سرگرمی، هیجان و دانش در 30 دقیقه

مسابقه تلفنی «بُعد 4» کاری از گروه دانش شبکه چهار سیماست که به تهیه کنندگی مجید قره گوزلو و با اجرای امیر یانقی روزهای پنجشنبه و جمعه در دو نوبت 11 و30 دقیقه و 16 و 30 دقیقه روی آنتن این شبکه قرار می‌گیرد. این برنامه دارای بخش‌های متنوع و متکثری است که هریک بر بخشی از سطح علمی مخاطب تاکید می‌کنند و در مدت زمانی کمتر از 10 دقیقه هوشمندی، سرعت عمل و دقت وی را می‌سنجند.

در این برنامه سوالاتی با سطح متوسط از شرکت‌کنندگان پرسیده می‌شود تا تعداد بیشتری از علاقه‌مندان برای حضور در مسابقه بتوانند اعلام آمادگی کنند.

همراهی با مسابقه تلفنی

شاید شما از جمله کسانی باشید که در تعطیلات پایان هفته کنترل تلویزیون را به دست گرفته و وقتی در حال گذر از شبکه چهار سیما هستید، گرافیک و ساختار برنامه برایتان جذاب به نظر رسیده و نگاهتان جذب مسابقه تلفنی «بُعد 4» شده باشد. شاید هم مخاطب دائم این برنامه هستید که از عمر آن چیزی بیش از دو ماه می‌گذرد. با این حال برای معرفی این برنامه به شما و تهیه گزارشی از دشواری‌های پخش زنده یک مسابقه شاد و هیجان‌انگیز به محل ضبط این برنامه سری زده و گزارشی از پشت صحنه آن تهیه می‌کنم.

از چند روز قبل با مجید قره‌گوزلو تهیه‌کننده برنامه هماهنگی‌های لازم را برای حضور در استودیو انجام داده‌ام تا این که زمان پخش مسابقه فرا می‌رسد.

ساعت 10و20 دقیقه به رژی پخش شبکه 4 می‌رسم. دکور برنامه دارای رنگ‌بندی زیبایی است که در قاب تصویر، تماشایی به نظر می‌رسد. در این دکور از رنگ‌های گرمی همچون قرمز، نارنجی و صورتی استفاده شده است. رنگ غالب آن نیز نقره‌ای و سفید است. یک میز در میانه دکور قرار دارد و نمایشگری هم در پشت آن جای گرفته است. سعید قره گوزلو و محمد میرزاخانی مقدم به‌عنوان دستیار با مسابقه تلفنی بُعد 4 همکاری دارند.

ساعت به 11 نزدیک می‌شود. تقریبا همه عوامل از راه رسیده اند و تهیه‌کننده هم کنداکتور به دست اسامی شرکت‌کنندگان امروز را با عوامل رژی چک می‌کند. من هم از فرصت باقیمانده تا شروع برنامه استفاده می‌کنم و از او می‌خواهم درباره ویژگی‌های مسابقه بُعد 4 و بخش‌های مختلف آن توضیح بدهد.

«بُعد 4» از اولین‌ها در گرافیک است

مجید قره‌گوزلو که پیش از این تهیه‌کنندگی برنامه‌های مختلفی از جمله برنامه صبحگاهی طلوع و فرجه را برای شبکه چهار برعهده داشته است و اکنون هم تهیه‌کننده برنامه مشق عشق و مشق زندگی از شبکه آموزش سیماست، صحبت خود را این‌طور آغاز می‌کند:

مسابقه بُعد 4 کاری از گروه دانش شبکه چهار است که شرکت کنندگان طی مراحل مختلف آن می‌توانند به جایزه‌های صد هزار تومانی یا 300 هزار تومانی در فینال برسند. در این مسابقه سوالاتی از حوزه‌های مختلف مانند ایرانشناسی، علمی، تاریخی، فرهنگی و هنری مطرح می‌شود. ضمن این‌که هرکدام از این بخش‌ها شاخه‌های موضوعی دارد. برای مثال در بخش فرهنگی و هنری در زیر شاخه‌های مختلفی از جمله سینما، تئاتر و ادبیات بنا به درخواست شرکت‌کننده از او سوال می‌پرسیم.

