برگ برنده های تلویزیون در سال90

 این اتفاق می‌تواند برای تلویزیون هم رخ ‌دهد، می‌توان برنامه‌های تلویزیون را در سالی که گذشت رصد و از میان آنها بهترین‌ها را انتخاب کرد و البته درباره برنامه‌هایی که هم می‌توانستند در تلویزیون باشند، اما جای آنها خالی بود هم نوشت.

سال 90 را می‌توان سال سریال‌های تلویزیونی نامید. تلویزیون امسال، پخش شبانه سریال‌ها را به شکل جدی دنبال کرد.

در سال 90 شبکه‌های یک، 2، 3 و 5 سریال‌هایی با موضوعات مختلف را به شکل هر شب روانه آنتن کردند.

وقتی قرار باشد پخش شبانه سریال‌ها در دستور کار قرار گیرد، تولید هم باید بیشتر شود اما تولید انبوه نباید روی کیفیت اثر بگذارد.

از طرفی به تنوع سوژه هم باید توجه شود چون اگر سریال‌هایی با موضوعات یکسان هر شب پخش شوند، دلزدگی مخاطب را به همراه دارد.

آثار نمایشی اعم از فیلم و سریال در تمام دنیا مورد توجه مخاطبان است و مردم این‌گونه آثار را از برنامه‌های غیرنمایشی بیشتر می‌پسندند.

شواهد حاکی از این است که مردم از آثار کمدی و ملودرام بیشتر از گونه‌های دیگر نمایشی استقبال می‌کنند. با نگاهی به سریال‌هایی که امسال از شبکه‌های مختلف پخش شد، می‌توان به این نتیجه رسید که در سال 90، تلویزیون در تولید و پخش این دو گونه اثر موفق عمل کرده است.

نوروز 90 با پخش سریال «پایتخت» به نوروزی خاطره‌انگیز تبدیل شد. در کنار پایتخت، برنامه عروسکی «کلاه قرمزی» هم مثل همیشه ثابت کرد که اگر برنامه‌های عروسکی تلویزیون را گروهی کاربلد و خلاق مقابل دوربین ببرند، این‌گونه برنامه‌ها هم می‌توانند به آثار دیدنی تلویزیون تبدیل شود.

پایتخت و کلاه‌ قرمزی موفقیت تلویزیون را در نوروز رقم زد و البته سلیقه مخاطبان را هم برای مدیران و برنامه‌سازان تلویزیون تا حدودی مشخص کرد؛ مردم تمایل دارند آثاری را از تلویزیون شاهد باشند که هم فضای مفرحی داشته باشد و هم مساله‌ یا مشکلی عمومی را مطرح کند.

سریال کمدی ساختمان پزشکان، قدم بعدی و موفقیت‌آمیز تلویزیون بود؛ سریالی که از شبکه 3 روی آنتن رفت و مخاطبان زیادی را جذب کرد.

این سریال نه‌تنها آمار مخاطبان تلویزیون را افزایش داد، بلکه میزان رضایتمندی آنها را هم بالا برد. تولید و پخش ساختمان پزشکان نشان داد مدیران تلویزیون می‌دانند که مخاطب امروزی به آثار طنز نیاز دارد.

تلویزیون برای برطرف کردن این نیاز، سریال «سه، پنج، دو» را با محوریت فوتبال و حواشی آن مقابل دوربین برد.

در این سریال که حسین سهیلی‌زاده آن را کارگردانی کرد، بازیگرانی مانند فرهاد آئیش و شهره لرستانی ایفای نقش می‌کردند.

این سریال کمدی هم توانست مردم زیادی را پای تلویزیون و شبکه تهران بنشاند. موضوعی که سهیلی‌زاده در این سریال به آن پرداخته بود، پشت پرده فوتبال را برملا می‌کرد؛ پشت‌پرده‌هایی که دانستن آنها برای مردم خالی از لطف نیست.

پخش سریال «شهر دقیانوس» به کارگردانی مهرداد خوشبخت از شبکه یک سیما با واکنش‌های مختلفی روبه‌رو شد. همین واکنش‌ها نشان داد موضوعی که خوشبخت آن را به سریال تبدیل کرده، موضوعی متفاوت بوده است.

شهر جیرفت با آثار باستانی‌اش شهرت دارد، آثاری که باید در کشورمان بماند و نباید از سوی قاچاقچیان به آن سوی مرزها برود. شهر دقیانوس سراغ سوژه‌ای رفته بود که طرح آن در تلویزیون کاملا تازگی داشت.

همین توجه به موضوعات متفاوت را می‌توان برگ برنده دیگری برای تلویزیون دانست.

البته امسال تلویزیون برگ‌برنده دیگری هم داشت و آن توجه به سال‌های دفاع مقدس بود. پخش آثاری با موضوع جنگ و دفاع با انیمیشن «دا» از شبکه یک سیما آغاز شد.

انیمیشنی که مطرح‌ترین بازیگران سینما و تلویزیون به جای شخصیت‌های آن صحبت کرده بودند. شخصیت‌های «دا» سال‌های جنگ و چگونگی دفاع از شهرهایی مانند خرمشهر و آبادان را روایت می‌کردند. سریال «نابرده رنج» با داستانی شهری شروع شد.

داستانی که در دهه 60 و اوج جنگ می‌گذشت، اما بتدریج داستان به صحنه‌های جنگی کشیده می‌شد. نابرده رنج، داستان مردم شهر‌ها را با داستان مردان جنگ گره زده بود و به صورت موازی زندگی هر دو گروه را به تصویر می‌کشید.

