معامله دوسرباخت اردوغان

اردوغان در ازای موافقت کلی سوئدی‌ها با تسریع روند عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا، با عضویت این کشور اسکاندیناویایی در پیمان آتلانتیک شمالی(ناتو) موافقت کرده‌ است. این معامله یک‌طرفه، نشان دهنده فقدان تحلیلی حداقلی اردوغان نسبت به تحولات جاری در حوزه روابط بین‌الملل است. مذاکرات پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا از سال ۲۰۰۵ با جدیت بیشتری از سوی اردوغان دنبال شد اما بدون نتیجه پایان یافت. طی سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۲  نیکلا سارکوزی، رئیس جمهور پیشین فرانسه نیز به اتخاذ مواضع ضد ترکیه‌ای در اتحادیه اروپا شهرت داشت. او نیز اساسا با عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا مخالف بود. سارکوزی معتقد بود در بهترین حالت ممکن، ترکیه می‌تواند حکم یک شریک با اولویت را برای اتحادیه اروپا داشته باشد. گرچه سارکوزی در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۲ مغلوب اولاند، نامزد حزب سوسیالیست شد اما طی سال‌های۲۰۱۲ تا ۲۰۱۷ نیز عملا اتفاقی در مسیر عضویت ترکیه در اتحادیه اروپا رخ نداد و برعکس، شاهد تقابل بیشتر آنکارا و اروپای واحد و شکست عملی مذاکرات بودیم. اکنون در سال ۲۰۲۳ نیز اوضاع بیش از پیش به ضرر آنکارا شده است. قدرت یافتن احزاب ملی‌گرا و پوپولیست در کشورهای اروپایی سبب شده موانع جدی‌تری در برابر ترکیه ایجاد شود. امکان جلب رضایت برخی دولت‌های اروپایی در خصوص پذیرش عضویت دائم ترکیه در اتحادیه اروپا عملا امکان‌پذیر نیست و دولت سوئد نیز نمی‌تواند به‌عنوان یک بازیگر اروپایی، در راستای این جلب رضایت اقدام کند. 
     
انتقاد مخالفان اردوغان

بسیاری از مخالفان رئیس‌جمهور ترکیه می‌گویند وی در معامله‌ با سوئدی‌ها، کاملا ایده‌آل‌گرایانه وارد صحنه شده است. بر اساس آنچه مخالفان می‌گویند، اردوغان در ازای پذیرش این موضوع، دو وعده نسیه دریافت کرده که امکان تحقق آنها نیز در آینده‌ای نزدیک یا دور، منتفی به نظرمی‌رسد. یک روز پیش از آغاز نشست ناتو، ترکیه بعد از چند ماه مخالفت برای پیوستن سوئد به ائتلاف ناتو چراغ سبز نشان داد. ترکیه از سوئد به دلیل اقامت کردهای مخالف دولت آنکارا انتقاد کرده بود و چند ماه مانع پیوستن این کشور به ناتو شده بود. سوئدی‌ها وعده داده‌اند برگزاری میتینگ‌ها و تظاهرات اعضای پ.ک.ک علیه دولت ترکیه را در خاک سوئد ممنوع اعلام خواهند کرد اما درست دو روز پس از اعلام این خبر، هزاران کرد مخالف دولت ترکیه با پرچم‌های پ.ک.ک علیه اردوغان و دولت ترکیه تظاهرات کردند. ماجرا به این نقطه ختم نشده است. برخی احزاب و گروه‌های سوئدی می‌گویند دولت استکهلم اساسا در جایگاهی قرار ندارد که درخصوص ممنوعیت برگزاری تظاهرات پ.ک.ک در خاک سوئد تعهدی به آنکارا دهد، زیرا مراجع قضایی و امنیتی سوئد باید در این خصوص تصمیم‌ نهایی را بگیرند. 
     
امکان استرداد اعضای پ.ک .ک وجود ندارد

فراتر از آنچه ذکر شد، امکان استرداد برخی اعضای ارشد و کلیدی پ.ک.ک به ترکیه وجود ندارد. این افراد که اکنون در سوئد ساکن هستند، شهروند این کشور شده‌اند و همین مسأله، استرداد آنها را به آنکارا منتفی می‌سازد. حتی مهار و تحدید فعالیت این گروه‌ها توسط سازمان اطلاعاتی سوئد نیز به‌درستی صورت نخواهد گرفت، زیرا سازمان اطلاعاتی سوئد بسیاری از اقدامات خود را بر اساس دستورات، القائات و همپوشانی با دستگاه‌های امنیتی کشورهای مانند فرانسه و آلمان صورت می‌دهد. در چنین شرایطی اساسا سوئد بازیگری مستقل در اروپا محسوب نمی‌شود که بخواهد به اردوغان تعهدی در خصوص تحرکات کردهای مختلف حکومت ترکیه دهد. تجربه نشان داده که معامله اخیر دولت‌های سوئد و ترکیه به‌زودی به‌ضرر آنکارا ابطال خواهد شد. با این تفاوت که سوئدی‌ها به‌راحتی از سد مخالفت ترکیه برای عضویت در ناتو عبور کرده و در مقابل، ترکیه باید خود را گرفتار تعهدات بی‌پاسخ دولت سود ببیند.

عاقبت غرب‌گرایی اردوغان 

دولت اردوغان ضمن در پیش گرفتن سیاست غرب‌گرایی و عضویت در اتحادیه اروپا، هزینه‌های زیادی را در حوزه سیاست خارجی کشورش ایجاد کرده. این بار نیز او همان مسیر نادرست را درابعادی گسترده‌تر در پیش گرفته است. حتی رئیس‌جمهور ترکیه در آستانه ابطال برخی معاملات تسلیحاتی خود با روس‌ها(در راستای جلب رضایت ناتو) است. فراتر از آن، آنکارا که از ابتدای جنگ اوکراین تلاش کرده بود خود را در کسوت بازیگری میانجی و واسطه‌گر نشان دهد، با عضویت کی‌یف در ناتو موافقت کرد؛ موضوعی که خشم مقامات روسی را از ترکیه برانگیخته است. فرجام این بازی قابل پیش‌بینی خواهد بود. نه‌تنها ترکیه به عضویت دائمی اتحادیه اروپا در نخواهد آمد، بلکه به واسطه تنش زایی‌های جدید با روسیه، شاهد بروز تنش‌های مزمن و دامنه‌داری در آنکارا خواهیم بود.