چهره زنانه یا آراستگی مردانه؟

عروس‌ها و خانم‌هایی که می‌خواهند چهره‌ای جوان‌تر و زیباتر داشته باشند، خیلی مشتاق نشوند؛ اینها همه خدماتی است که تازگی‌ها در بعضی آرایشگاه‌های مردانه ارائه شده و خیلی سریع هم طرفداران خاص خودش را پیدا کرده است.

به یقین اگر به مردهایی که سی چهل سال پیش پایتخت‌نشین بوده یا در شهرهای دیگر زندگی می‌کردند، می‌گفتند روزی پسرها و مردهای جوان ساعت‌ها مقابل آینه می‌نشینند تا چهره‌شان را تغییر دهند، آنها هیچ وقت نمی‌توانستند این موضوع را باور کنند؛ اما امروزه، این اتفاق افتاده و چه بخواهیم و چه نخواهیم، عده‌ای را درگیر خود کرده است.

پارسا یکی از همین جوانان است که قبل از خروج از خانه، چند ساعتی جلوی آینه می‌نشیند و مدل موهایش را تغییر می‌دهد. او که حالا به این کار عادت کرده و فکر می‌کند هیچ وقت نمی‌تواند بدون آرایش موها و ظاهرش در جمع حاضر شود، می‌گوید: وقتی کمی به خودم می‌رسم و صورت و موهایم را مرتب می‌کنم، احساس خیلی بهتری دارم. از این وضع هم پشیمان یا ناراحت نیستم.

او باور دارد اگر روزی نتواند موهایش را مثل همیشه درست کند دیگران به او توجهی نخواهند داشت و به قول خودش چون دوست دارد همیشه نفر اول جمع باشد، باید کمی برای خودش وقت بگذارد.

چهره‌ای مردانه ولی مرتب

«چرا همیشه باید در عکس‌های عروسی، عروس خانم را زیبا و آراسته ببینیم، ولی آقای داماد را با چهره‌ای به هم ریخته؟» آقای مبینی این سوال را مطرح می‌کند و می‌گوید: داشتن چهره‌ای تمیز و آراسته به هیچ‌وجه منفی نیست و نباید توقع داشته باشیم آقایان کمتر از خانم‌ها به فکر زیبایی و آراستگی ظاهر‌شان باشند، اما متأسفانه بعضی از آقایان هم در این کار افراط می‌کنند و گاه بیش از خانم‌ها به چهره‌شان می‌رسند و آن را تغییر می‌دهند.

این مرد میانسال که رعایت نظافت و آراستگی ظاهر را برای همه ضروری می‌داند، ادامه می‌دهد: من فکر نمی‌کنم کسی با رعایت بهداشت و پاکیزگی مخالفتی داشته باشد، ولی آنچه امروز می‌بینیم با نظم و ترتیب تفاوتی اساسی دارد. به عنوان نمونه می‌شود آقای داماد را در روز عروسی‌اش با چهره‌ای زیبا و تمیز دید، ولی این به معنای آرایش‌کردن صورت و تغییر دادن اجزای آن نیست.

همه ما با دیدگاه‌های مختلفی در این باره روبه‌رو شده‌ایم، اما این روزها در بعضی آرایشگاه‌های مردانه خدمات ویژه‌ای به مشتریان ارائه می‌شود که نه‌تنها جذابیتی برای آقایان ایجاد نخواهد کرد، بلکه چهره مردانه آنها را نیز دستخوش تغییر می‌کند.

آقای امیدی که خودش صاحب یکی از سالن‌های آرایش مردانه است، می‌گوید: متأسفانه بعضی سالن‌ها ـ که حتی شاید مجوز هم نداشته باشند ‌ـ‌ خدماتی را به آقایان ارائه می‌دهند که چندان مناسب نیست. بسیاری از این افراد هم کسب درآمد بیشتر را بهانه این کار می‌کنند در حالی که به نظر من، حتی در صورت درخواست بعضی مشتری‌ها هم نباید فقط برای پول بیشتر، این کارها را انجام داد.

جلب توجه، نیازی طبیعی است

مهدی فقط 14 سال دارد، اما حسابی به آرایش موها و مدل دادن به آنها عادت کرده است. او می‌گوید: دوست دارم همیشه خوش‌تیپ‌ترین فرد حاضر در جمع باشم و برای همین حسابی حواسش به مدل‌های جدید موست و این نوع آرایش را راهی برای به روز بودن و دوست داشته‌شدن می‌داند.

البته خیلی جالب است که مهدی پیش از رفتن به مهمانی‌، حتما یکی دو ساعت وقت می‌گذارد تا موهایش را مرتب و آنها را مطابق مدل مورد نظرش درست کند. با این‌که او سن زیادی ندارد، اما نگران قضاوت و نظر مردم درباره خودش است و برای همین می‌خواهد چهره‌اش را به بهترین شکل ممکن تغییر دهد. وقتی از او می‌پرسم چرا این راه را برای جلب توجه انتخاب کرده است، نگاهم می‌کند و سکوتش نشان می‌دهد پاسخ قانع‌کننده‌ای برای خودش و دیگران در ذهن ندارد.

