شیرین‌کننده‌ای که کام انسان را تلخ می‌کند

به گزارش جام جم آنلاین، 10ها مطالعه شیرین کننده مصنوعی محبوب اسپارتام را با مشکلات جدی سلامتی از جمله سرطان، بیماری های قلبی عروقی، بیماری آلزایمر، تشنج، سکته مغزی و زوال عقل و همچنین اثرات منفی مانند دیس‌باکتریوز، اختلالات خلقی، سردرد و میگرن مرتبط دانسته اند.

شواهد همچنین آسپارتام را با افزایش وزن، افزایش اشتها و بیماری های مرتبط با چاقی مرتبط می دانند. این شواهد سوالاتی را در مورد قانونی بودن بازاریابی محصولات حاوی آسپارتام، مانند کوکای رژیمی، به عنوان نوشیدنی های رژیمی یا محصولات کاهش وزن ایجاد می کند.

در آوریل 2015 از کمیسیون تجارت فدرال و سازمان غذا و دارو درخواست شد تا در مورد بازاریابی و تبلیغات محصولات رژیمی حاوی آسپارتام تحقیق کنند؛ اما این آژانس ها از انجام اقدام خودداری کردند.

در ماه می 2023،(اردیبهشت-خرداد) سازمان بهداشت جهانی به مردم توصیه کرد که برای کاهش وزن از شیرین کننده های غیر قندی از جمله آسپارتام استفاده نکنند. این توصیه بر اساس یک بررسی سیستماتیک از جدیدترین شواهد علمی است که نشان می دهد مصرف شیرین کننده های غیر قندی با افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع 2، بیماری های قلبی عروقی، مرگ و میر و همچنین افزایش وزن بدن مرتبط است.

آژانس بین المللی تحقیقات سرطان به عنوان بازوی تحقیقات سرطان سازمان جهانی بهداشت، آسپارتام را در ژوئیه 2023 (تیر-مرداد) به عنوان «احتمالاً سرطان زا برای انسان» فهرست خواهد کرد.

سازمان غذا و داروی آمریکا گفته است که آسپارتام تحت شرایط خاص برای جمعیت عمومی بی خطر است. این آژانس برای اولین بار در سال 1981 آسپارتام را برای برخی مصارف تایید کرد. بسیاری از دانشمندان، در آن زمان و اکنون گفته اند که این تایید بر اساس داده های مشکوک بوده و باید تجدید نظر شود.

سال‌ها مطالعه علمی در مورد آسپارتام 

در حالی که بسیاری از مطالعات، که برخی از آنها توسط صنعت حمایت می شود، هیچ مشکلی را در مورد آسپارتام گزارش نکرده اند! 10ها مطالعه مستقل انجام شده در طول دهه‌ها آسپارتام را با لیست طولانی از مشکلات سلامت مرتبط دانسته اند. در ادامه این موارد را بررسی خواهیم کرد.

سرطان

یک مطالعه بزرگ در سال 2022 در مجله پزشکی « PLOS Medicine» روی 102هزار 865 بزرگسال فرانسوی نشان داد که شیرین کننده های مصنوعی به ویژه آسپارتام با افزایش خطر ابتلا به سرطان مرتبط هستند. خطرات بالاتری برای سرطان سینه و سرطان های مرتبط با چاقی مشاهده شد.

سه مطالعه انجام شده توسط مرکز تحقیقات سرطان مالتونی، شواهد ثابتی از سرطان زایی در جوندگان در معرض این ماده ارائه می دهد:

    طبق مطالعه سال 2006 در موش صحرایی، آسپارتام عاملی سرطان‌زا است(حتی با دوز روزانه بسیار کمتر از میزان مصرف روزانه قابل قبول فعلی)
    مطالعه بعدی در سال 2007 افزایش قابل توجهی مرتبط با دوز را در تومورهای بدخیم در برخی از موش‌ها نشان داد.
    نتایج یک مطالعه در سال 2010 تایید می کند که آسپارتام عامل سرطان زا در چندین جای بدن جوندگان است.