سریال «وضعیت سفید» که از شبکه 3 سیما روی آنتن رفت را می‌توان یکی از موفق‌ترین سریال‌های سال‌های اخیر دانست. سریالی که موضوع اصلی‌اش موشک‌باران تهران در زمان جنگ بود.

وضعیت سفید اولین سریالی بود که با بودجه آثار فاخر و الف ساخته شده بود، اما به صورت شبانه روی آنتن می‌رفت.

وضعیت سفید را حمید نعمت‌الله کارگردانی کرده بود و جمعی از بهترین بازیگران سینما و تلویزیون در آن بازی می‌کردند. شبکه یک سیما با تولید و پخش سریال «شوق پرواز» به یکی از مردان بزرگ جنگ ادای احترام کرد.

در این سریال زندگی شهید عباس بابایی به تصویر کشیده شد. یدالله صمدی این سریال را کارگردانی و شهاب حسینی نقش شهید بابایی را در آن بازی کرد.

توجه به آثار نمایشی از سوی مخاطبان تلویزیون باعث شد تا تولید تله‌فیلم‌ نیز در شبکه‌های مختلف رونق بگیرد. حالا این‌گونه آثار جای خود را بین برنامه‌های مختلف تلویزیون باز کرده‌ و مردم زیادی را تبدیل به مخاطب خود کرده ‌است.

دوره آزمون و خطای تله‌فیلم‌ها تقریبا به پایان رسیده و سازندگان تله‌فیلم‌های تلویزیون می‌دانند که اگر می‌خواهند فیلمشان مخاطب داشته باشد و دیده شود باید فیلمی‌ جذاب و دیدنی روی آنتن بفرستند.

فیلمی که هم داستانی جذاب و تازه داشته باشد، هم از ساختار و روایت حرفه‌ای بهره برده باشد و هم بازیگران کاربلد در آن ایفای نقش کرده باشند.

تلویزیون سال 90 در زمینه تولید و پخش آثار نمایشی توفیق زیادی داشت، اما نکته‌ای که می‌تواند مورد توجه برنامه‌سازان و مدیران قرار گیرد، این است که آثار نمایشی به گونه‌ای تولید شود که فراگیری مخاطب داشته باشد.

فراگیری مخاطب به این معنا که در زمان ساخت آثار به این نکته توجه شود که بیشتر گروه‌های سنی بتوانند به تماشای سریال‌ها و فیلم‌ها بنشینند و مثلا چنین نباشد که گروه سنی جوان، نوجوان و کودک بهره کمتری از این آثار ببرند.

شبکه 2 سیما به عنوان شبکه کودک و نوجوان معرفی شده است. مسلما وقتی شبکه‌ای برای مخاطبان خاص تعریف می‌شود، توقع از آن شبکه این است که فیلم‌ و سریال‌هایی که از این شبکه پخش می‌شود هم مختص کودک و نوجوان باشد، اما واقعیت این است هنوز شبکه 2 سیما برای مخاطبان ویژه خود تدارک خاصی ندیده است و جای فیلم‌ها و سریال‌های ایرانی با موضوع کودک و نوجوان خالی است.

اما در این میان نباید آثار مستند ترکیبی را که از شبکه‌های مختلف پخش شد، نادیده گرفت، برنامه‌هایی مانند شوک که سابقه طولانی در تلویزیون دارد. اما برنامه‌ای مانند «بدون قضاوت» را می‌توان یک اتفاق خوب در تلویزیون دانست؛ برنامه‌ای که مردم را با تصویری تازه از زنان و مردان آسیب‌پذیر جامعه آشنا کرد.

تلویزیون اگر قرار باشد در بخش سریال‌سازی متمرکز شود به مرور داستان‌ها، بازیگران و حتی ساختارها و روایت‌ها هم تکراری می‌شود، اما تلویزیون به مخاطب فراگیر نیاز دارد. هرقدر این مخاطبان بیشتر باشند، تلویزیون در ادامه راه خود موفق‌تر است.

تجربه تلویزیون‌های موفق دنیا نشان داده که برنامه‌های غیرنمایشی، گفت‌وگومحور و مسابقات تلویزیونی می‌تواند مردم را پای تلویزیون نگه دارد و آنها را تبدیل به مشتریان دائمی کند. اگر تلویزیون کشور ما هم به این بخش‌ها توجه بیشتری نشان دهد حتما در جلب رضایت مخاطبان موثرتر خواهد بود.

مسابقات تلویزیونی چندین سال است که به حلقه گمشده تلویزیون ما تبدیل شده ‌است. این در ‌حالی است که این‌گونه برنامه‌ها می‌تواند عموم مخاطبان را سرگرم کند.

یکی از ویژگی‌های مخاطبان عام تلویزیون این است که اگر از برنامه‌ای خوششان بیاید، تماشای آن را به دیگران هم توصیه می‌کنند و در کشور ما ثابت شده که توصیه دوستان به یکدیگر برای تماشای یک اثر تلویزیونی یا سینمایی از تبلیغات دیگر موثرتر است بنابراین می‌توان به این نکته هم توجه داشت که تلویزیون برای جذب مخاطب فراگیر باید برنامه‌هایی را تولید و پخش کند که این برنامه‌ها بتوانند عموم مردم را راضی نگه دارند.

طاهره آشیانی