لکه‌های نفتی در دریای خزر

مشاهده این آلودگی نفتی در حالی موجب نگرانی کارشناسان این دریاچه شده که هنوز نگرانی حاشیه‌نشینان دریای خزر از آلودگی و تلفات یک گونه از کفال‌ماهیان که طی یکی دو ماه گذشته رخ داده، رفع نشده است.

کارشناسان ورود انواع آلاینده‌ها به دریای خزر را یکی از دلایل احتمالی تلفات این ‌گونه و دیگر آبزیان اعلام کرده‌اند.

مدیرکل محیط زیست مازندران با بیان این که این لکه آلودگی در مساحتی به وسعت 2000 مترمربع در حوزه آب‌های استان در سواحل دریای خزر مشاهده شده است، به مهر گفت: مشغول رصد این آلودگی هستیم، با این حال بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد آلودگی‌ها نتیجه فعالیت‌های نفتی و اکتشافی شمال دریای خزر است که در گذشته نیز وجود داشته و هم‌اکنون نیز ادامه دارد.

ناصر مهردادی با اشاره به این‌که این لکه نفتی بیش از این گسترش نمی‌یابد، درباره پیامدهای آن افزود: این آلودگی پس از مدتی به ساحل منتقل می‌شود و طبیعی است که بر اکوسیستم دریا بویژه در مناطق ساحلی تاثیرات منفی خواهد گذاشت.

وی با اشاره به این‌که حرکت لکه‌های نفتی از شرق به غرب و از سمت گیلان آغاز شده و اکنون به حوزه آبی مازندران رسیده است، تاکید کرد: این موضوع را از طریق سازمان حفاظت محیط‌زیست و معاونت امور دریایی، پیگیری خواهیم کرد.

دلایل مرگ ماهیان درحال بررسی است

این آلودگی‌های نفتی درحالی دریای خزر را درمی‌نوردد که دلایل تلف شدن گونه‌ای از ماهیان کفال در ماه اخیر در این دریا همچنان در حال بررسی است.

مدیرکل دامپزشکی استان مازندران یادآور شد: به‌دنبال دریافت گزارش‌هایی از مشاهده تلفات در ماهیان گونه کفال در دریای خزر، بلافاصله کارشناسان اداره بهداشت و مدیریت بیماری‌های آبزیان این اداره کل نسبت به بازدید و بررسی موضوع و نمونه‌برداری از تلفات، اقدام و نمونه‌های اخذ شده را به مرکز تشخیص بیماری‌های سازمان دامپزشکی کشور ارسال کرد که اکنون منتظر دریافت پاسخ و نتیجه آزمایش از مرکز تشخیص درخصوص دلایل بروز بیماری و تلفات این‌ گونه هستیم و به محض دریافت پاسخ، اطلاع‌رسانی
انجام خواهد شد.

مجید مختاری تاکید کرد: از آنجا که تلفات در آب مشاهده شده و عموما ناشی از بروز ضعف در یک‌گونه از کفال ماهیان است، شهروندان از خرید و مصرف ماهی کفالی که هنوز رشد کافی نکرده و مشخصات ماهی سالم را ندارد، بویژه کفال دودی جدا خودداری کنند.

به گفته وی، دیگر ماهیان مشکلی برای مصرف ندارند و شهروندان می‌توانند گونه‌های مختلف ماهیان دریای خزر را از مراکزی که تحت نظارت بهداشتی دامپزشکی است، خریداری و مصرف کنند.

مختاری افزود: برخی از افراد سودجو با جمع‌آوری ماهیان کفال بیمار از کنار سواحل، به صورت حراج به عرضه آنان اقدام می‌کنند که از شهروندان درخواست می‌کنیم به محض مشاهده چنین مواردی با ادارات دامپزشکی شهرستان تماس حاصل کنند تا اقدامات قانونی لازم به عمل آید.

مدیرکل دامپزشکی استان مازندران در خصوص ارتباط مستقیم آلودگی آب و تلفات ماهیان کفال نیز تصریح کرد: آلودگی شدید رودخانه‌های استان مازندران ناشی از ورود فاضلاب‌های خانگی و صنعتی است و تمام آب‌های آلوده رودخانه‌ای به دریای خزر سرریز شده و از آنجا که ماهی کفال، ماهی بسیار حساسی است و به‌صورت طبیعی تکثیر می‌کند، بر اثر این آلودگی‌ها به بیماری مبتلا می‌شوند.

مختاری از جمله مشخصات ماهی سالم را استشمام نکردن بوی غیرطبیعی، ترشیدگی و تعفن، حفظ وضع ظاهری به گونه‌ای که اگر ماهی را از طرف سر گرفته و به‌صورت افقی نگه داریم، خم نمی‌شود، برخورداری از چشمانی تازه و دارای درخشندگی، بدون وجود گودی در چشم‌ها، وجود رنگ صورتی متمایل به قرمز روشن در آبشش‌ها، استشمام نکردن بوی تعفن اسیدی و آمونیاکی در آبشش‌ها و جدا نشدن فلس‌ها براحتی برشمرد و عنوان کرد: اگر با انگشت روی سطح بدن ماهی فشار دهیم، در ماهی سالم و تازه، محل فرورفتگی بلافاصله به حالت اول برمی‌گردد، در حالی‌که در ماهی ناسالم اثر فرورفتگی انگشت روی بدن ماهی می‌ماند.

آلودگی میکروبی

در همین حال یک استاد دانشگاه و کارشناس در حوزه محیط زیست دریایی، آلودگی‌های دریای خزر را به چند نوع صنعتی، کشاورزی، میکروبی و بیولوژیکی تقسیم کرد و گفت: ما در تمام سواحل خزر، نمونه‌برداری‌های لازم را انجام داده‌ایم، برای همین نمی‌توانیم بگوییم دریای خزر اساسا آلوده است، بلکه در دریا لکه‌های آلوده بحرانی وجود دارد.

عزت‌الله حقیقی با بیان این‌که خطرناک‌ترین تهدیدکننده خزر در سواحل ایران آلودگی میکروبی است و نه شیمیایی افزود: به‌دلیل نزدیکی کارخانجات به رودخانه‌ها و ورود فاضلاب‌های تصفیه نشده آنها، سواحل ایران از نظر میکروبی بسیار آلوده است و این آلودگی بیشتر از آلودگی‌های دیگر در دریاست.

به گفته وی، لکه‌های نفتی فراوانی در سواحل شمالی دریای خزر دیده می‌شود که باید این نقاط بحرانی پاک شود و عبور خط‌های لوله قدیمی نفت در دریا نیز از دیگر مواردی است که به بروز آلودگی‌های نفتی منجر می‌شود.