امکان قطعی پیشگیری از این سرطان نیست اما میتوان بیماری را در مراحل ابتدایی تشخیص داد و مانع از رشد و پیشرفت غده سرطانی شد. سرطان پروستات جز سرطانهای میکروسکوپی و بیخطر به حساب میآید که سلولهای سرطانی در غده پروستات وجود دارند اما بسیار کند رشد میکنند. در بین مردان ۵۰ تا ۵۹ سال از هر سه مرد یک نفر مبتلا به این سرطان میکروسکوپی هستند که این رقم در مردان ۷۰ تا ۷۹ به چهار از هر ده نفر میرسد و از هر ده مرد بالای ۷۹ سال هفت نفر دچار این بیماری هستند. اما باید گفت که در اغلب موارد، تنها در یک درصد موارد سلولهای سرطانی رشد کرده و مشکل ساز میشوند. برای تشخیص به موقع بیماری باید پس از پنجاه سالگی، هر سال یک بار به پزشک مراجعه کرد.
توجه به سن در این نوع سرطان بسیار مهم است زیرا تاثیر زیادی در تشخیص و درمان بیماری دارد. پیشرفت سرطان پروستات، خصوصا قبل از آغاز درمان غالبا کند و حتی در مواردی ممکن است بیآنکه فرد از بیماری خود اطلاع داشته باشد، تومور سرطانی تا آخر عمر در بدن او رشد کند. به همین دلیل با افزایش سن حتما باید برای تشخیص به موقع بیماری، به پزشک مراجعه کرد. اما توجه به بیماری فقط مربوط به مردان ۶۰ تا ۹۰ سال نمیشود بلکه نتایج کالبد شکافیها نشان میدهد که ۲۰% افراد ۴۵ ساله و بیش از ۷۰ تا ۸۰% مردان بالای ۸۰ سال، علائمی از سرطان را داشتهاند.
یکی از نکات قابل توجه در زمینه سرطان پروستات این است که مردان نسبت به زنان کمتر حاضر میشوند به پزشک مراجعه کنند و مورد معاینات پزشکی برای تشخیص احتمالی بیماری قرار گیرند. از آنجا که بسیاری از این قبیل مسائل با افزایش سن به وجود میآید، ضعف و ناتوانی جسمی را دلیل آن میدانند و ترجیح میدهند آن را نادیده بگیرند.
شمار مبتلایان به این سرطان طی سالیان اخیر خصوصا در ایالات متحده و کشورهای غرب اروپا در رو به افزایش است، به طوری که این رقم در پنج سال گذشته در ایالات متحده، دو برابر شده است. اما مردان اروپای شرقی و آسیا کمتر دچار این بیماری هستند. علاوه برنژاد، محیط زندگی نیز در بروز بیماری تاثیرگذار است که تغذیه میتواند یکی از این عوامل باشد.
عوامل زمینه سرطان پروستات
-سن مهمترین عامل در ابتلا به سرطان پروستات است. بیش از سه چهارم بیماران مبتلا، بالای ۶۵ سال سن دارند.
-دومین عامل مهم، سوابق فامیلی است. مردانی که خویشاوندان درجه یک (پدر و برادر) آنها سرطان پروستات دارند، بیش از دیگران در معرض ابتلا به این بیماری هستند. تحقیقات نشان میدهد این احتمال ۲ تا ۵ برابر دیگران است.
-نژاد نیز یکی دیگر از زمینههای بروز است. مطالعات بیانگر این مطلب است که مردان سیاه پوست، بیش از سایرین ممکن است مبتلا به این سرطان شوند. با این حال در صورتی که آفریقاییها و ژاپنیها در آمریکا زندگی نکنند، این احتمال تا حد زیادی کاهش مییابد، که این امر به خاطر تغییر در عادات غذایی (مصرف غذاهای چرب)، استعمال دخانیات و... است.
-مصرف غذاهای چرب نیز میتواند یکی دیگر از فاکتورهای ابتلا به سرطان پروستات باشد و چربیهای حیوانی در این زمینه بسیار خطرناک خواهند بود.
-مقدار بالای هورمون مردانه؛ آندروژن، نیز خطر بروز این بیماری را در بعضی از مردان افزایش میدهد. اما این احتمال هنوز به طور قطعی ثابت نشده است.
-مطالعه بر روی عده زیادی از مردان مؤید این مطلب است که درصد بالایی از سرطان پروستات در کسانی دیده میشود که اضافه وزن دارند. در واقع بیتحرکی، عدم انجام فعالیتهای فیزیکی و چاقی زمینههای بروز بیماری را مساعد میکند.
-هنوز هیچ دلیلی مبنی بر اینکه استرس میتواند در بروز این بیماری نقش داشته باشد یا نه ثابت نشده است.
-نکته دیگر اینکه گرچه عجیب به نظر میرسد اما قرار گرفتن در معرض نور خورشید میتواند یک عامل دفاعی در برابر ابتلا به سرطان پروستات باشد. در واقع مردانی که مدت زیاد در معرض اشعه خورشید هستند، دیرتر و به طور متوسط ۵سال نسبت به دیگران دچار این بیماری میشوند.