وی با اشاره به میزان استقبال بینندگان از این برنامه تا اینجای کار می‌گوید: با وجود این که دو سه ماهی بیشتر از شروع پخش این برنامه نمی‌گذرد اما تاکنون بیش از 15 هزار نفر برای شرکت در مسابقه نام خود را پیامک و اعلام آمادگی کرده‌اند. این برنامه گرچه اولین مسابقه تلفنی شبکه چهار سیما نیست، اما می‌توان گفت اولین مسابقه‌ای است که با چنین شرایط گرافیکی تولید می‌شود و روی این بخش هزینه و انرژی زیادی صرف شده است تا تنوع و جذابیت تصویری کار هم تأمین شود و بتوانیم مسابقه‌ای شاد، سرگرم کننده و در عین حال مفید و جذاب را برای بینندگان تدارک ببینیم.

وی درباره نوع سوالات مسابقه و ملاک‌های طراحی آنها توضیح داده و می‌گوید: گرچه این مسابقه از شبکه چهار پخش می‌شود و این شبکه هم با نام شبکه فرهیختگان بین مخاطبان شناخته شده است، اما سعی می‌کنیم سوالاتی را در برنامه از شرکت‌کنندگان بپرسیم که سطح متوسطی دارند تا بسیاری از افراد علاقه مند بتوانند در آن حضور یابند. اما به‌طور کلی افرادی می‌توانند در مسابقه بُعد 4 شرکت‌کننده که حداقل تحصیلاتشان دیپلم باشد و افراد پایین‌تر از این مقطع در برنامه شرکت داده نمی‌شوند.

وی درباره ساختار و آیتم‌های مسابقه می‌‌افزاید: گرچه مسابقه بُعد 4 خود از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است اما بعد از شرکت یک نفر در برنامه با پخش وله، فضا را کمی تغییر می‌دهیم. همچنین وقتی بعد از وله به استودیو بر می‌گردیم مجری برنامه جمله‌های پرمفهومی را می‌خواند و در فضای برنامه از این طریق هم تفاوت‌هایی ایجاد می‌شود.

قره‌گوزلو درباره تعداد شرکت‌کنندگان هر برنامه ادامه می‌دهد: در هر قسمت از مسابقه تلفنی معمولا دو شرکت‌کننده حضور دارند و به هر کدام زمانی نزدیک به ده دقیقه یا بیشتر اختصاص داده می‌شود. این شرکت‌کنندگان هم زن هستند و هم مرد، اما سعی می‌کنیم تا از هر دو گروه در برنامه شرکت‌کننده داشته باشیم تا فضای عادلانه‌ای ایجاد شود. برای مثال اگر صبح در برنامه دو شرکت‌کننده مرد رقابت کنند عصر، شرکت‌کنندگان زن در برنامه حاضر خواهند بود.

وقتی صحبتم با قره‌گوزلو تهیه‌کننده برنامه به پایان می‌رسد که ده دقیقه‌ای تا شروع برنامه باقی‌مانده است. دیگر وقت آن است تا صدا، نور و کلیات برنامه از سوی گروه و عوامل چک شود. امیر یانقی مجری مسابقه بُعد 4 که پیش از این اجرای برنامه طلوع شبکه چهار را هم بر عهده داشته است، پشت میز قرار می‌گیرد. راس ساعت 11و30 دقیقه برنامه با پخش تیتراژ آن آغاز می‌شود. مجری پس از سلام و احوالپرسی با بینندگان، از شرکت‌کننده اول برنامه دعوت می‌کند تا خودش را معرفی کند. روال مسابقه این است که ابتدا جدولی در اختیار او قرار می‌گیرد که 20 خانه دارد. رمز مسابقه هم در این جدول پنهان است و بعد از موفقیت شرکت‌کننده حروف آن بتدریج کشف می‌شود. سوالاتی از وی پرسیده می‌شود 60 ثانیه فرصت پاسخگویی به آنها را دارد. بعد از آن حرف (ح) به عنوان یکی از رمزهای جدول به نمایش درمی‌آید و انتخاب‌های بعدی شرکت‌کننده او را به رمز اصلی نزدیک می‌کند، اما وی نمی‌تواند در مرحله چیدمان کاشی‌ها موفق عمل کند و از ادامه مسابقه باز می‌ماند.

