حفظ مدرسه چهارباغ به عهده کیست

سال گذشته دوستداران میراث فرهنگی خبر دادند که گنبد مسجد امام اصفهان  بر اثر مرمت ناصحیح و طبله کردن کاشی های آن ترک برداشته و توازن  گنبد آن نیز به هم خورده است به طوری‌که بخشهایی از گنبد مسجد به اندازه نیم متر و بخشهایی دیگر ده سانتی متر ملاط خورده است.

این نوع مرمت باعث شده سنگینی سنگ توازن پنج تنی که در راس گنبد قرار دارد بر قسمت ملاط خورده فشار وارد کند و توازن گنبد را از بین ببرد.

اکنون بعد از گذشت یکسال، نزدیک به دو متر مربع از کاشی‌های گنبد مدرسه‌ تاریخی چهارباغ  فرو ریخته و احتمال فرو ریختن کاشیهای بالادست این بنا نیز وجود دارد. تاکنون دوستداران میراث فرهنگی دلیل این اتفاق را قرارداشتن گنبد در معرض سرما و گرما دانسته اند.

با همه این اوصاف، مسئولان سازمان میراث فرهنگی، مسئولیت حفاظت از این مدرسه ثبت شده در فهرست آثار ملی را اداره اوقاف اصفهان می دانند چرا که طبق توافقات صورت گرفته با سازمان اوقاف اصفهان، هزینه نگهداری این بنای تاریخی به طور سالیانه به این سازمان پرداخت می‌شود تا از این مسجد تاریخی نگهداری کنند.

ناصر طاهری، معاون میراث‌فرهنگی اصفهان با بیان اینکه اگر چه مدرسه تاریخی چهارباغ در فهرست میراث‌فرهنگی کشور قرار دارد ولی مسوولیت نگهداری از این بنا برعهده اوقاف است، گفته است: تمامی هزینه‌های نگهداری از این مسجد پرداخت شده است ولی کم توجهی به این سازه موجب شد، گنبد آخرین بنای باشکوه دوران صفوی دچار ریزش شود.

اکنون گروهی از کارشناس و معمار برجسته استان اصفهان به مدرسه چهارباغ اعزام شده‌اند تا ضمن بررسی آسیب دیدگی گنبد، از ریزش‌های احتمالی بعدی جلوگیری کنند.

مدرسه تاریخی چهارباغ که آخرین بنای عصر صفوی به شمار می‌رود یکی از بی نظیرترین کاشی‌کاریها را در خود گنجانده که وضعیت کاشیهای این مدرسه تاریخی در حال حاضر نگران کننده و به نوعی بحرانی است.

مدرسه چهارباغ در دهه‌های اخیر دچار بی‌مهری‌های بسیاری شده است.

مدرسه تاریخی چهارباغ آخرین بنای باشکوه دوران صفوی در اصفهان است که برای تدریس به طلاب علوم دینی در زمان شاه سلطان حسین، آخرین پادشاه صفوی، از سال ۱۱۱۶ تا ۱۱۲۶ هجری قمری ساخته شده و همچنان نیز این مدرسه همین کاربرد را دارد.

عبور مترو از حاشیه مدرسه چهارباغ یکی از بزرگترین مسائلی بود که پس از علنی شدن موضوع این امر بسیاری را نگران کرد و دوستداران میراث فرهنگی نگران از انجام این کار بودند پس از آن مدرسه تاریخی چهارباغ مسائل دیگری را شاهد بود که برداشتن دیوار بین حجره‌ها، میخ کوب کردن دیواره‌های عصر صفوی با نصب بنر از جمله مسائلی است که این بنای زیبای تاریخی در چند سال اخیر به خود دیده است.

در هر صورت وضعیت کنونی مدرسه چهارباغ هر چند که در ظاهر دارای مشکل خاصی نیست اما دارای وضعیت نگران کننده‌ای است که باید در این خصوص چاره‌ای جدی اتخاذ و اندیشه شود.

یک مرمت‌گر کاشی در خصوص وضعیت کاشی‌های مدرسه چهارباغ گفت: پس از عبور مترو در حاشیه این مدرسه تاریخی شاهد این موضوع هستیم که هر روزه ترک‌های قابل توجهی بر پیکره این بنای تاریخی وارد می‌شود.

حسن مقضی ادامه داد: ترکهای روی آجرهای مدرسه و هشتی ورودی مدرسه خود مبین این موضوع است زیرا تا چندی پیش شاهد این موضوع نبوده و این ترکها در نوع خود ترکهای جدیدی است.

وی ادامه داد: قسمتهای ورودی و سر در مدرسه چهارباغ نیز ترک خورده و هر روزه کاشی‌های این قسمت سر در در حال ریختن است که هر روز صبح چند تکه از آن فرو می‌ریزد و این کاشی‌ها در نهایت هر روز صبح توسط ماموران و رفتگران جارو و جمع می‌شود.

مقضی ادامه داد: این بی توجهی در نهایت سبب شده تا بناهای تاریخی موجود یکی پس از دیگری تخریب شود.

این مرمت‌گر بناهای تاریخی در ادامه سخنان خود به ترک‌های درون هشتی در قسمت ورودی مدرسه چهارباغ نیز اشاره کرد و گفت: مجموعه مشکلات مدرسه چهارباغ باید اصلاح شود زیرا وضعیت این مدرسه همانند یک بیمار می‌ماند که نیازمند رسیدگی سریع و به موقع است و عدم توجه به آن در نهایت واژگونی بنا را به همراه خواهد داشت.

مقضی با گلایه از دستگاه‌های متولی ادامه داد: مدرسه چهارباغ خود دارای درآمد است چنانچه برای نقل و انتقال هر باب مغازه که در درون بازار هنر قرار گرفته نزدیک به یک میلیون تومان توسط اوقاف دریافت می‌شود که این درآمدها متعلق به مدرسه است و نکته مهم اینجاست که مدرسه چهارباغ علاه بر این موقوفات چندین ده و روستا نیز دارد.

این مرمتگر بناهای تاریخی تصریح کرد: می‌توان با درآمدهای مدرسه چهارباغ آن را مرمت کرد و این مدرسه نیازمند بودجه‌های دولتی نیست اما سوال اینجاست که چرا این اقدام انجام نمی‌شود.

مقضی دلیل اصلی فرو ریختن کاشی‌های گنبد مدرسه چهارباغ را در خصوص آلودگی صوتی و تردد وسائل نقلیه دانست.

این مرمتگر آثار تاریخی پس بازدید از مدرسه چهارباغ در خصوص وضعیت کاشی‌ها گفت: در حال حاضر نزدیک به دو متر مربع از کاشی‌های گنبد فرو ریخته و احتمال فرو ریختن کاشی‌های بالادست این بنا نیز وجود دارد.

مقضی یادآور شد: نزددیک به 20متر دیگر از این کاشی‌ها نیز دارای وضعیت نگران کننده‌ای است و احتمال ریزش این میزان از کاشی‌ها وجود دارد.(مهر)