خیلی‌ها تصور می‌کنند فقط نوجوانانی در سن و سال مهدی به فکر جلب نظر دیگران هستند و برای همین چنین شیوه‌ای را در پیش می‌گیرند. در حالی که براساس نظر متخصصان، مورد توجه بودن و دوست داشته شدن نیازی طبیعی است که در تمام سنین وجود دارد و در هر دوره‌ای از زندگی به شکلی بروز می‌کند.

دکتر مهرنوش دارینی، روان‌شناس و مشاور خانواده در گفت‌وگو با «جام‌جم» در این‌باره توضیح می‌دهد: همه ما انسان‌ها از نخستین روز تولد، نیازهای متفاوت و متنوعی داریم؛ از نیازهای جسمانی گرفته تا نیازهای متعالی. در این میان، زیبایی و زیباشناختی نیز یکی از نیازهایی است که به طور حتم انسان‌ها در طول زندگی با آن روبه‌رو خواهند شد. علاوه بر این، دوست داشتن و دوست داشته‌شدن هم از دیگر نیازهای انسان است که باید مورد توجه قرار گیرد.

وی می‌افزاید: در این دوران، تعریف افراد از مورد توجه بودن و دوست داشته شدن تغییر کرده و بیشتر به سمت زیبایی‌های ظاهری رفته است. به عبارت دیگر، دوره‌ای بود که انسان‌ها همدیگر را فقط و فقط به دلیل داشتن ویژگی یا خصلتی خاص دوست داشتند و به هم احترام می‌گذاشتند. امروز هم اگرچه هنوز چنین نگرشی در جامعه وجود دارد، اما اولویت‌ها تغییر کرده و بیشتر به وضع ظاهر افراد توجه می‌شود. در نتیجه جوانان نیز تصور می‌کنند هرچه ظاهری زیباتر داشته باشند، دیگران هم آنها را بیشتر دوست خواهند داشت.

حالا که خیلی‌ها زیبایی بیشتر را راه‌حل دوست داشته شدن می‌دانند، باید بدانیم چطور به این هدف می‌رسند و خودشان را زیباتر می‌سازند.

دکتر دارینی در این‌باره یادآور می‌شود: ممکن است جوانان تصور کنند با تغییر ظاهر و دست بردن در چهره می‌توانند مورد توجه واقع شوند. به همین دلیل آنها با ایجاد ظاهری متفاوت که توجه دیگران را بیشتر از مواقع عادی جلب می‌کند، می‌خواهند به این نیاز طبیعی پاسخ دهند.

پس نباید فراموش کنیم تمام انسان‌هایی که در این کره خاکی زندگی می‌کنند، به مورد توجه بودن و دوست داشته شدن نیاز دارند و این ما هستیم که می‌توانیم مسیر صحیح رسیدن به این هدف را تعیین و انتخاب کنیم، چراکه طی‌کردن مسیر صحیح و درست می‌تواند به افراد کمک کند نیازشان به بهترین شکل ممکن برآورده شود.

چه سنی؟ چه گروهی؟

این روزها گاهی کودکان خردسالی را می‌بینیم که با چهره‌ای متفاوت در جامعه ظاهر می‌شوند. پرهام یکی از همین بچه‌هاست که فقط ده سال دارد، اما می‌خواهد با دیگران تفاوت داشته باشد و به همین دلیل موهایش را به شیوه‌ای غیرمعمول اصلاح و آرایش می‌کند. آقای امیدی هم تجربه مشابهی دارد و می‌گوید: بارها برای من پیش آمده پسربچه‌های خردسال از من خواسته‌اند موهایشان را مدل جدید اصلاح کنم و حتی تصویری را از مجله یا کاتالوگی جدا کرده و به آرایشگاه آورده‌اند و خواسته‌اند کاری کنم که ظاهرشان شبیه آنها شود.

دکتر دارینی درخصوص این‌که این تغییر رفتار از چه سنی شروع می‌شود و میان چه گروهی بیشتر به چشم می‌خورد، می‌گوید: نیاز به توجه، نیازی طبیعی است که در همه انسان‌ها وجود دارد ولی اگر این نیاز، حالت افراطی به خود بگیرد، فرد نیز متناسب با آن رفتارهای افراطی خواهد داشت.

این روزها سن ایجاد چنین تغییراتی نیز در مقایسه با گذشته کاهش یافته است. روزگاری خانواده‌ها از دوره دبیرستان با این نوع تغییر رفتار فرزندان مواجه می‌شدند، ولی امروز سن این تغییرات هم کمتر از قبل شده است و در حال حاضر، این شرایط را در دوره نوجوانی مشاهده می‌کنیم.

