جام جم کلیک: سومین مبحثی که در سلسله مطالب مقایسه بین کنسولهای بازی و رایانههای شخصی به سراغش میرویم، کنترل و سخت افزار جانبی دستگاههاست. آن طور که در مقدمهی نخست اشاره کردیم، با اتصال دستهی سیمدار ایکس باکس به لپ تاپ یا رایانههای شخصی مجهز به ویندوز، به راحتی میتوانید بازیها را با دسته بازی کنید. از این حیث، رایانههای شخصی یک برتری محسوس نسبت به کنسولهای بازی دارند؛ ماوس و صفحهکلید.
از وقتی که مایکروسافت با همسان سازی دستهی ایکس باکس با رایانههای شخصی یکی از مهمترین برتریهای کنسول به PC را از بین برد، انجام بازیهایی مثل Devil May Cry یا هر نوع بازی اکشن، اکشن/ ماجرایی (شاهزادهی پارس)، یا هک اند اسلش (No More Heroes) که از قدیمالایام با لفظ با مسمای "شمشیری" از آن یاد میکردیم، روی رایانهها نیز میسر شد. گیمرهای کارکشته خوب میدانند به همان مقدار که دستهی بازی در تجربهی عناوین اکشن و هک اند اسلش موثر است، ماوس و صفحهکلید در بازیهای نقشآفرینی و شوتر، مخصوصا اول شخص به کار میآید. این برتری را با مثالی برایتان روشنتر میکنیم:
دستههای بازی برای حرکت و کنترل دوربین (همچنین هدفگیری) از دو آنالوگ یا چوبک استفاده میکنند. آزادی عمل و دقت این دو آنالوگ حتی در مقایسه با یک ماوس نسبتا خوب با دقت متوسط هم ضعیف به نظر میآید. از سوی دیگر، چه در بازیهای نقشآفرینی و چه در بازیهای شوتر، بازیکن نیاز به دسترسی سریع به اسلحه و آیتمهای مختلف دارد. در نسخههای رایانههای شخصی، این آیتمها به ردیف عددی بالای صفحهکلید الصاق میشود و از این رو، بازیکن با کمی عادت، به راحتی میتواند در خلال نبرد چندین آیتم را مدیریت کرده و بهترین بازی را ارائه دهد. این در حالی است که به خاطر محدودیت کلیدهای دستههای بازی، معمولا یکی از دکمههای شانهای را مسئول سویچ بین اسلحه و دیگری را مسئول سویچ بین آیتمها میکنند (معمولا LB و RB در ایکس باکس و L1 و R1 در پلی استیشن). سازندگان اغلب برای جبران این کاستی، از در اختیار گذاشتن یکجای تمام آیتمها خودداری کرده و همزمان اجازهی الصاق دو یا سه آیتم به یک دکمه را میدهند. البته چند سالی هم هست (با ظهور بازی Saint’s Row) که بازیسازان راهکار بهتری پیدا کرده و در عناوینی مانند Mass Effect و بازی یاد شده، بازیکن با نگه داشتن دکمهای، منوی خاصی را بالا آورده و آیتم مورد نظر را از داخلش انتخاب میکند. منتهی وقتی در این نکته ریز میشویم، میبینیم که توقف مدام بازی به بهانهی انتخاب آیتمها، تا حد قابل توجهی از رئالیزم و غوطه ور شدن در بطن بازی میکاهد و در این مورد، باز هم رایانههای شخصی بهترین انتخاب هستند. شایان ذکر است که یک سری از بازیها هم از دکمههای جهتی در این باب بهره میگیرند، اما باز رایانههای شخصی در موضع قدرت هستند.
از طرف دیگر، بازی دائم با صفحهکلید، دست را اذیت میکند. یکی از مهمترین دلایل محرومیت قابل توجه این پلتفرم از بازیهای اکشن و مبارزهای، تجربهی ناخوشایند این گونه بازیها با صفحهکلید بوده و هست. در این زمینه، بهترین گزینه دستهی کنسول است.
