وام‌خواری ۰۰۰ /۰۰۰ /۰۰۰ /۰۰۰ /۳۰۰ تومانی بانک‌ها

ازسوی دیگر قانونی تصویب شد که بانک‌ها باید بخشی از منابع خود را برای بخش تسهیلات مسکن پرداخت کنند. در ابتدا مطرح شد دستگاه‌ها باید زمین برای طرح ملی مسکن در اختیار وزارت راه و شهرسازی قرار دهند اما با مقاومت دستگاه‌ها روبه‌رو شد. حالا خبررسیده که بخش بانکی تکلیف خود را دراین زمینه انجام نداده‌ است؛ موضوعی که با انتقاد رئیس‌جمهور مواجه شد و برای به نتیجه رسیدن این طرح ضرب‌الاجل تعیین کرد. تا اینجا بخش اندکی از مشکلات طرح نهضت ملی را شرح دادم اما این موضوع ابعاد دیگری هم دارد که در ادامه گزارش جام‌جم به آن پرداخته‌ایم. 

بر‌اساس آخرین آمار وزارت راه و شهرسازی، زمین برای ۱.۸میلیون مسکن تامین شده و حدود ۱.۵میلیون مسکن در دست ساخت قرار دارد. در سال دوم جهش تولید مسکن (از شهریور۱۴۰۱ تا شهریور۱۴۰۲) بانک‌ها باید ۴۵۸هزارمیلیارد تومان از تسهیلات خود را به پروژه نهضت ملی مسکن اختصاص می‌دادند اما ظاهرا این اتفاق نیفتاده است. مجموع تسهیلاتی که برای این پروژه پرداخت شده ۱۵۸هزار میلیارد تومان است. این اتفاق را سال گذشته هم شاهد بودیم اما ظاهرا رویه بانک‌ها تغییر نکرده است. در بین تسهیلاتی که پرداخت شده، بیشترین میزان مربوط به بانک مسکن است که به‌صورت تخصصی در زمینه مسکن فعالیت می‌کند. ۹۹هزارمیلیارد تومان از تسهیلات پرداخت شده متعلق به این بانک است. رتبه بعدی با فاصله بسیار زیاد متعلق به بانک سپه بوده که ۱۶هزار میلیارد تومان است. همچنین بانک ملت ۱۳هزار میلیارد تومان در رتبه سوم قرار گرفته اما کارشناسان معتقدند این میزان وام برای طرح بزرگی به نام نهضت ملی مسکن کافی نیست. بانک تجارت و ملی نیز به ترتیب ۸۰۰۰ و۷۰۰۰میلیارد تومان از تسهیلات خود را به بخش مسکن پرداخت کرده‌اند. بانک صادرات و رفاه کارگران نیز جمعا ۹۰۰۰میلیارد تومان که ۷۰۰۰میلیارد تومان آن مربوط به بخش بانک صادرات است که پرداخت شده است. سایر بانک‌ها نیز تنها ۶۰۰۰میلیارد تومان از منابع خود را به تسهیلات مسکن اختصاص داده‌اند. چندی پیش ابوالفضل نوروزی در گفت‌و‌گویی که با جام‌جم داشت از جریمه بانک‌های متخلف سخن گفته بود اما ظاهرا این جرایم بازدارندگی لازم را ندارد و بانک‌ها همچنان تمایل به پرداخت تسهیلات به بخش خدمات را دارند. برخی مدیران بانک‌ها می‌گویند، بانک به بخشی تسهیلات پرداخت می‌کند که اطمینان از بازگشت منابع داشته باشد و اکنون بخش مسکن در رکود قرار دارد و ریسک بازپرداخت بالاست اما کارشناسان مسکن معتقدند این بانک‌ها هستند که باعث رکود بخش مسکن شده‌اند. بانک‌ها با سرمایه‌گذاری در بخش مسکن و احتکار خانه‌های خالی بیشترین معضل در بخش مسکن را به‌وجود آورده‌اند. 

