داعش و بحران اعتماد در روابط واشنگتن - آنکارا

به گزارش جام جم آنلاین، اظهارات چند هفته پیش جوبایدن معاون رییس جمهور آمریکا، بیانی نبود که از سر ناخودآگاهی یا حتی سوء تفاهم و برداشت، منجر به عصبانیت ترکیه و کشورهای عربی حامی جریان تکفیر شود. سخنرانی بایدن در دانشگاه هاروارد در واقع منعکس کننده تنش های داخلی ائتلاف ضد داعش و نمایش بخشی از کوه یخ اختلافات بین آمریکا و برخی اعضای ائتلاف بود؛ امری که تامل برانگیز است و جای مناقشه در محافل ویژه و اتاق فکرهای رسانه ها و مراکز مطالعات روابط بین الملل دارد.

سرکیس قصارجیان یادداشت نویس روزنامه الاخبار در این باره می نویسد: ترکیه سازمان های تندرو جنگ طلب مانند «ارتش آزاد» گرفته تا «جبهه النصره» و «داعش» را به مثابه ابزاری برای ممانعت از برپایی تشکیلات کردی در سوریه می بیند؛ در حالی که این تشکیلات برای آمریکایی ها یک هدف است.

تضارب بر محور کردها

این تحلیلگر ادامه می دهد: هرچند سقوط بشار اسد در سوریه برای هر دو طرف آمریکایی و ترکیه ای هدفی مشترک است، این دو قطعا در راهبرد و نحوه تعامل با آینده مناطق کردی اختلاف های اساسی دارند؛ چه، واشنگتن به این می اندیشد که از تشکیلات جدید جغرافیایی سیاسی کردها برای اهداف اقتصادی همچون برپایی منطقه آزاد تجاری برای فروش نفت و گاز در سرزمین های مشرف به سفره های عظیم انرژی مدیترانه استفاده کند. همچنین واشنگتن از حیث سیاسی به محدوده ای جغرافیایی نیاز دارد که بتواند نقش منطقه حائل را بین اسرائیل و محدوده نفوذ ایران در خاورمیانه ایفا کند.

این مساله از نظر ستون نویس الاخبار کلید رمزگشای تعامل عجیب ترکیه با مساله کوبانی و محاصره آن بود.

تلاش برای براندازی اسد و مهار کردها

هرچند این نوع نگاه به رفتار ترک ها در قبال تحولات اخیر مرتبط با سوریه نیز مورد قبول بسیاری از تحلیلگران نیست و برخی از این دسته ناظران می گویند ترکیه اردوغان با دولت بشار اسد مشکل دارد از این رو کردهای سوریه را به علت حمایتشان از اسد و ارتش سوریه «تنبیه» می کند و از این اقدام، هدف همراه کردن کردهای سوریه با خود علیه اسد را دنبال می کند، اما صرفنظر کردن کردهای سوریه از وضعیت شبه خودمختاری نیز مد نظر آنکارا است.

مصطفی آکیول نویسنده ترکیه ای در نیویورک تایمز می نویسد: کمک دولت ترکیه به مبارزان کرد نیز پس از آن انجام شد که همه راه حل ها راه به بن بست برد (ترکیه دیگر چاره ای نداشت) و این موضوع به خاطر فشارهای فزاینده ای بود که جهان بر ترکیه وارد می کرد. همه دیدند که ترکیه چگونه در طول هفته های گذشته آتش افروخته شده بر مرزهایش با سوریه را نادیده انگاشت این در حالی است که ترکیه عضو ناتو است و باید زودتر از همه در منطقه وارد این ائتلاف می شد.

ترس آنکارا از تجربه مصر

ترکیه با وجود همراهی در سالیان اخیر با سیاست های آمریکا در منطقه، از شریک فرامنطقه ای خود مطمئن نیست. شاید برای ترکیه تحت اداره حزب عدالت و توسعه با گرایش های اخوان المسلمینی، حوادث سال های اخیر مصر یک درس بزرگ درباره عاقبت همپیمانی با آمریکا بود. دولت اردوغان شاهد بود که چگونه آمریکایی ها با ادعای حمایت از روند دموکراتیک مصر، از محمد مرسی اخوانی، حمایت های آشکار اعلامی داشتند، اما براندازی او را به راحتی فراموش کردند و حتی واکنش به محاکمه های اعضای اخوان المسلمین نیز به چند بیانیه وزارت حارجه آمریکا محدود ماند. اردوغان و تیمش نگران بی توجهی شریک آمریکایی مانند آن چیزی هستند که تجربه مصر ثابت کرد.

اگرچه در شرایط فعلی رفتار آمریکا بر خلاف سیاست اعلامی آن درباره نابودی داعش نه در راستای از بین بردن آن بلکه تلاشی برای مدیریت قدرت و بالانس کردن توان این گروه تروریستی است تا بتواند هم داعش را مهار کند و هم امتیازات منطقه ای مد نظر خود را از دیگر طرف های متخاصم با این گروه و سیاست های واشنگتن با حربه «ارعاب تروریستی» بگیرد، اما واقعیت این است که ترکیه، حالا بیش از هر زمان دیگری از خالی شدن زیر پایش از سوی آمریکایی ها هراس دارد.

جام جم آنلاین- جواد ارشادی