پوکی استخوان سن نمی‌شناسد

***

آیا بیماری پوکی استخوان در نوزادان شایع است؟

این بیماری در نوزادان چندان شایع نیست. درواقع دوران نوزادی تنها ۲۸ روز اول زندگی را شامل می‌شود. در این دوران بیماری‌های بسیار شایع‌تری نیز وجود دارد. با این حال، تا بیماری پوکی استخوان تشخیص داده شود، دوران نوزادی نیز به اتمام رسیده و تشخیص و سایر اقدام‌های درمانی در دوران شیرخوارگی انجام می‌شود. تشخیص دقیق این بیماری معمولا زمانی اتفاق می‌افتد که کودک بتواند حرکت کند و بیماری به صورت شکستگی‌های زیاد خود را نشان ‌دهد. درواقع توده استخوانی این افراد نسبت به افراد عادی کمتر است، در نتیجه با شکستگی مواجه می‌شوند. بنابراین اگر والدین احساس کردند فرزندشان نسبت به همسالان خود با شکستگی‌های زیادی روبه‌رو می‌شوند، باید به پزشک مراجعه کنند.

آزمایش‌های بسیاری از نوزادان گرفته می‌شود؛ یعنی تشخیص پوکی استخوان با این آزمایش‌ها ممکن نیست؟

دستگاه‌های سنجش تراکم استخوان، بخصوص برای نوزادان در کشور محدود است. از سوی دیگر، به دلیل گران بودن این نوع آزمایش هر کسی توان پرداخت آن را ندارد ولی در دوران شیرخوارگی می‌توان با آزمایش، میزان تراکم استخوان را تشخیص داد. در صورتی که آزمایش انجام نشود، بندرت تشخیص آن امکان‌پذیر است. از آنجا که نوزادان حرکتی ندارند، با شکستی مواجه نمی‌شوند، به همین دلیل تشخیص بیماری با تاخیر انجام می‌شود.

چه عواملی در بروز این بیماری نقش دارند؟

بیماری‌های غدد و متابولیک که به صورت ارثی و مادرزادی به این نوزادان منتقل می‌شود، دلیل اصلی بروز چنین مشکلاتی است. درواقع منشأ بیشتر بیماری‌ها در نوزادان ژنتیک است. همچنین بافت کلاژن که تشکیل‌دهنده استخوان است، به دلیل تغییرات ژنتیک با اختلال مواجه می‌شود و کیفیت استخوان‌ها کاهش می‌یابد، به نحوی که با کوچک‌ترین ضربه دچار شکستگی می‌شود. از سوی دیگر، رسوب ذخیره چربی و کربوهیدرات در قسمت‌هایی از استخوان می‌تواند در بروز این بیماری‌ تاثیر داشته باشد.

درمان این بیماری چگونه است؟

در شیرخواران، بروز چنین مشکلاتی بیشتر به دلیل وجود بیماری در آنان است. بنابراین ابتدا باید بیماری زمینه‌ای ایجاد این مشکل تشخیص و درمان شود ولی اگر دلیلی برای بیماری وجود نداشت و ارثی بود، درمان مانند افراد بالغ صورت می‌گیرد.

بعد از تشخیص بیماری فرد باید چه سبک ‌زندگی‌ای داشته باشد و آیا تا آخر عمر باید درمان را ادامه دهد؟

بله. از آنجا که این بیماری ژنتیک است و ژن مربوط در بدن وجود دارد، فرد باید تا آخر عمر تحت درمان و مراقبت باشد. ورزش و تغذیه مناسب، بخصوص دریافت کلسیم، ویتامین D و عواملی که باعث افزایش توده استخوانی می‌شود، احتمال شکستگی را کمتر می‌کند. البته بعضی رفتار‌ها برای پیشگیری از زمین خوردن وجود دارد که به این بیماران آموزش داده می‌شود.

آیا تغذیه نامناسب دوران بارداری در بروز پوکی استخوان نقش دارد؟

به طور قطع نمی‌توان از اهمیت تغذیه در این دوران غافل شد. درواقع، استخوان جنین با تغذیه مناسب استحکام لازم را پیدا می‌کند. ممکن است نوزاد به دلیل کمبود دریافت ویتامین با نرمی استخوان مواجه شود که تشخیص و درمان آن بسیار راحت است، ولی در ارتباط با پوکی استخوان بسیار نادر است.

این‌گونه افراد باید چه رژیم غذایی را در برنامه خود رعایت کنند؟

معمولا رژیم غذایی یکسانی برای این بیماران وجود دارد، مگر این‌که بیمار خیلی چاق یا خیلی لاغر باشد که بخواهیم رژیم روزانه برای آنها ارائه دهیم. البته در شیرخواران شیرخشک‌هایی به صورت مکمل تجویز می‌شود.

آیا با غربالگری دوران بارداری می‌توان این بیماری را تشخیص داد؟

معمولا 80 درصد بیماری‌های دوران نوزادی را می‌توان با غربالگری تشخیص داد. پوکی استخوان کم‌عارضه‌ترین مشکل این دوران است. بیماری‌های خطرناکی مانند نارسایی کبد و قلب، بیماری‌های جدی‌ای هستند که علاوه بر خانواده، آسیب جدی به جامعه وارد می‌کنند. به همین دلیل در این دوران بیشتر این گونه بیماری‌ها مورد توجه قرار گرفته و غربالگری می‌‌شود. البته از آنجا که این بیماری بیشتر زمینه ژنتیک دارد، خانواده‌هایی که در یکی از اعضای خانواده خود این مشکل را دارند، باید از نظر ژنتیک بررسی شوند./ ضمیمه سیب

لیلا شاهی