حماس یکپارچه‌تر از همیشه

ترور هدفمند اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی جنبش مقاومت اسلامی فلسطین (حماس) که در تهران انجام شد، بار دیگر به گمانه‌زنی‌ها درخصوص آینده این گروه فلسطینی و آینده رهبری آن قوت بخشید. در حالی که افرادی مانند خالد مشعل، خلیل الحیه یا محمد اسماعیل درویش به‌عنوان نامزدهای احتمالی این سمت از سوی رسانه‌های اخوانی ــ سعودی مطرح می‌شدند، اما یحیی السنوار مسئول اداره غزه، به‌عنوان مسئولش دفتر جدید حماس انتخاب شد.
این انتخاب تاریخی در حالی رخ داد که پیش‌تر جوخه ترور رژیم صهیونیستی نام السنوار را به‌عنوان مغز متفکر عملیات «طوفان‌الاقصی» در صدر فهرست ترور خود قرار داده بود. این رهبر فلسطینی که پیش‌تر سابقه حضور در زندان‌های رژیم صهیونیستی را داشت، حال نقش مهمی در هماهنگی میان بخش نظامی ــ سیاسی جنبش و در عین حال هدایت مذاکرات آتش‌بس در دوحه و قاهره برعهده دارد.
از اواخر ماه می تاکنون تیم مذاکره‌کننده رژیم صهیونیستی با هدایت رونان بار و داوید بارنیا در حال انتقال شروط غیرعقلانی بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی برای رسیدن به نقطه آتش‌بس و اجرایی‌کردن قطعنامه ۲۷۳۵ شورای امنیت سازمان ملل متحد است. نکته جالب توجه آن‌که پس از پیشرفت در هر دور از مذاکرات طرف صهیونیستی با مطرح‌کردن شروط جدیدی عملا مسیر ترک مخاصمه و تبادل اسیران را مسدود می‌کند.
به‌عنوان نمونه، در مذاکرات ویلیام برنز، محمد‌بن عبدالرحمن آل‌ثانی، عباس کامل و داوید برنیا در رم، رئیس موساد با مطرح‌کردن شروط جدید «بی‌بی» همچون دریافت تضمین کتبی از جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا برای حمایت این کشور از بازگشت مجدد رژیم صهیونیستی به غزه، ترک‌نکردن محور فیلادلفیا ــ رفح یا حق نظارت رژیم بر روند بازگشت آوارگان به شمال غزه، بار دیگر مسیر مذاکرات را مسدود کرد.
در چنین شرایطی برخی تحلیلگران معتقدند رژیم صهیونیستی با ترور شهید هنیه قصد داشت این پیام را به طرف فلسطینی ارسال کند که رهبر بعدی این گروه باید در جریان مذاکرات انعطاف بیشتری در برابر شروط غیرواقعی نتانیاهو نشان دهد و در برابر خواسته‌های رژیم تسلیم شود. انتخاب السنوار نشان‌دهنده تداوم گفتمان مقاومت در میان کادر رهبری حماس و بی‌اعتبار بودن تهدیدات توخالی تل‌آویو است. حال صهیونیست‌ها باید با فردی مذاکره کنند که همانند شهید هنیه هیچ اعتمادی به تل‌آویو ندارد و هرگز شروط زیاده‌خواهانه نتانیاهو را نخواهد پذیرفت.
به نظر می‌آید دومین دلیل انتخاب السنوار، نزدیکی بیش از پیش حماس به تهران است. در حالی که در ساعات ابتدایی ترور اسماعیل هنیه رسانه‌های غربی سعی داشتند خالد مشعل را به‌عنوان رئیس جدید دفتر سیاسی حماس در دوحه معرفی کنند، اما اجماع داخلی بر سر انتخاب السنوار نشان داد اعضای گروه با درس‌گرفتن از تجربه‌های تاریخی قصد ندارند اشتباهات گذشته را تکرار کنند. با وجود این، انتخاب السنوار در فضای سیاسی ــ رسانه‌ای نباید به معنای دوری این گروه مقاومت از دوحه یا آنکارا تفسیر شود.
کشورهای حامی حماس باید همانند گذشته در کنار یکدیگر باشند و خود را برای مرحله حساس اداره غزه پساجنگ آماده کنند. یوآو گالانت با تصویب طرح تقسیم‌بندی غزه به ۲۴ ناحیه و افزایش سهم امارات و پادشاهی سعودی در آینده این منطقه فلسطینی‌نشین قصد دارد نفوذ سیاسی ــ اقتصادی ترکیه و قطر را به چالش بکشد و اداره غزه را به بازیگری به غیر از حماس یا فتح واگذار کند. افزایش اختلافات غیرضروری می‌تواند میزان سهم مقاومت در آینده اداره غزه را تحت‌الشعاع قرار دهد.
تجربه نشان داده هرگاه رژیم صهیونیستی از ابزار ترور برای تضعیف گروه‌های مقاومت استفاده کرده، نتیجه عکس گرفته است.
دیگر پیامد انتخاب السنوار امکان ترمیم واحدهای نظامی و هماهنگی بیش از پیش میدان و دیپلماسی در برابر بازیگران میانجی و رژیم صهیونیستی است. ۱۰ ماه جنگ میان گردان‌های عزالدین القسام و ارتش تا بن دندان مسلح صهیونیستی ایجاب می‌کند بار دیگر گردان‌های نظامی این گروه فلسطینی وارد فرآیند احیا و ترمیم ساختاری شوند. در چنین شرایطی هدایت امور سیاسی به وسیله فردی عمل‌گرا همچون یحیی السنوار می‌تواند چشم‌انداز روشن‌تری در زمینه آینده غزه، پیش ‌روی گروه‌های فلسطینی قرار دهد.