ورزش کردن اراده می‌خواهد نه تردمیل

پسر بیست ساله‌ای با دیدن تناسب اندام دوست صمیمی‌اش که در تمرینات بدنسازی در باشگاه شرکت می‌کرد، به ثبت‌نام در یکی از باشگاه‌های ورزشی علاقه‌مند شد. پنجاه هزار تومان برای سه جلسه در هفته اما فقط سه روز هفته اول را دوام آورد و اکنون خبری از تمرینات با وزنه نیست.

آیا ورزش کردن سخت است؟ با وجود آگاهی از دستاوردهای مختلف ورزش، چه باید کرد تا فردی فعال شد و تنبلی در انجام دادن فعالیت‌های بدنی را کنار گذاشت؟

تحقیقات بسیاری وجود دارد مبنی بر این‌که تحرک حتی با شدت آهسته بر میزان کارایی جسمی و ذهنی فرد موثر است. به طور مثال پیاده‌روی که یکی از متداول‌ترین و کم‌هزینه‌ترین ورزش‌هاست، تا 60 درصد بر میزان خلاقیت فرد اضافه می‌کند. لازم نیست شما برای پیاده‌روی حتما به خارج از منزل‌تان بروید زیرا پیاده‌روی در اتاق نیز بر خلاقیت‌تان می‌افزاید. به این ترتیب پیاده‌روی که یک حرکت بدنی است روی ذهن تاثیر می‌گذارد یا ورزش‌های دیگر که با انجام دادن هر کدام آنها می‌توان محیط‌‌های کاری کم‌تنش‌‌تر، شادتر و مولّدتری داشت. جایی که انسان‌ها از انجام دادن کاری که چگونگی انجام دادنش را به خوبی بلدند، لذت می‌برند. بسیاری از ما آن قدر نگران و مضطرب زندگی خود در آینده هستیم که زندگی کردن در زمان اکنون، یعنی تنها زمانی که واقعاً وجود دارد را فراموش می‌کنیم. ورزش کردن، پاسخی برای بسیاری از این دل نگرانی‌های روزمره است، اما پایداری در اراده و تصمیم‌گیری مناسب می‌خواهد.

2 ‌زمانی برای انتخاب یک بازی در بین آن همه بازی‌های کودکانه در کوچه پس‌کوچه‌های شهرمان به مشکل برمی‌خوردیم. دستگاه ورزشی نداشتیم، از لوازم لوکس ورزشی هم خبری نبود فقط برای فروکش کردن عطش بازی، به کوچه می‌رفتیم و گل کوچیک می‌زدیم. پارک‌ها به شکل امروزی ایستگاه‌های سلامتی پرحرف و حدیث نداشتند، اما ما هم ساکن و ایستا نبودیم. می‌دویدیم. می‌پریدیم و هورا می‌کشیدیم.

متولدین دهه‌های 50 یا آغاز 60 به جای دستگاه‌های امروزی؛ در خیابان به اندازه‌ای بازی‌های پرتحرک داشتند که جای ورزش را پر کند. و....هر چه سن مان بالاتر رفت تغییر نوع بازی‌ها را بیشتر حس کردیم. دهه 80 بازی‌های کامپیوتری بچه‌ها را خانه‌نشین کرد و ما که از قلب بازی‌ها آمده بودیم، بچه‌هایی را توی مغازه‌ها دیدیم که به جای بازی کردن و انجام دادن فعالیت بدنی فقط به تماشای بازی اکتفا کرده‌اند به این ترتیب حرکت از بین ما تا اندازه زیادی رفت. پدر و مادرها بچه‌های قد و نیم قد را با یک دستگاه اتومبیل تا در مدرسه همراهی می‌کنند و اگر راننده اتومبیل پشت سری بوق زد حاضر می‌شویم با او بحث و کلنجار کنیم اما این‌که صد متر آن طرف‌تر توقف کنیم و پیاده به مدرسه برسیم هرگز. پیاده‌روی به سمت مدرسه می‌تواند از استرس و ضربان قلب و فشار خون بالا در کودکان جلوگیری کند.

اکنون دیگر بازی‌های کامپیوتری در کنار دستگاه‌های ورزشی بلااستفاده، کاربرد بیشتری دارند و در بیرون از خانه گیم‌نت‌ها تا دلتان بخواهد از مشتری‌های کم سن و سال پر است اما باشگاه‌های ورزشی...

3‌ باشگاه‌های ورزشی متهم به به کارگیری افراد کارنابلد در استفاده از دستگاه‌های ورزشی مختلف هستند. دستگاه‌ها و لوازمی که در اختیار افراد قرار می‌گیرد تا شرایط آمادگی جسمانی و روانی آنها را بهتر کند، اما با برنامه‌ای که در برخی از باشگاه‌ها توسط این قبیل مربیان ارائه می‌شود، گاهی کارهای مرتبط با سلامت بیخ پیدا می‌کند و ختم به خیر ‌‌نمی‌شود.

این عیب در ساختار ورزشی ما دیده می‌شود و مختص به باشگاه‌های خاص نیست اما یکی از شاخص‌های رونق ورزش در خانه یا به شکل عمومی‌تر ورزش همگانی در جوامع، تعیین شاخص‌های آمادگی جسمانی عمومی است. پنج شاخص اصلی آمادگی جسمانی عمومی یا آمادگی جسمانی در ارتباط با سلامت عبارتند از: ترکیب بدنی یا تیپ بدنی، استقامت قلبی ـ ریوی، قدرت عضلانی، استقامت عضلانی و انعطاف‌پذیری که فرد بدون تعیین این شاخص‌های کلی نباید مبادرت به خرید دستگاه‌های ورزشی یا استفاده از آنها کند.

