قرمز هیجانی

این تعطیلی دو هفته‌ای (هشت روز کاری بورس) تا دیروز ادامه داشت تا این‌که روز جمعه ششم تیرماه با تصویب هیأت‌مدیره سازمان بورس قرار شد فعالیت بورس تهران و سایر بورس‌ها شامل بورس تهران، فرابورس ایران، بورس کالا و بورس انرژی از دیروز (شنبه هفتم تیرماه) به حالت عادی بازگردد. براساس این تصمیم دامنه نوسان نمادها به علاوه و منهای ۳ درصد مانند روزهای قبل از تعطیلی تعیین شد.
البته در هفته گذشته صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت و تالار بازارهای فیزیکی بورس‌های کالا و انرژی فعالیت خود را آغاز کرده بودند تا صاحبان واحدهای تولیدی بتوانند مواد اولیه خود را از بازار تهیه کنند.بازار سهام دیروز پس از توقف جنگ ۱۲ روزه، فعالیت عادی خود را از سر گرفت و بازگشایی شد اما به‌دلیل ترس و هیجان سهامداران با صف‌های سنگین فروش مواجه شد؛ به‌طوری‌که در پایان معاملات حدود ۲۴۵۹میلیارد تومان پول از بازار سهام خارج شد.دیروز ۹۰ درصد نمادها با صف فروش مواجه شدند و در پایان معاملات ۹۹ درصد نمادها قرمزپوش بودند و افت قیمت را ثبت کردند. ارزش معاملات خرد نیز در محدوده ۳۵۰۰میلیارد تومان قرار داشت.شاخص کل بورس تهران به‌عنوان نماگر بازار سهام در پایان معاملات روز گذشته افت ۶۱ هزار و ۹۶۷ واحدی (۲درصد) را ثبت کرد و شاخص در ارتفاع دو میلیون و ۹۲۲ هزار و ۶۹۲ واحد قرار گرفت. شاخص هم‌وزن هم که کلیت بهتری از وضعیت بازار را نشان می‌دهد، ۱۵ هزار و ۴۵۵ واحد (۱.۶۷درصد) ریزش داشت و به ۹۰۸ هزار و ۲۲۹ واحد رسید.
کارشناسان می‌گویند ریزش شاخص بورس و خروج هیجانی سرمایه از بازار سهام در نخستین روز کاری پس از توقف جنگ تحمیلی ۱۲ روز، قابل پیش‌بینی بود و در چنین شرایطی، دولت باید با اقدامات پیشدستانه به سراغ این موضوع می‌رفت و از بازار در جهت کاهش هیجان برای فروش حمایت می‌کرد. فعالان بازار تاکید داشتند که دولت می‌تواند با تصویب بسته حمایتی از بورس مانند بیمه سهام و در جهت حمایت از سهامداران خرد، جلوی موج فروش و ترس در بازار را بگیرد. براساس قانون در چنین شرایطی سازمان بورس باید از ظرفیت صندوق تثبیت و توسعه بازار سرمایه برای کاهش فشار فروش و تصمیمات هیجانی و در راستای نقدشوندگی استفاده کند.
با این‌ حال بازار سهام در نخستین روز پس از تعطیلی دو هفته‌ای به‌دلیل جنگ تحمیلی با فشار سنگین فروش سهامداران بازگشایی شد، هر چند فعالان بازار تاکید دارند این ریزش به‌دلیل ترس و هیجان طبیعی است اما می‌گویند طی دو سه روز آینده با فروکش شدن هیجانات، بازار سهام به سمت تعادلپیش می‌رود.
     
