چه کسی چراغ را «آف» کرد؟

مجلس عروسی در اتاق‌های یاهومسنجر

در اواخر دهه 70 که اینترنت تازه فراگیر شده بود. مخاطبان ایرانی انتخاب‌های زیادی برای وبگردی نداشتند. سایت‌های خبری هنوز راه نیفتاده بودند و محتوای اینترنت بیشتر توسط غیرایرانی‌ها تولید می‌شد.

خبرگزاری‌هایی مثل ایرنا و ایسنا اخبارشان را روی سایت قرار می‌دادند و وبلاگ‌های انگشت‌شماری هم بودند که با زبان فارسی تولید محتوا می‌کردند. در آن روزها که خبری از شبکه‌های اجتماعی نبود اتاق‌های یاهومسنجر یک فضای جذاب برای دورهمی‌های مجازی محسوب می‌شد. پس از لاگین شدن در یاهومسنجر گزینه Join Room را کلیک می‌کردیم و بعد به سراغ Asia Global Chat می‌رفتیم و منتظر می‌ماندیم تا گروه‌های ایرانی ظاهر شوند. برخی اتاق‌ها پر شده بود و اجازه ورود نمی‌داد. از بین اتاق‌های خالی گروه مورد نظرمان را انتخاب می‌کردیم و با اعضای ناشناخته گروه وارد مکالمه می‌شدیم. هم می‌شد برای گروه پیام بفرستی و هم می‌توانستی با یک نفر خصوصی مکالمه کنی. وارد برخی اتاق‌های چت که می‌شدی انگار وارد مجلس عروسی شده بودی. اعضای گروه با ترانه‌های ایرانی و خارجی تند اتاق را روی سرشان می‌گذاشتند. آنهایی که باتجربه بودند می‌دانستند که باید صدای اسپیکر سیستم را ببندند. در گروه‌ها گاهی پیدا می‌شدند آدم‌های نابابی که بخواهند حرف‌های رکیکی بزنند.

مذاکرات بین‌المللی ایرانی‌ها

ایرانی‌ها تمایل زیادی داشتند با خارجی‌ها چت کنند. البته بیشتر این ایرانی‌ها افرادی بودند که تسلط چندانی بر زبان انگلیسی نداشتند و به کمک دیکشنری آنلاین و مکتوب کلمات را از فارسی به انگلیسی و بالعکس تبدیل می‌کردند. برای همین معمولا چت کننده ایرانی با مکث و تامل بیشتری جملات را تایپ می‌کرد. محور مشترک صحبت‌ها مقایسه امکانات دو کشور، نحوه زندگی مردم و مسائل سیاسی بین‌المللی بود. دو طرف رئیس‌جمهورهای یکدیگر را می‌شناختند و درباره‌شان نظر می‌دادند. البته بعضی وقت‌ها هم می‌فهمیدند که مدت‌ها داشته‌اند با یک ربات حرف می‌زده‌اند.

منصور ضابطیان در کتاب «مارکودوپلو» توضیح می‌دهد که چگونه به کمک همین اتاق‌های چت دوستانی در خارج از کشور پیدا کرده است. او هنگامی که برای تفریح و گشت و گذار عازم این کشورها شده دست دوستی به سمت رفقای مجازی‌اش دراز کرده و آنها هم دستش را به گرمی فشرده‌اند. به گفته مجری برنامه «رادیو هفت» خارجی‌ها میزبان‌های خوبی بوده و در مدت چند روز اقامتش خدمات ارزنده‌ای ارائه داده‌اند. البته آقای مجری بسیار خوش شانس بوده که در فضای چت گیر آدم‌های کلاهبردار و سوءاستفاده‌گر نیفتاده است.

آداب و رسوم سرزمین یاهومسنجر

آدم‌هایی که ساکن سرزمین یاهومسنجر می‌شدند بتدریج زبان مشترکی پیدا می‌کردند. این سرزمین همچون هر مکان دیگری آداب و رسوم خاص خودش را داشت که اگر آن را یاد می‌گرفتی بهتر می‌توانستی با دیگران ارتباط برقرار کنی. در ادامه مطلب به چند اصطلاح و قاعده یاهو مسنجر اشاره می‌کنیم.

ایگنور کردن (ignore):

وقتی از رسیدن پیام‌های یک کاربر مزاحم ناراحت می‌شدید می‌توانستید با ترفند ایگنور از شر او خلاص شوید. با این ترفند آن فرد نمی‌توانست برایتان پیغامی بفرستد و همچنین از وضعیت آنلاین بودن شما با خبر شود.

BUZZ:

برای دکمه «باز» معادل فارسی تعریف نشده است. با فشردن این دکمه مانیتور طـرف مقابل دچار زلزله‌ای 6 ریشتری می‌شد و صفحه‌اش شروع به لرزیدن می‌کرد. به قصد آزار هم از آن استفاده می‌کردند و به طرف مقابل می‌فهماندند که حواست باید به من باشد. یاهو مسنجر اجازه می‌داد که هر 15 ثانیه یک بار از این دکمه خطرناک استفاده کنید. اما ایرانیان ترفندهایی کشف کرده بودند که می‌شد طرف مقابل را به رگبار «باز» بست!

ASL:

وقتی از طرف مقابل هیچ شناختی نداشتید با دانستن سن، جنس و مکان او می‌توانستید حداقل اطلاعاتی درباره‌اش کسب کنید. ASL مخفف سه کلمه Age‌/‌Sex‌/‌Location (سن‌/‌ جنسیت/‌ مکان) بود و در همه کشورها استفاده می‌شد. با توجه به این که ایرانی‌ها اوایل از زبان فینگیلیسی برای چت استفاده می‌کردند و زبان صفحه کلیدشان انگلیسی بود واژه ASL کاربرد زیادی داشت. کلمه LOL هم به معنای خندیدن با صدای بلند استفاده می‌شد که مخفف Laugh Out Loud بود. (ضمیمه چمدان)

احسان رحیم‌زاده