رئیس‌جمهور دیروز درجلسه شورای عالی مسکن با انتقاد ازعملکرد شبکه بانکی تصریح کرد: برخی بانک‌ها به جای پرداخت تسهیلات مسکن به مسکن‌سازی روی آورده و فعالیت خود را جزو آمار تسهیلات نهضت ملی ارائه کرده‌اند. وی در همین راستا دستور داد ظرف دو هفته جلسه‌ای با حضور وزرای راه و شهرسازی و امور اقتصادی و دارایی، رئیس کل بانک مرکزی و مدیران عامل بانک‌ها برگزار شود تا اولا آمارهای ارائه شده در‌خصوص تعداد متقاضیان معرفی شده به بانک‌ها، تعداد قراردادهای منعقد شده و میزان تسهیلات پرداختی را بررسی و نتیجه نهایی را در جلسه آتی شورا گزارش دهند و ثانیا پیشنهادهای مختلف مطرح شده در این جلسه درخصوص راهکارهای تسریع در تامین تسهیلات بانکی ساخت مسکن از‌جمله خط اعتباری ویژه بانک مسکن را بررسی و اعلام نظر کنند.همچنین بنا به دستور رئیس‌جمهور مقرر شد هیأت ویژه‌ای متشکل از وزرای راه و شهرسازی، کشور، اموراقتصادی و دارایی و بانک مرکزی ضمن بررسی عملکرد بانک‌ها از حیث پرداخت تسهیلات ساخت مسکن و همچنین بررسی عملکرد مدیران، از آن دسته از مدیرانی که به وظایف قانونی خود عمل کرده‌اند، تقدیر شده و آنهایی که در این زمینه کوتاهی کرده‌اند، مورد بازخواست قرار گیرند. این در‌حالی است که در جلسه شهریور شورای عالی مسکن، رئیس‌جمهور تاکید کرده بود «همکاری نظام بانکی در پرداخت به‌موقع تسهیلات» از شروط اصلی موفقیت طرح نهضت ملی مسکن است. در آن جلسه وزارت راه و شهرسازی و بانک مرکزی مکلف به بررسی و ارائه آمار دقیق و شفاف تعداد متقاضیان معرفی شده به بانک‌ها و میزان تسهیلات پرداختی شده بودند.

سالانه یک میلیون به تقاضای مسکن اضافه می‌شود و این موضوع باعث شده تا تولید مسکن به یک قانون تبدیل شود. مسکن‌سازی مربوط به یک وزارتخانه و یک دستگاه نیست و تقریبا همه بخش‌های اقتصادی باید در این زمینه گام بردارند. از سوی دیگر رشد ساخت و ساز در بخش مسکن نیز باعث رشد اقتصادی خواهد شد در نتیجه توجه به این بخش باعث می‌شود همه اقتصاد از آن بهره ببرد. حالا ظاهرا وزیر راه و شهرسازی اعلام کرده به جوانانی که بدون مسکن هستند زمین رایگان می‌دهد تا خودشان مسکن بسازند اما نکته قابل توجه این است که برای ساخت مسکن به تسهیلات بانکی نیاز دارند که در آن زمان هم ممکن است با در بسته شبکه بانکی روبه‌رو شوند.

رئیس کل بانک مرکزی شب گذشته در جلسه مشترک مدیران عامل بانک‌ها و موسسات اعتباری، معاون مسکن و ساختمان وزارت راه وشهرسازی به قائم مقام بانک مرکزی تاکید کرد تا پایان هفته جاری جلسه کارگروه تخصصی رفع موانع تامین مالی طرح ملی نهضت ملی مسکن را با حضور مقامات ذی‌ربط تشکل دهد.

محمدرضا فرزین، ضمن تاکید بر حمایت و تعامل ویژه شبکه بانکی با وزارت راه و شهرسازی برای پیشبرد عملیاتی نهضت ملی مسکن و استفاده از روش‌های مختلف تامین مالی مسکن سازی در کشور تاکید کرد: در این کارگروه ویژه که با حضور مسئولان اعتباری بانک مرکزی، مدیران ارشد وزارت راه و شهرسازی، روسای شورای هماهنگی بانک‌ها، کانون بانک‌ها و موسسات اعتبار خصوصی و مدیران اعتباری شبکه بانکی باید برگزار شود، رفع مغایرت‌های آماری در زمینه عملکرد بانک‌ها در حوزه تامین مالی، تعداد متقاضیان معرفی شده به بانک‌ها، تعداد قراردادهای منعقد شده و میزان تسهیلات پرداختی در طرح نهضت ملی مسکن را حسب دستور رئیس جمهور در جلسه شورای عالی مسکن باید ‌بررسی و تعیین تکلیف کنند. رئیس کل بانک مرکزی از این کارگروه تخصصی خواست، پیشنهادهای مختلف مطرح شده در زمینه طرح نهضت ملی مسکن و راهکارهای تسریع در تامین تسهیلات بانکی ساخت مسکن ازجمله روش‌های مختلف تامین مالی مسکن سازی و حتی استفاده از تامین مالی خارجی در این طرح ملی را بررسی و نتیجه نهایی را برای تصمیم گیری آماده کنند . ‌شبکه بانکی حتما با تمام توان در طرح‌های مختلف مسکن سازی در کشور مشارکت خواهد کرد .

۱- بانک مسکن      ۹۹ هزار میلیارد تومان

۲- بانک سپه        ۱۶ هزار میلیارد تومان

۳- بانک ملت        ۱۳ هزار میلیارد تومان

۴- بانک تجارت     ۸ هزار میلیارد تومان 

۵- بانک ملی        ۷ هزار میلیارد تومان

۶- بانک صادرات   ۷هزار میلیارد تومان

۷- بانک رفاه       ۲هزار میلیارد تومان

۸- سایر بانکها      ۶ هزار میلیارد تومان