محققان کالج بوستون نیز تأیید کردند که آسپارتام یک سرطان‌زای شیمیایی در جوندگان است. آنها این یافته بسیار نگران کننده را تأیید کردند که قرار گرفتن در معرض آسپارتام قبل از تولد خطر ابتلا به سرطان را در فرزندان جوندگان افزایش می دهد.

یک مطالعه در سال 2023 در مجله « Annals of Global Health»، منتشر شد در مورد تاثیر این ماده روی رشد غیرطبیعی بافت جوندگان تاکید کرد.

محققان هاروارد در سال 2012 در مجله آمریکایی تغذیه بالینی ارتباط مثبتی بین مصرف آسپارتام و افزایش خطر ابتلا به سرطان خون در مردان و زنان گزارش کردند.

تومورهای مغزی

محققان در مجله « Neuropathology & Experimental Neurology» در سال 1996، شواهد اپیدمیولوژیکی را گزارش کردند که آسپارتام را با افزایش نوع تهاجمی تومورهای بدخیم مغز مرتبط می‌کند. شیرین کننده مصنوعی آسپارتام در مقایسه با سایر عوامل محیطی که ظاهراً با تومورهای مغزی مرتبط هستند، یک کاندید مهم برای توضیح افزایش در بروز و درجه بدخیمی تومورهای مغزی اخیرا است.

مطالعات اولیه روی آسپارتام در دهه 1970 شواهدی از تومورهای مغزی در حیوانات آزمایشگاهی یافت، اما این مطالعات مورد پیگیری قرار نگرفتند.

بیماری قلب و عروقی

یک متاآنالیز در سال 2017 از تحقیقات بر روی شیرین کننده های مصنوعی، که در مجله انجمن پزشکی کانادا منتشر شد، هیچ شواهد روشنی از مزایای کاهش وزن برای شیرین کننده های مصنوعی در کارآزمایی های بالینی تصادفی پیدا نکرد و گزارش داد که مطالعات شیرین کننده های مصنوعی را با افزایش وزن و دور کمر مرتبط می کند و باعث بروز بیشتر چاقی، فشار خون بالا، سندرم متابولیک، دیابت نوع 2 و حوادث قلبی عروقی می شود.

مقاله سال 2016 در « Physiology & Behavior» گزارش داد، که افرادی که روزانه در معرض شیرین کننده های کم کالری قرار دارند افزایش قابل توجه وزن، چاقی، خطر مشکلات قلبی و حتی مرگ و میر قرار دارند.

طبق مطالعه سال 2014 که در « General Internal Medicine» منتشر شد، زنانی که بیش از دو نوشیدنی رژیمی در روز مصرف می‌کردند، در معرض خطر بیشتر بیماری‌های قلبی عروقی و مرگ‌ومیر بودند.

سکته مغزی، زوال عقل و بیماری آلزایمر

احتمال ابتلا به سکته مغزی و زوال عقل در افرادی که روزانه نوشابه رژیمی می‌نوشیدند، نسبت به افرادی که آن را به صورت هفتگی یا کمتر مصرف می‌کردند، 3 برابر بیشتر بود. مطالعه‌ای در سال 2017 در مجله« Stroke» گزارش داد این شامل خطر بالاتر سکته مغزی که در آن عروق خونی در مغز مسدود می‌شود و شایع‌ترین شکل زوال عقل است.

متیل استر موجود در آسپارتام در بدن، به متانول متابولیزه می شود و سپس ممکن است به فرمالدئید تبدیل شود که با بیماری آلزایمر مرتبط است. مطالعه ای در سال 2014 در مجله بیماری آلزایمر منتشر شد که قرار گرفتن در معرض متانول مزمن را با کاهش حافظه و علائم بیماری آلزایمر در موش‌ها و میمون‌ها مرتبط کرد.