آزمایشهای تشخیصی
بنابر نظر سازمان اورولوژی، مردان با آغاز ۵۰ سالگی حتما باید به پزشک مراجعه کنند و مورد آزمایش قرار گیرند. کسانی که سابقه این بیماری را در خانواده دارند، باید پس از ۴۵ سالگی آزمایش دهند. متاسفانه سرطان پروستات یک بیماری خاموش است که در مراحل ابتدایی، هیچ نشانهای ندارد.
مراحل مختلف بیماری
سرطان پروستات سه مرحله اصلی دارد. در درجه اول، تومور سرطانی فقط در غده پروستات رشد میکند. در مرحله دوم بیماری، سرطان بیرون از غده پروستات تکثیر مییابد و در مرحله سوم، بیماری آن قدر پیشرفت میکند که در غالب موارد به استخوان نیز میرسد.
درمان سرطان پروستات
معمولترین درمان همیشه جلوگیری از پیشرفت سرطان است. این درمانگاه با عمل جراحی و برداشتن غده پروستات صورت میگیرد و در مواردی نیز ازروش پرتو درمانی استفاده میشود.
از بیست و پنج سال تا کنون نتایج جراحی تا حد چشمگیری امیدوار کننده است، به طوری که امروزه حدود ۹۵% درمانها موفقیت آمیز است. اما با این حال عمل جراحی عوارض جانبی نیز در پی دارد. معمولا پس از عمل جراحی بیمار بیاختیاری ادرار پیدا میکند که به طور کلی این مشکل پس از چند هفته و یا حداکثر چند ماه برطرف میشود و همچنین اگر اعصاب تحریک کننده آسیب ببینند، برای بیمار اختلال در نعوظ نیز به وجود میآید. بیمارانی که تحت این عمل جراحی قرار میگیرند میبایست پنج تا ده روز در بیمارستان بستری شوند. در مورد درمان پرتو درمانی باید گفت که از ده سال پیش تا کننون این شیوه درمانی پیشرفت زیادی کرده و قابل قیاس با عمل جراحی است. البته ممکن تا سه سال پس از پرتو درمانی فرد دچار ناتوانی جنسی شود که نیاز به درمان دارد. در مواردی که سرطان خیلی پپیشرفت نکرده و غده سرطانی هنوز کوچک است که خوشبختانه تقریبا نیمی از بیماران در این مرحله هستند، روش درمانی دیگری با استفاده از پرتوهای رادیواکتیو توصیه میشود. در این شیوه درمان پزشک ذرات ریز رادیواکتیو را در غده پروستات جای میدهد. پیشرفت این روش از ده سال پیش تا به امروز موفقیت آمیز بوده و مشابه روش پرتو درمانی است با این تفاوت که احتمال بروز ناتوانی جنسی پس از درمان، از روش پرتو درمانی کمتر است. این شیوه درمانی برای کسانی که مشکلات مجرای ادراری دارند، توصیه نمیشود.
تغذیه و تاثیر آن در سرطان پروستات
متخصصان تغذیه همیشه روی این موضوع تاکید دارند که نغذیه صحیح رمز سلامتی و پیشگیری از بیماری هاست. سرطان پروستات نیز از این قاعده مستثنی نیست و باید عادات غذایی مناسب در این رابطه را شناخت. از ابتدای سالهای ۱۹۹۰، تحقیقات زیادی تاثیر نامطلوب بعضی از عادات غذایی را در ابتلا به این بیماری نشان داد. رژیم غذایی سرشار از مواد چرب، خصوصا چربیهای حیوانی یکی از زمینههای بروز بیماری است.
همچنین مردانی که ماهی نمیخورند دو تا سه برابر بیشتراز کسانی که این ماده غذایی مفید را مصرف میکنند، در معرض ابتلا به این سرطان هستند. خوردن فراوردههای دریایی خصوصا ماهیهای چرب مانند ماهی آزاد، تن، ساردین و... میتواند یکی از راههای پیشگیری باشد.
از طرفی باید به تاثیر مصرف «بتا کاروتن» و «لیکوپن» در پیشگیری از این سرطان اشاره کرد. «بتا کاروتن» در سبزیجات سبز و هویج به مقدار زیاد وجود دارد و گوجه فرنگی، هندوانه، انگور و جانوران سخت پوست منبع غنی «لیکوپن» محسوب میشوند. روغن دانه کتان یکی دیگر از مواد غذایی است که میتواند رشد و تکثیر سلولهای سرطانی را کاهش دهد.
روغن دانه کتان علاوه بر اینکه سرشار از اسیدهای چرب مفید امگا۳ است، میتواند میزان تستوسترون خون؛ هورمون مردانهای که پیشرفت سرطان پروستات را تشدید میکند را نیز پایین میآورد.
و بالاخره اینکه مطالعات نشان میدهد که رژیم غنی از کلسیم ممکن است احتمال بروز سرطان پروستات را افزایش دهد که البته هنوز تحقیقات در این باره ادامه دارد.
>> قدس آنلاین
*نظرتان چیست؟ آن را با ما و دیگران در میان بگذارید*
*با کلیک روی نماد RSS و ذخیرۀ آن، جدیدترین مطالب ما را آسانتر دنبال کنید*
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد