خوشرو و نرم‌خوی

علامه طباطبایی سیره پیامبر را در حدیثی که گفت‌وگویی میان امام حسین و امیرالمومنین درباره اوصاف پیامبر است، چنین نقل می‌کند:

کد خبر: ۷۵۶۴۰۴

حسین(علیه‌السلام) گفت: از پدرم از وضع جلسه رسول‌خدا(ص) پرسیدم، فرمود: در هیچ مجلسی نمی‏نشست و برنمی‌خاست مگر به یاد خدا و در مجالس جای مخصوصی برای خود انتخاب نمی‏کرد، و مخصوصا از این کار نهی می‏فرمود و وقتی به جمعیتی می‏پیوست هر جا که خالی بود، می‏نشست و اصحاب را نیز دستور می‏داد که چنان کنند و حق هر یک از اهل مجلس را ادا می‏کرد و کسی از آنان احساس نمی‏کرد که دیگری پیش آن حضرت محترم‏تر از خود است و با هرکس که آن حضرت می‏نشست، به قدری صبر می‏کرد تا خود آن شخص برخیزد. هر کس حاجتی از او طلب می‏کرد یا به حاجت خود می‌رسید یا با بیان شیرین آن حضرت قانع می‏شد. خوی‌اش به قدری نرم‏ بود که مردم او را برای خود چون پدری مهربان میدانستند و همه نزد او در حق مساوی بودند. مجلس، مجلس حلم و حیاء و صداقت و امانت بود و در آن آوازها بلند نمی‏شد و در آن حرمت مردم هتک نمی‏شد و اگر از کسی لغزشی سر می‌زد، جای دیگر گفته نمی‌شد. اهل مجلس همه با هم عادلانه رفتار می‌کردند و رفتارشان با یکدیگر، چون دوستی به پرهیزگاران بود و به هم تواضع می‌نمودند. بزرگسالان را احترام می‏کردند و به کوچک‌تران مهربان بودند و محتاجان را بر خود مقدم می‏داشتند و غریبان را نگهداری می‏کردند.

سپس پرسیدم روش رسول خدا(ص) درباره همنشینان خود چطور بود؟

فرمود: دائما خوشرو و خوشخوی و نرم بود، خشن و درشتخو و سبکسر و فحاش و عیبجو نبود و کسی را زیاد مدح نمی‏کرد و از چیزی که به آن رغبت و میل نداشت غفلت می‌ورزید، به طوری که مردم از او، نه مأیوس و نه ناامید می‏شدند. همانا خود را، از سه چیز دور می‏داشت: جدال و پرحرفی و گفتن مطالب بی‏فایده. و نسبت به مردم نیز از سه چیز پرهیز می‏کرد: هرگز کسی را سرزنش نمی‏کرد و از او عیب نمی‏گرفت، و لغزش و عیب‌های مردم را جستجو نمی‏کرد و سخن نمی‏گفت مگر در جایی که امید ثواب در آن‏ می‌داشت. هنگام تکلم چنان حاضران را به خود جذب می‏کرد که از احدی نفس شنیده نمی‏شد و چون ساکت می‌گشت آنان سخن میگفتند. در حضور آن جناب روی مطلبی نزاع نمی‏کردند، اگر کسی از ایشان صحبت می‌کرد، همه ساکت میشدند تا سخنش پایان یابد و تکلمشان در محضر آن جناب به نوبت بود. اهل مجلس از چیزی که به خنده می‏افتادند، وی نیز می‏خندید و از آنچه تعجب می‌کردند، تعجب می‌کرد. بر اسائه ادب شخص غریب در پرسش و گفتار صبر می‌کرد، تا جایی که اصحاب در صدد جلب شخص مزاحم برمی‏آمدند. می‌گفت وقتی صاحبان حاجت را دیدید آنان را کمک و معاونت کنید و هرگز ثنای کسی را نمی‏پذیرفت مگر این که ثنایش به عنوان تشکر از آن حضرت باشد و کلام احدی را نمی‏برید، مگر آن‌که از حد مشروع تجاوز کند که در آن صورت با نهی یا برخاستن، کلام او را قطع می‏نمود.