این روان‌شناس خاطرنشان می‌کند: شیوه برخورد والدین نیز مطابق با رفتار فرزندانشان تغییر کرده است و حالا آنها نمی‌توانند مانند سال‌های قبل با بچه‌ها برخورد کنند. مثلا ممکن است در خانواده‌ای، پدر و مادر نسبت به فرزند بزرگ‌تر سختگیری‌هایی داشته باشند ولی در مورد بچه‌‌های کوچک‌تر خانواده به هیچ وجه نمی‌توانند همان شیوه را به کار ببرند.

اگر می‌پرسید چرا شرایط به این سمت و سو پیش رفته و اجتماع تا این حد تغییر کرده است، خوب است نظر دکتر دارینی را بدانید که در پاسخ به این سوال می‌گوید: تکنولوژی در این زمینه چندان بی‌تاثیر نبوده است. این روزها اخبار بسرعت پخش می‌شود و در دسترس افراد قرار می‌گیرد و به همین دلیل شاید در سنین کمتر از نوجوانی هم شاهد شروع این تغییر نگرش باشیم.

به گفته این روان‌شناس، زمانی ممکن بود افراد از سایر نقاط شهرشان خبر نداشته باشند، ولی امروز شرایط عوض شده است.

البته تا حدی هم شرایط اقتصادی و توان مالی خانواده‌ها می‌تواند در این زمینه تاثیرگذار باشد و طبیعی است افرادی که سطح اقتصادی بهتری دارند، راحت‌تر هم به این امکانات دسترسی پیدا کنند، ولی نباید فراموش کنیم افرادی هم هستند که شاید از نظر اقتصادی وضع خوبی نداشته باشند، ولی نوجوانانشان تمام تلاش خود را می‌کنند تا چهره‌شان را مطابق میل‌ خود تغییر دهند.

بنابراین نمی‌توانیم بگوییم فقط قشر خاصی از جامعه به این تغییرات روی آورده‌اند بلکه برعکس، تمام نوجوانان تا حد توان سعی می‌کنند آن‌گونه که می‌پسندند ظاهرشان را تغییر ‌دهند.

کنار فرزندتان باشید، نه مقابل او

اگر بچه‌ها از خانواده دور شوند، اگر پدر و مادر را قبول نداشته باشند و اگر حس کنند با خانواده‌شان غریبه هستند، همه چیز بدتر خواهد شد. برای همین متخصصان می‌گویند مخالفت‌کردن دربرابر خواسته‌های فرزندان، شیوه درستی برای تغییر رفتار آنها نیست.

دکتر دارینی ضمن بیان این‌که الگوهای مشاهده‌ای یکی از قوی‌ترین و موثرترین الگوها برای یادگیری فرزندان به حساب می‌آید، به والدین چنین توصیه می‌کند: رفتارهای خشن و سختگیری‌های بیش از حد نه‌تنها راه‌حل خوبی نیست، بلکه می‌تواند نتیجه‌ای معکوس ایجاد کند.

پس فراموش نکنید که اگر مقابل فرزندتان بایستید، شرایط بدتر خواهد شد. به همین دلیل باید با شناخت نیازهای فرزندتان، کنار او و همراهش باشید.

به گفته این روان‌شناس، گاهی بهتر است برای همراهی بیشتر با فرزندان، از رفتار نامناسب آنها ایراد نگیرید. به جای این کار، در اولین قدم باید به فرزندتان نزدیک شوید و فاصله‌ای را که میان شما و نوجوان وجود دارد، کم کنید. مطمئن باشید در صورت ایجاد نشدن چنین رابطه‌ای بچه‌‌ها به محیط‌های بیرون از خانواده سوق پیدا می‌کنند.

پس حتی در شرایطی که خواسته‌های نوجوان مخالف میل و سلیقه شماست نیز حواستان را جمع کنید و به جای سرزنش کردن، با او همدل و همراه شوید. پس از این، می‌توانید الگوهای رفتاری مناسب را به او نشان داده و به طور غیرمستقیم او را به سمت رفتارهای صحیح هدایت کنید.

البته آن‌طور که دکتر دارینی می‌گوید با افزایش سن و زمانی که هویت افراد شکل می‌گیرد، برخی از این‌گونه رفتارها کمتر خواهد شد‌، ولی این وضع هم به جامعه‌ای که نوجوان وارد آن می‌شود، ارتباط خواهد داشت. چون گاهی ممکن است دوستان و همراهانش او را تشویق کنند که رفتارش را ادامه دهد و حتی آن را تشدید کنند، ولی به​طور معمول با بیشتر شدن سن، انتظار داریم عقلانیت بر احساس‌ها غلبه کرده و این نوع رفتارها به حداقل برسد.

نیلوفر اسعدی‌بیگی‌‌/ ‌‌جام‌جم