سایه مرگبار دی‌اکسیدکربن بر سر آبزیان

این امر تا حد قابل‌توجهی از سرعت تغییرات اقلیمی در سطح جهان می‌کاهد. اما در عمل جذب این میزان دی‌اکسیدکربن باعث شده که اقیانوس‌ها هم‌اکنون 30 درصد بیشتر از دوره پیش از انقلاب صنعتی اسیدی باشند. میزان تغییرات فعلی pH اقیانوس‌ها که از آن تحت عنوان «اسیدی‌ شدن» نام می‌برند، در طول تاریخ حیات این کره خاکی بی‌سابقه است. با توجه به سیر صعودی تزریق دی‌اکسیدکربن به جو زمین، این کمک اقیانوس‌ها واقعا حیاتی است، اما مساله اینجاست که همین کمک می‌تواند به بهای نابودی حیات در اقیانوس‌ها و دریاها تمام شود. در این صورت زندگی میلیون‌ها انسان نیز قطعا در معرض مخاطره جدی قرار خواهد گرفت.

آمار شوکه‌کننده

برای نخستین‌بار در طول تاریخ حیات بشر، میزان دی‌اکسیدکربن در جو به بالای 400 قسمت در میلیون (پی.پی.ام) رسیده است. چارلز دیوید کلینگ یک دانشمند که برای نخستین‌بار گزارشی از شرایط دی‌اکسیدکربن در جهان ارائه داد، از تاثیرات گازهای گلخا‌نه‌ای و گرمایش جهانی سخن به میان آورد. نمودار مشهور پروفسور کلینگ که به نام خود وی ثبت شده، نشان می‌دهد که غلظت دی‌اکسیدکربن جو دهه‌هاست که به سرعت رو به افزایش است. پیش از انقلاب صنعتی یعنی زمانی که انسان با سوزاندن سوخت‌های فسیلی شروع به آزادسازی مقادیر عظیمی گاز به جو زمین کرد، سطح دی‌اکسیدکربن حدود 280 قسمت در میلیون بود. اما در ابتدای امسال غلظت دی‌اکسیدکربن برای نخستین‌بار در طول تاریخ ثبت شده بشر، به سطح هشدار رسید. اگر به خاطر نقش موثر اقیانوس‌ها نبود، این رقم قطعا سال‌ها بود که از این مرز عبور کرده بود.

تاثیر بر انواع آبزیان

دانشمندان پیشتر هم شاهد تاثیرات مخرب اسیدی شدن اقیانوس‌ها بر موجودات آبزی نظیر صدف‌های خوراکی، صدف‌های دوکفه‌ای، حلزون‌های دریایی و مرجان‌ها بوده‌اند. در دهه گذشته اسیدی شدن اقیانوس‌ها باعث مرگ لارو هزاران صدف خوراکی و البته کاهش قابل توجه رشد مرجان‌های استرالیا شد. استفاده از سوخت‌های فسیلی در جوامع امروز، رسما حیات آبزیان در سراسر جهان را در معرض یک مخاطره بزرگ و برگشت‌ناپذیر شیمیایی قرار داده است. این در حالی است که در گذشته تغییر در شرایط اقیانوس‌ها بسیار کندتر از زمان حاضر بود. شرایط کنونی به حدی پیچیده است که حدود 95 درصد از گونه‌های جانوری در معرض نابودی قرار گرفته‌اند. چنانچه میزان انتشار گاز دی‌اکسیدکربن با روند فعلی ادامه پیدا کند، سیاره ما قطعا شاهد انقراض گسترده‌ای خواهد بود که در نهایت حیات بشر را به مخاطره خواهد انداخت.

تهدید امنیت غذایی ساحل‌نشین‌ها

انسان‌ها چون به نوعی در راس هرم غذایی اقیانوس‌ها قرار دارند، در آینده با تهدیدات جدی در این زمینه مواجه خواهند شد. در پاییز سال گذشته گزارش سازمان بین‌المللی حفاظت از اقیانوس‌ها تحت عنوان «تهدید امنیت مواد غذایی دریایی بواسطه افزایش غلظت دی‌اکسیدکربن در جهان» منتشر شد. این گزارش کشورهای مختلف را براساس میزان آسیب‌پذیری دسته‌بندی کرده بود. در واقع بسیاری از جزایری که برای تامین معاش به غذاهای دریایی وابسته هستند، از این نظر در معرض یک خطر کاملا جدی قرار گرفته‌اند. این تهدید در وهله نخست شامل خرده‌ماهیگیرانی می‌شود که برای صید نمی‌توانند خود را به آب‌های عمیق‌تر برسانند، اما رفته‌رفته دامنه خطر گسترش پیدا خواهد کرد و بر مصرف مواد غذایی دریایی تاثیر جدی خواهد گذاشت.

کاهش میزان انتشار دی‌اکسیدکربن تنها راه مقابله با اسیدی شدن هر چه بیشتر اقیانوس‌هاست. سازمان بین‌المللی حفاظت از اقیانوس‌ها در تلاش است تا با ایجاد محدودیت‌های گسترده برای حفاری‌های خارج از محدوده قانونی ساحلی کشورها، از انتشار بی‌رویه آلاینده‌ها به آب اقیانوس‌ها جلوگیری کند. حمایت از راه‌حل‌هایی نظیر استفاده از انرژی‌های پاک در چنین حفاری‌های گسترده‌ای، یکی از راهکارهای جدی این سازمان است.

livescience / مترجم: فرناز حیدری