جشنواره ستاره​ها

دلیل این انتظار را می‌توان ​ در وجود پاره‌ای از اتفاقات در جریان جشنواره دانست. اتفاقاتی که در دیگر ایام سال کمتر رخ می‌دهند و برگزاری موسیقی فجر فرصتی برای حضور در آنهاست. یکی از این اتفاقات اجرای گروه‌های خارجی در جشنواره است.

با این همه می‌توان گفت امسال مانند بسیاری از دیگر سال ها، ستاره‌های موسیقی ایران و حتی چهره‌های سرشناس جهانی در این جشنواره روی صحنه رفتند و برخی اجراهای به یادماندنی بی‌نظیری را ثبت کردند، با این همه جشنواره موسیقی فجر به دلایلی متعدد،آسمانی پرستاره اما کم فروغ داشت.

استقبال‌ از اجراهای بین‌المللی

امسال اجراهای بخش بین‌الملل با استقبال خوبی روبه‌رو بود و می‌توان گفت این بخش برای مخاطبان موسیقی بسیار جذاب بود. رامیز قلی اف نوازنده مشهور آذربایجانی، انور براهم نوازنده مشهور تونسی، گروه ولفرد بردرود از هلند و اجرای مشترک نوازندگان ایران و اتریش روی صحنه رفتند و با استقبال بسیار خوبی مواجه شدند.

به نظر می‌رسد بهتر است همان‌طور که برای دوطرفه‌شدن جاده مبادلات ادبی و فرهنگی برنامه‌ریزی‌های زیادی می‌شود، فضا برای دوطرفه‌شدن این جاده در عرصه موسیقی هم فراهم شود. چرا که حضور و آمد و شد هنرمندان موسیقی دنیا درکشورمان می‌تواند فضا را برای بیشتر شناخته‌شدن ایران و همچنین تحول در موسیقی کشورمان فراهم کند.

موسیقی بسیاری از کشورهای جهان از طریق همین مبادلات و آشنایی موزیسین‌های دو کشور با یکدیگر پیشرفت کرده و راه‌های تازه‌ای را برابر خود گشوده است. آمد و شد هنرمندان یک فرهنگ دیگر و ارتباط مستمر آنها با هنرمندان کشور می‌تواند علاوه بر اجرای کنسرت‌ها، فرصت‌های آموزشی چون برگزاری کارگاه‌ها و ورک شاپ‌های موسیقی را هم برای هنرمندان جوان ایرانی فراهم کند.

هر چند باید موسیقی اصیلمان را حفظ کنیم و راهی برای حفظ آن داشته باشیم، اما قطعا این اتفاق نیازمند قطع رابطه ما با موسیقی جهان نیست. چه بسا ارتباط برنامه‌ریزی شده و سنجیده با جریان‌های موسیقی روز دنیا، فضا را برای پویایی موسیقی اصیل ایرانی ​ فراهم ​ و آن را دچار تحول کند.

رقابتی‌نبودن بخش‌های مختلف و آسیب‌های آن

نکته دیگر موضوعی است که در این سال‌ها همواره درباره آن سخن گفته شده است. جای خالی استادان موسیقی در اجراهای جشنواره از جمله عواملی است که می‌تواند از درخشش و دیده شدن جشنواره بکاهد. از طرفی دیگر موضوع، کمرنگ بودن برنامه‌های بخش رقابتی ​ هیجان جشنواره را تحت تاثیر قرار داده است. ما در جشنواره فیلم فجر شاهد هستیم کارگردان‌های بزرگ در کنار هم به رقابت می‌پردازند و همین حضور بزرگان، به جشنواره روح و حال و هوای خاصی می‌دهد.

در جشنواره موسیقی فجر ​ می‌توان بخش رقابتی برای بخش‌های موسیقی پاپ و سنتی در نظر گرفت تا گروه‌های موسیقی که طی سال کنسرت برگزار کرده و مدام روی صحنه هستند و مردم برای خرید بلیت اجراهایشان دست به جیب می‌شوند، به رقابت با یکدیگر بپردازند و خود را محک بزنند.

قطعا این که تندیس جشنواره به کدام یک از گروه‌های مطرح موسیقی در کشورمان اهدا شود می‌تواند هیجان خاصی ​ به جشنواره دهد. اگر ​ واقعا این گروه‌ها حاضر به رقابت با یکدیگر نباشند یا دلایلی دارند که رسانه‌ای اعلام می‌کنند یا به ضعف‌های خود آگاه هستند و از رقابت شانه خالی می‌کنند، در این صورت ​ باز تکلیف خیلی از اتفاقاتی که می‌تواند در جشنواره و چه بسا کلیت موسیقی کشور رخ دهد مشخص خواهد شد.

