فاطمه(س)؛ مستور در دنیای عمیق کلمات

بنابراین چیزی که حالا بیش از پیش به آن نیاز داریم، تعمق و پژوهش در افکار والا و متعالی حضرت‌فاطمه(س) است. در این مطلب شش کتاب از بهترین آثار با موضوع معرفی و توصیف شخصیت این حضرت را انتخاب کرده‌ایم.
   
زن (فاطمه فاطمه است)
اولین کتاب، اثر مشهور دکتر علی شریعتی است؛ یعنی کتاب زن (فاطمه فاطمه است). این کتاب شاید بهترین اثر با موضوع زندگی و شخصیت حضرت‌زهرا(س) باشد و دلیل آن، چیزی نیست جز نگاه منحصربه‌فرد دکتر شریعتی به اسلام و انسان. این کتاب برخلاف معمول از توصیف صرف و روایت‌های تاریخی فاصله می‌گیرد و با الگو قراردادن شخصیت بانوی دوعالم، به نقد انحرافات و کاستی‌های فرهنگ‌ اسلامی در برخورد با «زن» می‌پردازد. دکتر شریعتی البته جهت‌گیری سیاسی خود را فراموش نمی‌کند و توطئه‌ غرب را برای از ریشه پوساندن هویت زن درخاورمیانه و شرق و آفریقا، در مقابل خود قرار می‌دهد؛ بااین‌حال زن درجامعه معاصر ایران را، و به‌تبع‌آن مرد امروزی را،به‌هیچ‌عنوان پیرو الگویی مانند حضرت فاطمه(س) نمی‌بیند. اگرچه شریعتی از فساد گسترده و همه‌گیر غرب درسوءاستفاده از زن به‌عنوان یک کالا برای مصرف‌گرایی اقتصادی آگاه است و علیه آن راهکار می‌دهد، اما شیوه استدلالی و نحوه تفکر انتقادی این متفکر اسلامی، ما را مسئول نجات خویش می‌داند و برای خروج از این منجلاب در وهله اول یک پیشنهاد اصلی دارد: بازنگری اساسی و تحول بنیادی در برخورد با زن، از حوزه پرورش و تحصیل و ازدواج گرفته تا فرزندآوری و کار و مسئولیت اجتماعی.
   
کشتی پهلوگرفته
دومین کتاب اثری است از سیدمهدی شجاعی؛ نویسنده‌ای خوش‌قلم، توانا، پرکار و باتجربه که درحوزه آثارمذهبی حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. کتاب «کشتی پهلوگرفته» با کنایه ادبی زیبایی به شهادت حضرت‌زهرا(س) اشاره داشته و حول محور این واقعه تلخ، اثر خود را بنا می‌‌کند. در این کتاب، بخش‌به‌بخش درسوگ فقدان دختر پیامبر با راویان متفاوت همراه می‌شویم و دردهای بی‌شمار هریک را از زبان خودشان، خطاب به زهرایی که دیگر ازاین جهان رخت بربسته،می‌شنویم. ابتدا پدر است که در رثای دخترش، از زندگی کوتاه اما بی‌مانند او می‌گوید؛ سپس علی(ع) درفقدان همسرخویش ازجفای این جهان شکوه می‌کند؛ و پس از آن یک‌به‌یک، درددل‌هایی که فرزندان با مادر مظلوم خوددارند رامی‌خوانیم.سیدمهدی شجاعی با قلمی گیرا، توصیفاتی لطیف و ارجاعات تاریخی دقیق، خواننده را به زمان ومکان مطلوب خودمی‌بردوداغ شهادت مادر را ازنزدیک به آنها می‌چشاند.
   
شبیه مریم 
این کتاب زندگی‌نامه‌ای است از یار و همراه نزدیک حضرت فاطمه(س)؛ یعنی بانو فضه. این زن مؤمنه که نزدیکی به خانواده پیامبر(ص) و زندگی با دختر ایشان در تار و پود وجودش تنیده بود، آنچنان با دین خداوند انس داشت که در مکالمات روزمره با آیات قرآن پاسخ سوالات دیگران را می‌داد. داستان این کتاب از جایی آغاز می‌شود که یک مرد عرب در بیابان زنی سالمند را می‌بیند و بعد از چند کلام هم‌صحبت‌شدن با او، می‌فهمد که با انسان بزرگی آشنا شده است. پس از مدتی او هویت بانو فضه را می‌فهمد و از ایشان درخواست بخشش می‌کند. پس از این مقدمه، داستان اصلی از سال‌ها قبل شروع می‌شود و به زمان جوانی بانو برمی‌گردیم. در طول این داستان که سرنوشت فوق‌العاده این زن را به تصویر می‌کشد، فراز و نشیب‌های زیادی را تجربه می‌کنیم؛ از دختری که در آفریقا به بردگی گرفته شده تا بانویی که افتخار ندیمه‌بودن در محضر سیده زنان اهل بهشت را از آن خود می‌کند. این زن در معرفت و تعهد نسبت به این خانواده نمونه است و تمام زندگی خود را وقف آموختن و تلمذ از محضر معصومین می‌کند. در این کتاب با قلمی زیبا و داستانی آموزنده، مسیر نزدیک‌شدن به سیره اهل‌بیت(ع) را می‌آموزیم.
   