فقط نظر ما نیست اگر بگوییم دستهی ایکس باکس 360 ارگونومیکترین و بهترین دستهی عرضه شده برای کنسولهای بازی است. این دسته چنان خوش دست است که پس از ساعتها بازی مداوم با X360، اگر از درد کمر و گردن یا خون مردگی پا کارتان به بیمارستان نکشد، از جانب دست هیچ مشکلی پیدا نخواهید کرد!
همان طور که میدانیم X360 حدودا از یک سال قبل از PS3 به بازار عرضه شد. پس باید X360 را بنیان گذار دکمههای شانهای حساس به فشار بدانیم. این انقلاب در دستهی بازی که امروز یک امر بدیهی به شمار میآید، به کاربر اجازه داد که سرعت گاز دادن و ترمز گرفتن با خودرو، شدت ضربه یا مقدار زوم دوربین را کنترل کند و در کنار انقلابی که سونی پیش از آن با آنالوگهایش ایجاد کرده بود، یعنی امکان تعیین راه رفتن یا دویدن شخصیت با مقدار فشار وارده به آنالوگ، تجربهی بازیکن را غنیتر کند.
سونی که مدتی بعد دستهی خود را معرفی کرد، این امکان را به عاریه گرفت و در دستههای خود جا داد. با این تفاوت که دکمههای شانهی پشتی دستهی ایکس باکس باریک هستند و با نوک بند انگشت راحت میتوان آنها را فشرد، اما دکمههای شانهی پشتی دستهی PS3 پهنتر هستند و آن خوشدستی ایکس باکس را ندارند.
موضع دکمههای جهتی دو دسته تفاوت دارد. دکمههای جهتی ایکس باکس که یک تکه هستند، به معنای کلمه افتضاح کار شدهاند. اگر اهل بازیهای مبارزهای، مثل تکّن (Tekken) یا مبارز خیابانی (Street Fighter) یا... هستید، یا باید دور این کنترل را خط کشیده، یا دستههای آرکید مخصوص این بازیها را بخرید، یا در کمال متانت به آنچه هست قانع باشید و با آنالوگها بازی کنید؛ به این امید که قر و فری که به آنالوگ میدهید، در نهایت حرکت مورد نظرتان را پیاده کند! دستهی PS3 در این مورد بهتر عمل میکند.
یکی دیگر از امتیازهای دستهی PS3 به دستهی X360، این است که دستهی PS3 ژیروسکوپ دارد. این یعنی در حین بازی، یک سری حرکات را میتوانید با تکان دادن دسته در هوا انجام بدهید. این ژیروسکوپها پیامد تلاش ناخوشایند سونی برای عقب نماندن از دستههای ژیروسکوپی نینتندو است. قطعا رسم روزگار بود که این امکان دستههای سونی هیچ وقت حضور پررنگی در بازیها پیدا نکرد و بیشتر حکم زنگوله پای تابوت این دسته را دارد. به این معنی که حداقل از نظر نویسندهی این متن، ارزش بهانه کردن برای خرید این کنسول را ندارد.
این تلاش ناکام سونی بعدها به خلق Move منجر شد. کنترلر ژیروسکوپی انحصاری سونی که کاملا از دستهی نینتندو Wii تقلید شده و عین همان دسته، دو تکه دارد. با این فرق که سر دستهی سونی یک توپک بسیار زشت قرار دارد که در مقابل ظاهر شیک و کلاسیک دستگاه، مثل کیسه حمامی است که داماد در شب عروسی تا کرده و به جای دستمال سفید در جیب کتش گذاشته باشد! حضور این توپ زشت هم مرهون عدم آینده نگری سونی است که به خاطر ناکارآمدی Eye Toy ، دوربین پلی استیشن، سر Move قرار داده شده تا دقت آن را بالا ببرد.
