فقر خلاقیت در حافظ پژوهی

به بیان دیگر هیچ شاعر و هنرمندی به اندازه حافظ در درون خانه‌ها و درون انسان‌های فارسی زبان نفوذ نکرده است اگرچه شاید بسیاری بر این باور باشند که سهم اندیشیدن پیرامون اشعار حافظ در مقایسه با خوانش بی‌دلیل و بهانه آن بسیار اندک است و به عنوان مثال بتوان گفت که خوانش مثنوی مولانا و به اصطلاح کلی «مثنوی‌خوانی» که همراه با اندیشیدن است در مقایسه با حافظ فراگیری بیشتری دارد.

این موضوع به نظرم نکته‌ای است که پژوهشگران و برنامه‌ریزان فرهنگی باید بسیار مورد توجه قرار دهند یعنی بالا بردن سطح آشنایی عمومی مردم از شعر حافظ و بسنده نکردن به این که تنها دیوان حافظ در کنج قفسه کتاب هرخانه‌ای موجود باشد.

متاسفانه در سال‌های اخیر مهم‌ترین آسیب پیرامون پژوهش و حافظ شناسی، فقر خلاقیت بوده است تا آنجا که می‌توان گفت نگاه به حافظ در ابعاد مختلف به تکرار رسیده و همین ماجرا سبب شده است که میان مردم و اندیشیدن در شعر حافظ فاصله‌ ایجاد شود.

فراموش نکنیم آن چیزی که باعث شده است تا حافظ در حافظه تاریخی ادبیات ایران در قله و اوج قرار بگیرد همین نوع نگاه اندیشمندانه حافظ بوده و این که حافظ از معدود شاعرانی است که 2 عنصر تلاش و ذوق ادبی را در کنار هم تجمیع کرده بود.

حافظ خود بشدت اهل اندیشه و تفکر بود و من همواره گفته‌ام که آنچه از شعر حافظ بر می‌آید این است که فکر، ذکر خواجه شیراز بوده و به جرات می‌توان گفت او در قله فرهنگ و تمدن جهانی روزگار خود قرار داشته است؛ روزگاری که متعلق به 600 سال پیش است و حتی در اروپا هنوز رنسانس رخ نداده بود.

به نظر می‌رسد مهم‌ترین نکته‌ای که امروز و در روز بزرگداشت حافظ باید مورد توجه جدی قرار داد تغییر در نگاه به حافظ و حافظ خوانی است و باید با برنامه‌ریزی‌های گسترده از سوی دستگاه‌های متعدد فرهنگی این آشنایی عمومی مردم با حافظ را که گاه دستمایه برخی سودجویان هم قرار می‌گیرد در جامعه ایرانی ارتقا دهیم.