درخواست سازمان بورس از حقوقی‌ها
هر چند طی روزهای آینده با فروکش کردن هیجانات، تعادل به بازار سهام بازمی‌گردد اما فعالان بازار تاکید دارند که دیروز بازارگردان و حقوقی‌های بازار سهام نقش بسیار ضعیفی در نقدشوندگی داشتند و بر سنگین شدن صف‌های فروش افزودند. با این‌حال درصفحات مجازی انتقادها از وزارت اقتصاد وعملکرد سازمان بورس افزایش یافت؛ البته حجت‌الله صیدی، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار صبح روز گذشته وقبل از بازگشایی بازار باحقوقی‌ها جلسه‌ای برگزار کرد و از آنها خواست از بازار و سهامداران خرد حمایت کنند.
صیدی گفت: نگرانی اصلی ما حفظ نقدشوندگی بازار و جلوگیری از افت شدید ارزش دارایی‌ها بود ولی در نهایت با توجه به شرایط اضطراری، تصمیم به تعطیلی بازار گرفته شد.
وی درباره گشایش دوباره بازار سهام، افزود: روز سه‌شنبه هفته گذشته، نامه‌ای خطاب به وزیر اقتصاد شامل الزامات و ملاحظات در قالب سه سناریو ارسال شد؛ سناریوی اول، این بود که بازار با شرایط قبل از بسته شدن، البته با الزاماتی چون حمایت از بازار، عرضه نکردن سهام حقوقی‌ها در بازار، دریافت خط اعتباری صندوق‌های تثبیت و توسعه و... بازگشایی شود. سناریوی دوم این بود که در هفته اول، صندوق‌های طلا و در هفته بعد سهام معامله شود. سناریوی سوم این بود که اگر دو سناریوی اول و دوم محقق نشد، بازار همچنان بسته بماند.
معاون وزیر اقتصاد ادامه داد: در نهایت همگی از سناریوی اول حمایت کردند؛ اگرچه شاخص‌های مدنظر برای تشخیص اضطرار هنوز به‌طور کامل محقق نشده و توقف جنگ به‌صورت رسمی نیز اعلام نشده اما برخی نشانه‌ها از‌جمله بازگشت بانک‌ها به روال عادی، ازسرگیری پروازها در شرق کشور و لغو دورکاری‌ها حاکی از کاهش نسبی بحران است؛ بر همین اساس تصمیم گرفته شد بازار از امروز (دیروز) بازگشایی شود.
وی با اعلام این‌که طبق مذاکرات صورت گرفته قرار شده حمایت‌های قابل‌توجهی از بازار سرمایه صورت گیرد، خطاب به حقوقی‌های بازار، گفت: شاخص و بازدهی مهم است اما اکنون باید تمرکز همه بر نقدشوندگی بازار باشد. نباید اجازه دهید سهم‌ها یا شرکت‌های زیرمجموعه در صف فروش قرار گیرند. حتی اگر سهمی درصد کمی از پرتفوی شما را تشکیل می‌دهد، باید از آن مراقبت شود.
صیدی با بیان این‌که در بازار سرمایه تصمیمات اقتضایی است، تأکید کرد: تجربه نشان داده بازار هوشمندانه رفتار حقوقی‌ها و مدیران را رصد می‌کند. اعتماد سهامداران به نحوه مواجهه ما با بحران‌ها بستگی دارد. در شرایط فعلی، اگر لازم باشد باید منابع مالی لازم برای حمایت از برخی سهم‌ها تامین شود. این تنها به معنای حمایت نیست، بلکه به معنای ایفای نقش مسئولانه و حرفه‌ای در بازار است.
رئیس سازمان بورس، حفظ اعتماد سرمایه‌گذاران را رمز موفقیت بازار سرمایه در هفته‌های آینده برشمرد و گفت: اگر سهامداران احساس کنند مدیران به‌درستی عمل می‌کنند، آنها نیز از بازار حمایت خواهند کرد. همه باید تلاش کنیم تا بازاری متعادل، نقدشونده و قابل اعتماد داشته باشیم، چون رونق بازار سرمایه به نفع همه شماست. تا زمان بازگشت آرامش به بازار می‌بایست گام‌های درستی برداشته شود.
     
اعلام آمادگی اعضای دولت برای حمایت از بورس
ریزش شاخص بورس در حالی رخ داد که حمید یاری، معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار عصر روز جمعه (یک روز پیش از بازگشایی بازار سهام) در پیامی نوشت: هدف اصلی سازمان بورس تلاش حداکثری برای صیانت از دارایی‌ سهامداران خود است. اکثراعضای دولت ازجمله وزیراقتصاد،رئیس کل بانک مرکزی، وزرای صنعت، معدن و تجارت و تعاون، کار و رفاه اجتماعی و رئیس سازمان برنامه و بودجه هم برای حمایت حداکثری از بازار سرمایه، در هفته‌های آینده، از طرق مختلف مانند حمایت ناشران زیرمجموعه و اعطای خط اعتباری اعلام آمادگی کرده‌اند. امید است با همراهی سهام‌داران وضعی باثبات و پایدار را در بازار سرمایه شاهد باشیم.
     
تشکیل صف‌های فروش طبیعی است
مصطفی امید قائمی، کارشناس بازار سهام معتقد است که افزایش فشار و تشکیل صف‌های فروش در نخستین روز گشایش بازار طبیعی است.وی با بیان این‌که بازار سهام روز گذشته حدود ۴۰۰۰ میلیارد تومان حمایت شد، گفت: با اجرای سیاست‌های تدریجی و پلکانی، بازار این ریسک را هم هضم خواهد کرد. براساس تجربیات گذشته و تصمیمات دولت آمریکا در ماه‌های اخیر، سیاست‌ها در فضای بین‌المللی ممکن است به سرعت چرخیده و با کاهش ریسک‌های فعلی بازار در روند مثبت و رو به رشد قرار بگیرد. امید قائمی تاکید کرد: در این مقطع باید با صبر و تامل بیشتری رفتار کرد تا ریسک جنگ نیز در بازار هضم شود.

