنگی و اجتماعی حمایت می‌کنیم و خبر خواهیم داد که می‌توانیم منابع مالی خوبی را به این بخش در بحث محتوا تزریق کنیم و موجب رونق بیشتری در این بخش بشود.

وی در پاسخ به این سوال که به عنوان معاون وزیر ارتباطات تا چه میزان وضعیت اینترنت را متناسب با شان مردم می‌داند، عنوان کرد: چون تقاضا خیلی بالاست، سرعت تامین زیرساخت‌ها از سرعت افزایش نیاز مردم عقب است.

معاون وزیر ارتباطات درباره علت این عقب‌ماندگی اظهار کرد: بالاخره در این هشت سال هیچ نوع سرمایه‌گذاری جدی در توسعه زیرساخت‌ها نشده است، یعنی در نظر بگیریم وزارت ارتباطات در سال 91 و 92 در حد 100 میلیارد تومان سرمایه‌گذاری ‌کرده است در حالی که ما در حال حاضر بحث سرمایه‌گذاری سه هزار میلیارد تومانی داریم.

جهانگرد ادامه داد: یعنی در مخابراتمان در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری لازم در توسعه زیرساخت‌ها نشده است. هم در بخش شرکت زیرساخت و هم در شرکت مخابرات ایران این عقب افتادگی انباشت شده است و ما هرچه در این زمینه سرمایه‌گذاری می‌کنیم از زیر صفر بالا می‌آییم و نزدیک به سطح صفر می‌شویم.

نحوه تقسیم پهنای باند در کشور

رییس سازمان فناوری اطلاعات درباره نحوه تقسیم پهنای باند در کشور اظهار کرد: به خصوص اپراتورهای بخش خصوصی انتظار داریم انصاف بیشتری را رعایت کنند. ما انتظار داریم ضریب تقسیم پهنای باند یک به هشت باشد.

جهانگرد با اشاره به اینکه بخش نظارتی سازمان تنظیم مقررات فوق‌العاده در این موضوع حساس است تصریح کرد: این سازمان گزارش‌های آن را تهیه کرده و برخورد نیز می‌کند و بعضا جریمه‌های سنگینی را تعیین می‌کند اما در عمل به دلیل کمبود عرضه و بزرگ‌ بودن تقاضا واقعیت این است که مردم نسبت به سرعت اینترنت راضی نیستند و ما این را می‌فهمیم و به شدت دنبال این هستیم که عرضه به تقاضا نزدیک شود و مردم امکانات ارتباطی‌شان بهتر شود.

پروژه گذر از IPv4 به IPv6

معاون وزیر ارتباطات درباره برنامه‌های سازمان فناوری اطلاعات در زمینه گذر از نظام آدرس‌دهی نسخه 4 به نسخه 6 اظهار کرد: این امر در کشور‌های مختلف متفاوت است. چون در کشورمان نسبت به این موضوع در سال‌های اخیر غفلت شده است و دولت برای خرید بیشتر آدرس IP نسخه 4 بیشتری اقدام نکرده بود و شاید زودتر از بقیه آدرس‌هایمان تمام می‌شود و باید زودتر نسخه 6 را پیاده کنیم.

وی عنوان کرد: گذر به نظام آدرس‌دهی نسخه 6 هزینه نرم‌افزاری و سخت‌افزاری زیادی دارد یعنی باید در کل نرم‌افزار و سخت‌افزار‌ها تغییرات فنی به وجود بیاید.

جهانگرد افزود: سالی که ما وارد وزارت ارتباطات شدیم، به گمرک اعلام کردیم که تجهیزات IT که وارد ایران می‌شود حتما باید هر دو استاندارد نسخه 4 و 6 را پاسخگو باشد. برای این‌که هزینه کشور پایین بیاید.

وی با اشاره به اینکه سازمان فناوری اطلاعات در این زمینه کمیته‌ فنی تشکیل داده است، ادامه داد: این کمیته با کمیته‌های نظیر بین‌المللی‌اش در ارتباط است و از قبل تشکیل شده بود و برنامه دقیق و فنی برای این گذار دارد.

رییس سازمان فناوری اطلاعات افزود: در این راستا با همه دستگاه‌ها نیز در تعامل هستیم و جلسات مرتب برای تهیه پروتکل‌ها برگزار می‌کنیم و از اردیبهشت‌ماه نیز دوره‌های آموزشی اجرایی فنی با کمک سازمان آیکان، در ایران برگزار می‌شود.

وی با بیان اینکه تجهیزات زیرساخت با پروتکل گذر به IPv6 تهیه می‌شوند، تصریح کرد: بقیه آن به بازار مربوط می‌شود که به بخش خصوصی کمک می‌کنیم تا خود را به این نقطه برساند که تجهیزات آن‌ها مطابق با نظام آدرس‌دهی نسخه 6 باشد.

جهانگرد با اشاره به اینکه برنامه‌ریزی بین‌المللی در همه جای دنیا 4 ساله است گفت: ما امیدواریم در این برنامه که از سال 93 شروع شده است سریع‌تر به نقطه پوشش کامل نظام آدرس‌دهی جدید برسیم.

منبع: ایسنا