ترکیب بدنی از راه‌های مختلفی قابل اندازه گیری است و مراکزی در همین ارتباط وجود دارد که توسط متخصصان علوم ورزشی، برنامه مختص فرد برای فعالیت بدنی، تحویل وی می‌شود. به طور مثال فردی که ساییدگی در قسمت دیسک دارد فعالیت بدنی قدرتی بویژه حرکات اسکوات مشکلات او را چند برابر می‌کند.یا آرتروز زانو و دردهای پنهان اشخاص که بدون توجه به ترکیب بدنی مبادرت به ورزش‌های سنگین می‌کنند و از دستگاه‌های غیرمرتبط بهره می‌برند، ممکن است تا مدت‌ها آنها را خانه‌نشین کند.

‌4 خیلی وقت‌ها عصرها مردم چین جایی حلقه می‌زنند و حرکات هماهنگی را با توجه به سنت‌ها و آیین‌های این کشور انجام می‌دهند. مشاهده این وحدت با یکپارچگی و انسجام حرکات برای رهگذران لذت بخش است و برای افرادی که مشغول انجام دادن فعالیت هستند انگیزه‌های روانی مناسبی به وجود می‌آورد. این نکته باور این‌که محیط‌های گروهی در مقایسه با تنها ورزش کردن، فوایدی را برای شما به همراه دارد، تقویت می‌کند.

صدای هماهنگ با حرکات بدنی گروهی از افراد یک عده را خوشحال می‌کند و برای آنها در ادامه فعالیت انگیزه بخش است اما بعضی‌ها هم کلاس یوگای بدون سر و صدا را دوست دارند. انتخاب نوع ورزش‌ها به شخصیت و حال خودتان بستگی دارد با وجود این هدف مشترک در ورزش‌های گروهی به نسبت تمرینات تک نفره، ورزش کردن را جذاب تر می‌کند. خیلی وقت‌ها می‌شود به تنهایی حس ورزش کردن ندارید. خود ما بارها از زیر ورزش کردن دررفته‌ایم اما ورزش کردن با گروه در زمان‌ها و دوره‌های مشخص، شما را به نسبت برنامه‌ریزی انجام شده متعهد می‌کند پس مشتاقانه به سوی گروه می‌روید. اشخاصی که به تنهایی ورزش می‌کنند، براحتی می‌توانند بهانه‌ای جور کنند و کلا ورزش نکنند یا می‌توانند هر زمانی که تمرین‌شان سخت شد، آن را کوتاه کرده و نیمه‌کاره رهایش کنند اما حس رقابت در ورزش گروهی مانع خیلی از مشکلات می‌شود. تنبلی که یادتان می‌آید.

***

تنبلی آفت جوامع امروزی است. از خرید یک دستگاه ترد میل که نقش جا لباسی در خانه را پیدا کرده است گرفته تا ثبت نام بی فایده در باشگاه ورزشی همه جا نقش تنبلی دیده می‌شود. حتی اتومبیلی که دم در مدرسه پارک می‌کند ترویج تنبلی برای نسل‌های بعدی است. مطالعه نکردن روی ترکیب بدنی و انتخاب راه‌حل‌های ساده برای فعالیت بدنی به نوعی با تنبلی در ارتباط است.از زیر ورزش در رفتن زمان‌هایی که باید تنها ورزش کنیم نیز رابطه معناداری با تنبلی دارد بنابراین این آفت بازدارنده را باید هر جوری شده کنار زد. محققان با توجه به اهمیت ارتباط مرگ ‌ومیر با کم تحرکی، می‌گویند نداشتن تحرک بدنی نیز باید به عنوان یک بیماری در نظر گرفته شود زیرا داشتن فعالیت‌های بدنی منظم سبب‌ افزایش طول عمر می‌شود. آنها پیشنهاد کرده اند تمایل نداشتن به انجام فعالیت‌های بدنی‌یا به عبارتی تنبلی را باید به عنوان یک بیماری در نظر گرفت و در گروه بیماری‌ها طبقه‌بندی کرد. با این حال این پرسش مطرح است چرا با وجود دانستن اهمیت فعالیت بدنی و طراحی و ساخت امکانات متعدد ورزشی هنوز تنبلی در بین افراد و گروه‌های مختلف اجتماع وجود دارد و ساز و کار مناسبی برای رفع موانع موجود در راه بهینه‌سازی فعالیت‌ها دیده نمی‌شود؟ دستگاه‌های متعدد ورزشی با تجهیزات و امکانات گوناگون در خانه و پارک‌ها نتوانستند حس کنجکاوی افراد را تحریک کنند از این رو قابلیت‌های بسیاری از دستگاه‌ها در بین وسایل دیگر منزل گم شده است. در منزل بیشتر تمرکز خانواده‌ها در ورزش خانگی به سمت تردمیل یا دستگاه‌هایی مانند الپتیکال، دراز و نشست و دوچرخه ثابت رفته است گویی در دهه‌های قبل بازی‌هایی دسته جمعی یا فردی که در این مطلب از آنها نام برده‌ایم هرگز نبوده‌اند و فقط باید با دستگاه ورزش کرد. چند باردراز و نشست روی زمین، شنا سوئدی و بارفیکس به همراه پیاده‌روی هم ورزش‌اند حتی بدون هزینه. البته عیبی بر خرید دستگاه و لوازم ورزشی وارد نیست به شرط آن‌که فعالیت‌های بدنی درست و سر وقت انجام شود. اصلا فقط انجام شود. یادمان باشد که ورزش قبل از هر دستگاهی اراده می‌خواهد.

محمد رضا پور / گروه ورزش