ریزش بورس طبیعی بود؟
هادی محمدپور، عضو ناظران مجلس در شورای عالی بورس در گفت‌وگو با جام‌جم در مورد ریزش بورس پس از دو هفته تعطیلی، اظهار کرد: این ریزش طبیعی است زیرا کشور درگیر یک جنگ تحمیلی نابرابر شد و آمریکا هم در این جنگ به کمک رژیم صهیونیستی آمد؛ بنابراین خواه ناخواه به طور طبیعی بازار سهام را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
وی در مورد حمایت از بازار سهام، گفت: این‌که سازمان بورس و اوراق بهادار چه سیاست حمایتی در پیش بگیرد به شرایط بازار بستگی دارد اما چه بخواهیم و چه نخواهیم این تلاطم در اقتصاد و بورس وجود دارد. وقتی در کشورهای دنیا اتفاقی مانند جنگ یا تنش‌های منطقه‌ای رخ می‌دهد، بورس آنها تحت تاثیر قرار می‌گیرد و بازار سهام ما هم از این قاعده مستثنا نیست.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس تاکید کرد: بازار سهام باید شناور بماند تا به ثبات و تعادل برسد؛ البته نگاه سهامداران به سیاست‌های سازمان بورس و شورای عالی بورس است که قرار است چه تصمیم‌گیری داشته باشد.
محمدپور با تاکید بر این‌که مردم باید به بورس اعتماد کنند، افزود: یکی دیگر از مشکلات بازار سهام این است که بیشتر حقوقی‌های بازار، دولتی و شبه‌دولتی هستند و اگر وارد صف فروش نشوند، حقیقی‌ها هم برای فروش اقدام نمی‌کنند.
وی با اشاره به این‌که سندیکایی برای حمایت از حقیقی‌ها در بازار سرمایه ایران نداریم، گفت: وقتی صف فروش شکل می‌گیرد، سهامداران حقیقی و خرد به صورت هیجان‌زده اقدام به فروش سهام خود می‌کنند، در حالی که هر چه صف فروش سنگین‌تر می‌شود، هر روز از ارزش دارایی آنها کاسته خواهد شد.
عضو ناظر مجلس در شورای عالی بورس می‌گوید: متاسفانه آموزش و آگاهی به سهامداران نمی‌دهیم و هر کسی با کمترین علاقه و بدون شناخت، به صورت مستقیم وارد بازار می‌شود و به دلیل تصمیمات هیجانی، سرمایه خودش را از دست می‌دهد.
محمدپور با اشاره به تجربه سال ۹۹ بیان کرد: مردم در آن سال با ورود به بورس متضرر شدند، در حالی که سازمان بورس باید در شرایط بحرانی و فراز و نشیب که افزایش و کاهش شاخص بورس به صورت طبیعی وجود دارد، به سهامداران آگاهی بدهد. مردم نباید به صورت هیجانی تصمیم به خرید یا فروش سهام کنند، زیرا پس از فروکش شدن هیجانات بازار به تعادل می‌رسد.

صف‌های فروش تا چه زمانی ادامه دارد؟
احمد اشتیاقی، کارشناس بازار سرمایه در مورد علت ریزش ۶۲ هزار واحد شاخص بورس در نخستین روز کاری پس از تعطیلی دو هفته‌ای به دلیل جنگ تحمیلی به جام‌جم گفت: ریزش دیروز بورس طبیعی بود. بازار سهام بعد از عید نوروز امسال به دلیل اخبار مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا رشد کرد. اکنون با توجه به جنگ تحمیلی ۱۲ روزه و عدم توافق برای ادامه مذاکرات، سهامداران به صورت طبیعی اقدام به فروش سهام می‌کنند.
وی با بیان این‌که تشکیل صف‌های فروش در جریان معاملات روز گذشته با تصمیمات هیجانی سهامداران همراه است، افزود: بازار سهام در دو سه روز با فشار فروش مواجه خواهد بود و بازار برای جمع کردن صف‌های فروش نیازمند حمایت مالی است تا به نقطه تعادل برسد.
این فعال بازار سهام تاکید کرد: در این شرایط تصمیمات هیجانی را شاهد هستیم که طبیعی است و باید با منابع حمایتی این هیجان را کم کرد. دیروز منابع حمایتی در بازار وجود نداشت تا بتواند هیجان را خنثی کند و ترس می‌تواند فشار فروش در روزهای آینده را مضاعف کند.
اشتیاقی ادامه داد: منابع حمایتی می‌تواند توسط حقوقی‌ها تزریق شود. بانک مرکزی این پتانسیل را دارد و می‌تواند از طریق بانک‌ها و به صورت غیرمستقیم در این شرایط کمک کند و اصولا بازارهای مالی به کمک بانک مرکزی نیاز دارند.وی در مورد محدود کردن دامنه نوسان به یک درصد، گفت: این اقدام نمی‌تواند کمکی کند و با این اقدام فعالیت بازار سخت‌تر خواهد شد؛ زیرا در نقدشوندگی بازار تاثیر خاصی ندارد. بازار سهام به منابع حمایتی نیاز دارد تا نقدشوندگی داشته باشد. صف‌های فروش و هیجان در چند روز آینده فروکش خواهد شد و بازار به نقطه تعادلی می‌رسد. اصلاح جزو بازار سهام است و بازار باید این اصلاح را داشته باشد و پس از آن به نقاط تعادلی می‌رسد. به نظرم شاخص کل بورس بین ۵ تا ۸ درصد اصلاح خواهد داشت و پس از آن در منطقه تعادلی قرار می‌گیرد.