دختر پیامبر
وقایع زندگی حضرت‌زهرا(س) بعد از رحلت پیامبر(ص) موضوع این کتاب است. در یک گردآوری تاریخی که با ارجاع به منابع دست‌‌اول و موثق شیعه انجام شده، استاد محمدعلی جاودان این کتاب را با هدف آگاه‌سازی جامعه شیعه از جنایاتی نوشته که پس از رحلت رسول خدا، بر سر دختر ایشان و خانواده‎اش آمد. این ماجراها در تمام روضه‌‎ها و کتاب‌های فارسی به‌طور کامل آورده شده، اما در این کتاب برای اولین‌بار به منابع دقیق و قابل اتکای شیعه برای اثبات حقانیت و مظلومیت مادر اهل‌بیت(ع) استناد شده است. این کتاب در دو بخش تدوین و نگارش شده؛ بخش اول به جریان سقیفه می‌پردازد، جنایات قدرت‌طلبان عرب را در برابر حق‌پرستی علی(ع) و همسرش بیان می‌کند، بازگشت مردم به فرهنگ جاهلیت را نقد کرده و به ریشه‌های تاریخی و انگیزه‌های سیاسی غاصبین اموال فاطمه(س) می‌پردازد؛ اما بخش دوم مختص زمانی است که دختر پیامبر(ص) به شهادت رسیده‌اند و عموما درباره خاکسپاری ایشان به‌صورت پنهانی، واکنش جامعه به مسأله سقیفه و دلایل برخی وقایع که همیشه مجهول مانده‌اند، بحث می‌کند.
   
خاطر نازک گل
در این قسمت به کتابی می‌رسیم که زندگی حضرت‌فاطمه(س) را به سه بخش اصلی تقسیم می‌کند؛ بخش اول سیمای ظاهری و باطنی ایشان را به تصویر می‌کشد، بخش دوم رابطه‌شان با معبود را توصیف می‌کند و بخش سوم به بیان ارتباط حضرت با جامعه اطراف خود می‌پردازد. این کتاب در ابتدا به رعایت اصول بهداشتی، خوش‌پوشی و خوش‌عطری، آداب‌دانی در رفتار و گفتار و...در شخصیت حضرت‌زهرا(س) می‌پردازد و از منابع مختلفی نقل می‌کند که ایشان بسیار به پیامبر شبیه بودند. سیمای باطنی این حضرت نیز اخلاق حسنه، طهارت وجود، خودداری دربرابر مادیات و وقف خویش در راه سعادت اخروی را بیان می‌کند. در بخش دوم کتاب، بحث درباره ارتباط منحصربه‌فردی است که حضرت صدیقه طاهره با پروردگار خویش داشتند و درعمرکوتاه خود،به مقاماتی دراین راه رسیدندکه هیچ زنی نرسیده بودونخواهدرسید؛این قسمت خلوص وعشق حضرت‌زهرا(س) به خداوند را در خلال ادعیه و مناجات‌های ایشان به تصویر می‌کشد. در بخش پایانی نیز توجه همیشگی ایشان نسبت به همسایگان، اطرافیان و به‌طورکلی اجتماعی که در آن می‌زیستند را بیان می‌کند.
   
او فاطمه است
کتاب او فاطمه است اثری جامع را درباره ایشان ارائه می‌کند؛ از تاریخ حیات و شهادت ایشان، تا ابعاد شخصیتی و معرفتی، تأثیری که درزندگی پدروهمسرخود داشتندو... .به همین ترتیب هربخش به‌طورمجزا، بخشی از زندگی حضرت‌ فاطمه‌زهرا(س) را پوشش می‌دهد. زهره یزدان‌پناه قره‌تپه این کتاب را ابتدا با زندگی‌نامه سرور زنان دوعالم آغاز می‌کند و از ابتدا به تولد، کودکی و سپس نوجوانی و جوانی ایشان می‌پردازد. بخش بعدی منحصر به سیره فاطمه(س) است؛ یعنی تمام ابعاد معنوی شخصیت ایشان را بررسی کرده و به انسان‌شناسی، مباحث اعتقادی، قرآن‌شناسی، اخلاق، حکمت، معارف‌اسلامی و ... در اندیشه و کردار ایشان اختصاص دارد. این کتاب دربخش‌های بعدی در اوصاف وفضایل و منزلت ام‌ابیها، حکمت ومعارف ایشان، زندگی فاطمه پس از رحلت پیامبر(ص) و ابعاد زندگی مشترک ایشان با حضرت‌علی(ع) عمیق می‌شود وسپس، از ایشان تصویری کامل‌تر را ترسیم می‌کند.