اگر بتوانید روی ظاهر زشت این توپک چشم بپوشید، Move قادر است لحظات نسبتا خوشی را در حین تجربهی بازیهای اکشن برایتان فراهم کند. میگوییم نسبتا خوش، چون اکثر کاربران کنسولها میخواهند در اوقات استراحت بازی کنند و بالا گرفتن دست، آن هم به حالتی که به شانه و ستون فقرات فشار غیرطبیعی وارد آورد، به مذاق کسی خوش نمیآید. البته اگر خیلی گیمر باشید، تعداد قابل توجهی قالب سلاح در بازار هست که با قرار دادن Move در آن، میتوانید تجربهی خود را غنیتر کنید. هرچند در نهایت با تجربهای مشابه بازی کردن گیتار هیرو با دستهی گیتارش طرف هستید. کمی جالبتر از دستهی بازی است؛ اما جنس واقعی نیست. پس لذتش هم خیلی زود از دل میرود.
دوربین و دستهی حسگردار سونی به کنار، لااقل مایکروسافت با خودش روراستتر بود و به یکباره دوربینی قوی به بازار عرضه کرد که قادر است تمام بدن را تا حد قابل قبولی اسکن کرده و تجربههای نابی در اختیار بازیکن قرار بدهد. برای خریدن دوربین مایکروسافت، ماوسوم به کینکت، 300 هزار تومان پول و اقلا یک فضای دو در سه متر نیاز دارید (البته مقدار فضای لازم با قد و بالا و انرژی کاربر رابطهی مستقیم دارد!).
بازیهای انحصاری کینکت اکثرا به معنای کلمه افتضاح هستند. اما حداقل این پلتفرم در عرضهی بازیهای با محوریت حرکات موزون و ورزش کاملا موفق بوده است. جدا از بازی برند Zumba برای این کنسول که برنامههای خاص تناسب اندامش در دنیا کولاک کرده، بازیهایی مانند Dance Central برای کینکت هست که واقعا سرگرمی سالمی ارائه میکنند.
اگر زبان انگلیسی شما در سطح خوبی باشد، میتوانید از ویژگیهای جالب دیگر این دوربین بهره بگیرید. به غیر از کنترل کردن کنسول خود با صدا، میتوانید در بازی اسکایریم نام جادوها را فریاد بزنید تا اجرا شوند یا در Mass Effect بدون نیاز به متوقف کردن بازی، به همراهان خود دستور بدهید. این امکانات در بازیهای زیادی فراهم است.
به منظور سادهتر کردن تصمیمگیری برای مخاطب، لیستی از خوب و بد کنترل این کنسولها برای دوستان ارائه میکنیم؛ یک سری نکات را هم برای کوتاهتر کردن مطلب در این بخش میآوریم:
رایانهی شخصی
خوب:
تجربهی عالی شوتر و نقشآفرینی با ماوس و صفحهکلید
امکان اتصال دستهی ایکس باکس (از 40-50 هزار تومان به بالا قیمت دارد) به ویندوز
امکان نزدیکی به مانیتور و دقت بیشتر
بد:
خستگی ناشی از بازی طولانی با صفحهکلید
حس مصنوعیتر صفحهکلید نسبت به دسته
ایکس باکس 360
خوب:
دستهی فوقالعاده ارگونومیک
کینکت و تجربهی پرتحرک
بد:
دکمههای جهتی نامناسب
کمبود بازیهای خوب برای کینکت
سر و صدای زیاد کنسول حین کار
PS3
خوب:
تجربهی مشابه Wii با Move
کنترل ژیروسکوپ دار
سر و صدای کم
بد:
عدم بهرهگیری مناسب از Move؛ عدم فراوانی بازیهای مناسب
عدم پررنگی نقش ژیروسکوپ دسته
سیاوش شهبازی
جام جم کلیک
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور در گفتوگوی اختصاصی با «جامجم» مطرح کرد
رضا بدرالسماء هنرمند پیشکسوت عرصه نگارگری در گفتوگو با «جامجم»:
وزیر صنعت، معدن و تجارت در گفتوگوی اختصاصی با «جامجم» مطرح کرد: