دست برتر ایران در نمایشگاه آرمیا ۲۰۲۳

به گفته وزیر دفاع روسیه، انتظار می‌رود ارتش این کشور قراردادهای نظامی به ارزش ۴.۷میلیارد دلار برای فروش سلاح به سایر کشورهای جهان امضا کند. اگرچه در بازه جنگ فعلی با اوکراین بازاریابی تسلیحات نظامی اولویت اصلی روسیه نبوده است. نهمین نمایشگاه نظامی- فنی روسیه با نام «آرمیا ۲۰۲۳» روزهای چهاردهم تا نوزدهم آگوست در حومه شهر مسکو برگزار شد. در این نمایشگاه همانند سال‌های گذشته، قدرت‌های برجسته نظامی از آخرین دستاوردهای تسلیحاتی- لجستیکی خود در بخش‌های مختلف رونمایی می‌کنند. نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران نیز به عنوان یکی از تولیدکنندگان برجسته حوزه نظامی، آخرین محصولات صنایع دفاع را در حوزه‌های موشکی، پهپادی و هواپیماهای آموزشی به نمایش گذاشتند.

فراتر از بازاریابی تسلیحات نظامی

در نگاه تحلیلگران حوزه امنیت بین‌الملل، روس‌ها از برگزاری نمایشگاه آرمیا ۲۰۲۳، صرفا به دنبال بازاریابی تسلیحات نظامی نیستند، بلکه با نمایش آخرین فناوری‌های روسی در حوزه جنگ‌افزارهای بدون سرنشین و مبتنی بر هوش مصنوعی از سویی و میزبانی از تسلیحات نظامی سایر کشورهای دوست از سوی دیگر، قصد دارند این پیام را به غرب ارسال کنند که مسکو نه‌تنها منزوی نشده، بلکه با قدرت عملیات ویژه نظامی خود را دنبال می‌کند و به دنبال پیروزی در نبرد است.طبق اطلاعات منتشر شده از سوی مؤسسه «SIPRI»، در سه دهه اخیر آمریکا با ۴۰درصد، روسیه با ۱۶درصد و فرانسه با ۱۱درصد بزرگ‌ترین صادرکنندگان سلاح در بازارهای جهانی بوده‌اند. در این میان مسکو به دلیل برخورداری از تسلیحات راهبردی مانند انواع بمب‌های اتمی راهبردی- تاکتیکی، جنگنده‌های نسل پنجم، سامانه ضدهوایی پیشرفته و به‌تازگی سامانه‌ها و جنگ‌افزارهای بدون‌سرنشین و مبتنی بر هوش مصنوعی در جایگاه برجسته‌ای قرار دارد.در دو دهه اخیر بحران‌های گرجستان، سوریه و اوکراین، فرصت مناسبی برای استفاده ارتش روسیه از انواع جنگ‌افزارهای نظامی و پیدا کردن مشتریان جدید در نقاط مختلف جهان بوده است.
حال در جریان نمایشگاه «آرمیا ۲۰۲۳» روس‌ها فرصت را مغتنم شمرده و اقدام به نمایش آخرین تسلیحات آفندی- پدافندی، به‌ویژه سلاح‌هایی که در جریان جنگ اوکراین مورد استفاده قرار گرفته، کرده‌اند.وزارت دفاع و شرکت‌های خصوصی روسی در نمایشگاه اقدام به رونمایی و نمایش محصولات دفاعی همچون خودروهای زرهی «KamAZ-۵۳۵۰۱» و «Tigr-M»، تانک «T-۱۴» آرمتا، نفربر زرهی «B-۱۰»، خودروهای جنگی «B-۱۱»، نفربر زرهی «بومرنگ»، اسلحه خودکششی کاترپیلار «Msta-S»، اسلحه هویتزر تفنگدار «۲A۶۴»، پهپادهای « Supercam SX۳۰۰H» و لانست کامیکازه کردند.

ایران، بازیگر فعال در نمایشگاه نظامی مسکو

از طرف ایران سرتیپ خلبان عزیز نصیرزاده، جانشین رئیس ستادکل نیروهای مسلح به عنوان عالی‌ترین مقام نظامی کشورمان در نمایشگاه مسکو حضور دارد. در روز اول نمایشگاه هم سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه از غرفه کشورمان بازدید و با فرماندهان ایرانی درباره تسلیحات به نمایش درآمده در نمایشگاه گفت‌و‌گو کرد. در این نمایشگاه ایران اقدام به رونمایی از تسلیحات نظامی مثل پهپادهای «شاهد- ۱۲۹»، «شاهد- ۱۳۳»، «مهاجر- ۶»، «شاهین»، «آرش»، «ابابیل» و «کرار»، شناورهای تندروی موشک‌انداز ذوالفقار، زیردریایی فاتح، تیربار ۱۴.۵، گاتلینگ ۱۲.۷، سامانه جنگ الکترونیک هانتر-۲، سامانه سوم خرداد، بالگرد صبا۲۴۸، رادار سپهر۸۱۳، سامانه صیاد تاکتیکی، هواپیمای آموزشی «یاسین»، موشک بالستیک زهیر و سامانه‌های موشکی کروز ضدکشتی کرد.

پیام‌های حضور تهران در نمایشگاه نظامی مسکو

حضور پررنگ ایران در نمایشگاه نظامی مسکو، نشان‌دهنده آن است که ایران و روسیه بدون توجه به تحریم‌ها و کارشکنی‌های طرف غربی به دنبال توسعه بیش از پیش همکاری‌های نظامی در حوزه‌های مختلف هستند. هرچند این سیاست به معنای بی‌توجهی ایران به توسعه روابط نظامی با سایر قدرت‌های نوظهور جهانی مثل چین و هند نیست.این‌طور می‌توان به این رویداد هم نگاه کرد که نیروهای مسلح ایران با حضور پررنگ در نمایشگاه مسکو، علاوه‌بر نمایش آخرین توانمندی‌های کشور، نگاه ویژه‌ای برای ورود به بازار تسلیحاتی و انعقاد قراردادهای نظامی به کشورهای مستقل جهان دارند؛ چراکه با پایان یافتن مهلت تحریم‌های تسلیحاتی ایران طبق قطعنامه ۲۲۳۱، تهران می‌تواند اقدام به صادرات و واردات انواع سلاح‌های متعارف به کشورهای مختلف کند و دیگر پیام حضور پررنگ نظامی ایران در نمایشگاه مسکو هم تأکید بر خلل‌ناپذیر بودن روابط دفاعی ایران و روسیه با وجود فشارها و تهدیدهای طرف غربی است.

پروژه هیتر کردن ایران

البته از زمان آغاز جنگ اوکراین، برچسب‌های متعددی برای مقصر جلوه دادن تهران در جنگ اوکراین علیه ایران تگ شده بود که اوج آن هم به میانه حوادث ضدامنیتی سال گذشته برمی‌گشت. اوایل آبان ۱۴۰۱ سفیر و نماینده دائم ایران با ارسال نامه‌ای مستدل به دبیرکل سازمان ملل و رئیس شورای امنیت، مواضع صریح کشورمان در مورد اتهامات واردشده از سوی تروئیکای اتحادیه اروپا و آمریکا در مورد استفاده از پهپادهای متعلق به ایران در جنگ اوکراین را تشریح کرد. ایروانی، سفیر ایران در آن اظهارنظر تاکید کرده بود که کشورهای غربی تلاش می‌کنند براساس تفاسیر نادرست و گمراه‌کننده بین قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت و استفاده از پهپادها در جنگ اوکراین ارتباط ساختگی برقرار کنند، درحالی‌که قطعنامه ۲۲۳۱ نه صادرات سلاح را منع کرده و نه به دبیرخانه سازمان ملل دستورالعمل و ظرفیت لازم را برای انجام این تحقیقات داده است. 

فاکتور گران مهندسی معکوس پهپادی برای غرب 

این جو روانی علیه ایران ادامه داشت تا این‌که جمعی از نظامیان اوکراینی به‌دنبال بازرسی فنی یکی از پهپادهای شاهد-۱۳۶ که به‌صورت عمل‌نکرده فرود آمده بود، قطعات داخلی آن را بررسی کردند تا ایران را متهم کنند اما نتیجه کاملا علیه اوکراین رقم خورد! و مشاهده شد که همه قطعات این پهپاد، ساخت کشورهای مختلف جهان از جمله آمریکا، لهستان، چین و ... است و اساسا ارتباطی با ایران ندارد. نکته جالب هم اینجا بود که اکثر این قطعات به‌صورت آنلاین هم قابل خریداری است و اساسا فناوری غیرقابل دسترسی نیست.با‌این‌حال مقام‌های سیاسی و رسانه‌های آمریکایی- اروپایی، تهران را به پشتیبانی نظامی از روسیه متهم کرده و مدعی بودند روس‌ها به‌وسیله تسلیحات ایرانی توانسته‌اند از سامانه‌های پیشرفته ناتو عبور کنند و به زیرساخت‌ها و تأسیسات راهبردی اوکراین ضربه بزنند.از آن طرف هم مقام‌های ارشد سیاسی- نظامی ایران با بی‌اساس خواندن ادعاهای طرف غربی خواستار برگزاری جلسه مشترک میان کارشناسان نظامی ایرانی- اوکراینی برای اثبات پایبندی تهران به اصل بی‌طرفی شدند، درخواستی که به دلیل دست خالی طرف اوکراینی بی‌نتیجه ماند؛ حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران هم با رد اتهامات طرف غربی، به صورت رسمی اعلام کرد جمهوری اسلامی ایران علاوه‌بر حفظ روابط نظامی نزدیک با مسکو، نسبت به حضور مؤثر نداشتن در بحران اوکراین و کمک به پایان جنگ و بحران انسانی در این کشور متعهد است.

گنبد آهنین از تل‌‌آویو به کی‌یف

هجمه به ایران در کمک به روسیه در حالی است که اسرائیل نقش پررنگی در حمایت از اوکراین در این جنگ داشته است و از این رو در جنگ تبلیغاتی علیه همکاری نظامی ایران و روسیه، بزرگ‌ترین ذی‌نفع این معرکه، اوکراین و رژیم صهیونیستی هستند. باوجود درخواست مکرر دولت ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین برای دریافت سامانه‌های دفاع هوایی گنبد آهنین، «کمان- ۳» و «باراک- ۸»، تل‌آویو به دلیل ترس از اقدام احتمالی روس‌ها در سوریه، از قبول این درخواست سر باز زده است. با وجود این، در چند ماه اخیر با برجسته شدن ادعای کمک نظامی ایران به روسیه، تل‌آویو اعلام کرد برای مقابله با تهدید ایران (نه روسیه) برخی تسلیحات نظامی مانند سامانه‌های راداری پیشرفته را در اختیار کی‌یف قرار خواهد داد.