چند دقیقه‌ای از برنامه گذشته است. مجری جمله‌ای فلسفی می‌خواند. وله برنامه به پخش می‌رسد. تهیه‌کننده در رژی پخش، به دقت بر محتوای برنامه نظارت دارد و نکات لازم را به مجری تذکر می‌دهد. فضای شاد و پویایی بر برنامه حاکم است. سه دوربین،تصاویر را پوشش می‌دهند. شماره پیامک برنامه دائما زیرنویس می‌شود و مجری به راه‌های ارتباطی مخاطبان با برنامه برای دریافت نظرات و پیشنهادهای آنان اشاره می‌کند. او همچنین داستانی با موضوع موفقیت برای بینندگان تعریف می‌کند. صدای شرکت‌کننده بعدی در استودیو می‌پیچد. مائده اعیان‌فرد از تهران پس از بیان سطح تحصیلات خود و این که چقدر با مسابقه بُعد4 آشنایی دارد، وارد مرحله اول می‌شود.

او نیز همچون شرکت‌کننده قبل و بعد از طی کردن چند مرحله، نمی‌تواند به فینال برسد و مسابقه بُعد 4 در حالی که ساعت به 12 ظهر نزدیک می‌شود با خداحافظی مجری و اعلام زمان برنامه بعدی به پایان می‌رسد.

شادی را محترمانه منتقل کنیم

امیر یانقی دومین نفری است که به نمایندگی از عوامل تهیه مسابقه بُعد 4 با وی گفت‌وگو می‌کنم. او که فعالیت در رسانه را از سال 84 شروع کرده و مدتی هم در شبکه چهار اجرای برنامه تماشاخانه را برعهده داشته است، درباره تفاوت اجرای مسابقه با دیگر برنامه‌ها می‌گوید: برنامه‌های مسابقه در عین حال که باید اجرایی شاد و پرانرژی داشته باشد، باید جدیت هم در آنها رعایت و از لودگی پرهیز شود. به ویژه این که بُعد 4 کاری از گروه دانش شبکه چهار است. من تمام تلاش خودم را کرده‌ام تا با پرهیز از لودگی و به طرزی محترمانه، شادی و هیجان را به بینندگان انتقال دهم.

وی در این باره ادامه می‌دهد: سعی می‌کنم با انتخاب و خواندن جملاتی که دست‌کم دغدغه فکری خودم است و به اصول موفقیت در زندگی مربوط می‌شود، انگیزه و اعتماد به نفس را در آنان تقویت کنم. البته نمی‌دانم چقدر توانسته‌ام در این زمینه موفق عمل کنم و قضاوت با بینندگان است.

یانقی درباره دشواری‌های اجرای برنامه‌های زنده نیز می‌افزاید:اجرای برنامه‌های زنده بویژه مسابقه‌های تلفنی سختی‌های خاص خودش را دارد؛ زیرا مقابل مجری یک رایانه قرار دارد و همزمان هم باید با شرکت‌کننده تعامل برقرار کند. او از قبل هم با این افراد آشنایی ندارد و شرکت‌کنندگان غیرقابل پیش‌بینی هستند و نمی‌دانی که چه عکس‌العملی در مسابقه از خود نشان می‌دهند و روی آنتن چه می‌گویند. مجری همچنین باید حواسش کاملا جمع اتاق فرمان باشد؛ بنابراین او باید همزمان به سه بخش مهم توجه داشته باشد و این وضع را هم مدیریت کند.

وی در پاسخ به این که با توجه به زمان دو ماهه گــذشته از پخش برنامه، ارزیابی کیفی‌تان از مسابقه بُعد 4 چیست، می‌گوید: به دور از شعار می‌گویم که خودمان هم باورمان نمی‌شد مسابقه بُعد 4 بتواند در روز اول پخش خود بیش از 7000 پیامک از بینندگان دریافت کند. گرچه ممکن است این میزان پیامک در مقایسه با برنامه‌های پربیننده چندان به چشم نیاید، اما فکر می‌کنم برای برنامه‌ای نوپا از شبکه‌ای که مخاطبان خاصی دارد، یک آمار فوق‌العاده و قابل توجه است. این آمار نشان می‌دهد که مسابقه بُعد 4 توانسته برای بیننده جذابیت ایجاد کند و معتقدم که قابلیت بیشتر دیده شدن را هم دارد./ ضمیمه قاب کوچک

رکسانا قهقرایی