سمیت عصبی، آسیب مغزی و اختلالات خلقی

محققان مطالعه ای را در سال 2017 در علوم اعصاب تغذیه نوشتند که آسپارتام با مشکلات رفتاری و شناختی از جمله مشکلات یادگیری، سردرد، تشنج، میگرن، خلق و خوی تحریک‌پذیر، اضطراب، افسردگی و بی‌خوابی مرتبط است. مصرف آسپارتام به دلیل اثرات احتمالی بر سلامت عصبی رفتاری باید با احتیاط انجام شود.

قبلاً گزارش شده بود که مصرف آسپارتام می تواند باعث اختلالات عصبی و رفتاری در افراد حساس شود. بر اساس مطالعه ای در سال 2008 در مجله اروپایی«Clinical Nutrition» سردرد، بی خوابی و تشنج نیز برخی از اثرات عصبی هستند که با آن مواجه شده اند. مصرف بیش از حد آسپارتام ممکن است در برخی اختلالات روانی دخیل باشد و همچنین یادگیری و عملکرد عاطفی را به خطر بیاندازد.

مطالعه‌ای در سال 2006 در مجله«Pharmacological Research» بیان می‌کند: «علائمی از جمله فرآیندهای یادگیری و حافظه، ممکن است به غلظت‌های زیاد یا سمی متابولیت‌های شیرین کننده آسپارتام مرتبط باشد».

طبق مطالعه روی 2هزار موش که در مجله «Toxicology Letters» منتشر شد، آسپارتام می تواند حفظ حافظه را مختل کند و به نورون های هیپوتالاموس در موش های بالغ آسیب برساند.

با استناد به مطالعه ای در سال 1993 در مجله روانپزشکی بیولوژیکی، افراد مبتلا به اختلالات خلقی به ویژه به این شیرین کننده مصنوعی حساس هستند و استفاده از آن در این جمعیت باید منع شود.

مطالعه‌ای در سال 1984 در مجله آمریکایی تغذیه بالینی گزارش شد که دوزهای بالای آسپارتام می‌تواند تغییرات عصبی شیمیایی عمده‌ای را در موش‌ها ایجاد کند.

سردرد و میگرن

این شیرین کننده رژیمی محبوب، ممکن است باعث سردرد در برخی افراد مستعد شود.

یک کارآزمایی با مقایسه آسپارتام و دارونما که در سال 1994 در مجله «Neurology» منتشر شد، شواهدی را ارائه می‌دهد که افرادی پس از مصرف آسپارتام سردرد می گیرند. به نظر می رسد که برخی از افراد به ویژه مستعد سردردهای ناشی از آسپارتام هستند و باید بخواهند مصرف خود را محدود کنند.

یک کارآزمایی که آسپارتام و دارونما را در مورد فراوانی و شدت میگرن مقایسه کرد، نشان داد که مصرف آسپارتام توسط افراد مبتلا به میگرن باعث افزایش قابل توجهی در دفعات سردرد شده است نتایج این مطالعه‌ در سال 1988 در مجله « Headache» گزارش شد.

علاوه بر همه مواردی که در بالا گفته شد گزینه های زیر هم در مطالعات مختلف بررسی و نتیجه گیری شدند:

    افزایش وزن، افزایش اشتها و مشکلات مربوط به چاقی
    دیابت و اختلال متابولیک
    دیس باکتریوز روده، اختلال متابولیک و چاقی
    ناهنجاری های بارداری: زایمان زودرس
    نوزادان دارای اضافه وزن
    قاعدگی زودرس
    آسیب به اسپرم
    آسیب کبدی
    بیماری پارکینسون
    اضطراب
    کاهش عملکرد کلیه

حال سوال اینجاست که باوجود این همه تحقیقات موجود قدیم و جدید چرا این ماده توانست اینقدر به مواد غذایی ما وارد شود تا اکنون در بیش از 6هزار ماده غذایی از جمله نوشابه های رژیمی مورد استفاده قرار گیرد.

اکنون این احتمال وجود دارد که صنایع بتوانند با استفاده از لابی های خود یا از طریق شکایت در مورد غیرعلمی یا سیاسی بودن این تصمیم جلوی سازمان بهداشت جهانی برای ورود این ماده به جمع مواد سرطان زا برای انسان را بگیرند.