موسیقی ایرانی روی صحنه

از میان اجراهای خوب این دوره از جشنواره می‌توان به سالار عقیلی و گروه راز و نیاز اشاره کرد. در این اجرا شاهد پیانونوازی زیبا و ستودنی حریر شریعت‌زاده، همسر سالار عقیلی ​ بودیم. این اجرا مورد توجه مخاطبان موسیقی ​ قرار گرفت و می‌توان آن را از جمله اجراهای موفق امسال دانست.

همچنین در بخش نسلی دیگر ​ که مربوط به گروه‌نوازی موسیقی کلاسیک ایرانی است شاهد اجر‌اهای موفقی بودیم و داوران این بخش از اجرای گروه‌های جوان موسیقی ایرانی رضایت داشتند.

یکی از اعضای هیات انتخاب بخش گروه‌نوازی کلاسیک ایرانی معتقد است آثار جشنواره هر سال به نسبت دوره‌های قبل بهتر می‌شود و می‌توان به آینده موسیقی کشورمان خیلی امیدوار بود.

درویش رضا منظمی، عضو هیأت انتخاب بخش گروه‌نوازی کلاسیک ایرانی در این باره می‌گوید: امسال 60 گروه در این بخش شرکت کرده بودند که ما از میان آنها 25 گروه را انتخاب کردیم. من سال‌های زیادی در جشنواره موسیقی فجر داوری کرده‌ام و بر اساس یک تجربه می‌گویم آثار هر سال به نسبت قبل بهتر می‌شوند و جوان‌ها در این بخش پیشرفت می‌کنند.

او اظهار می‌کند: وقتی آثار را با سال گذشته مقایسه می‌کنم، می‌بینم می‌توان به نسل جوان بسیار امیدوار بود و مطمئن بود در آینده می‌توانند موسیقی کشورمان را ارتقا دهند و با ایجاد کیفیت بهتر برای آن روزهای درخشان‌تری را در موسیقی ایجاد کنند.

ضعف در موسیقی غیرکلاسیک ایرانی

اما در بخش گروه‌نوازی موسیقی کلاسیک غیرایرانی یعنی بخش استعدادهای درخشان داوران از آثار ارائه شده ناراضی بودند و اعلام کردند باید در این بخش از جشنواره بازنگری شود. رافائل مینا سکانیان، داور بخش گروه‌نوازی کلاسیک غیرایرانی می‌گوید: چهارمین دوره است که در این بخش از جشنواره به‌عنوان داور حضور دارم. متاسفانه به نظرم این دوره آثار گروه‌های جوان به مراتب ضعیف‌تر از دوره‌های گذشته بود.

او ادامه می‌دهد: نمی‌شود در یک جمله و چند سطر دلیلی برای این موضوع آورد، اما می‌توانم بگویم بهتر است آسیب‌شناسی کنیم و ببینیم چه اتفاقی رخ داده که گروه‌های جوان ما تا این حد افت کرده‌اند.

این مدرس دانشگاه در ادامه بیان می‌کند: قطعا گروه‌های جوان به تمرین نیاز دارند، اما تمرین به تنهایی نمی‌تواند مشکلات آنها را حل کند. آنها باید علاوه بر تمرین با دقت و تمرکز تکنیک‌های مختلف را ​ تمرین کنند و با دقت و تامل بیشتری در عرصه موسیقی کار کنند.

مینا سکانیان برای بهبود این بخش در جشنواره به ارائه یک پیشنهاد پرداخته و می‌گوید: تصور می‌کنم بهتر است تکنوازی در بخش رقابتی جشنواره موسیقی فجر جایگزین گروه‌نوازی شود و از این طریق نوازنده‌ها بتوانند اشکالات کار خودشان را بهتر پیدا ​ و اجرای خود را اصلاح کنند.

باید امیدوار بود مسئولان راهکارهایی برای رونق بیشتر بخش رقابتی جشنواره بیندیشند و به این طریق جشنواره موسیقی فجر را که در اغلب سال‌ها با حضور ستاره‌های موسیقی برگزار می‌شود، به جشنواره‌ای پویاتر و با شور و هیجان بیشتر بدل کنند.

زینب مرتضایی فرد / گروه فرهنگ و هنر