آناهایم آمریکا جایی است که هفته سوم لیگ ملتها در آن برگزار میشود. با توجه به مشکلات متعدد ورزشکاران رشتههای مختلف بر سر صدور ویزا برای حضور در آمریکا و شرکت در رویدادهای مختلف ورزشی، پیشبینی میشد که پروسه دریافت ویزا برای اعضای تیمملی والیبال ایران با مشکل مواجه شود. این اتفاق هم در نهایت افتاد و تیمملی والیبال ایران در هفته سوم لیگ ملتهای ۲۰۲۳ باید بدون محمدطاهر وادی، امین اسماعیلنژاد و آرمان صالحی راهی آمریکا شود آن هم در حالی که از ۸۸ روز قبل برای گرفتن ویزا اقدام کرده بود. بهروز عطایی هم به عنوان سرمربی به دلیل همین مشکل نمیتواند به آمریکا برود. بعد از این اتفاقات تیم ایران میماند و یک ترکیب ناقص و البته غیبت کادر فنی. به دلیل بروز این مشکل برای تیمملی والیبال ایران، فدراسیون جهانی اعلام کرد که امتیازات ایران «فریز» میشود و هر نتیجهای در آناهایم بگیرد تاثیری نخواهد داشت و صرفا بازیهای ایران تشریفاتی است. اما این تمام ماجرا نیست. فریز شدن امتیازات ایران یک باخت بزرگ برای تیمملی والیبال ایران است چرا که تاثیرگذاری امتیازاتی که از تیمهای مقابل ایران ثبت میشود در دراز مدت نه تنها جایگاه ایران را در ردهبندی جهانی تغییر میدهد بلکه مقدمات یک اتفاق دیگر را برای والیبال ایران در سالهای آینده فراهم میکند؛ سقوط از لیگ ملتها.
فریزِ بیمنطق
یک بار دیگر این اتفاق غیرمعمول و غیرمنطقی را مرور میکنیم؛ آمریکا برای تعدادی از اعضای تیمملی والیبال ایران ویزا صادر نکرد تا تیمی کاملا ناقص راهی آناهایم شود. فدراسیون جهانی والیبال هم با توجه به بروز این مشکل ناعادلانه برای تیمملی اعلام کرد که نتایج ایران در هفته سوم لیگ ملتها بیتاثیر است و امتیازات فریز میشود. اما این فریز کردن چه منطق و توجیهی دارد؟ شاگردان بهروز عطایی که البته خودش به دلیل عدم صدور ویزا به آمریکا نرفت باید سه مسابقه مقابل فرانسه، بلغارستان و آرژانتین برگزار کنند. اگر امتیازات تیم ایران قرار است فریز شود پس برای امتیازات تیمهای مقابل چه اتفاقی میافتد؟ در این مواقع معمولا نتیجه کلی مسابقه خنثی خواهد شد نه اینکه امتیازات تیم ایران فریز و بیتاثیر شود اما تیم مقابل امتیاز موثر داشته باشد. تا این لحظه خبر قطعی این است که تیمهای مقابل امتیاز موثر خواهند داشت اما تیم ایران خیر. این یک چالش بسیار بزرگ برای تیمملی والیبال ایران است و با هیچ منطقی نمیتوان آن را توضیح داد. بیتاثیر شدن امتیازات ایران و البته لحاظ شدن امتیازات تیمهای مقابل ایران حداقل یک پیامد به همراه دارد؛ سقوط ایران در ردهبندی جهانی. ایران که همین هفته گذشته هم به دلیل کسب نتایج ضعیف در هفتههای اول و دوم در ردهبندی سقوط کرده بود، حالا قرار است اصلا امتیازاتش لحاظ نشود. در این میان ایده دیگری هم بروز یافت. برخی میگویند چون برخی از اعضای تیمملی ایران ویزا نگرفتهاند کل تیم نباید برود. اما لیگ ملتهای والیبال جای این لجبازیها نیست. فرصت حضور در هفته سوم لیگ ملتها برای جوانترهای تیمملی نباید از بین میرفت اما چالش بزرگ لحاظ نشدن امتیازات برای ما و حساب شدن امتیازات برای تیمهای مقابل ماست که را نباید فراموش کرد.
عملیات دراز مدت سقوط
اما بحث اصلی همچنان ادامه دارد. فریز شدن امتیازات ایران در هفته سوم لیگ ملتها بجز سقوط در ردهبندی جهانی چه عواقب دیگری به همراه دارد؟ قانون لیگ ملتها را فعلا خوب میدانیم، از این آگاه هستیم که تیمملی ایران جزو تیمهای اصلی یا همان «core team» محسوب میشود و حتی اگر تمام مسابقات هفتههای اول، دوم و سوم را ببازد باز هم سقوط نمیکند. تیمهایی که امکان سقوط آنها وجود دارد در دسته «چلنجر تیم» قرار گرفتهاند، این بدان معناست که با توجه به رنکینگ پایین در جهان و همچنین امتیازات آنها، حضورشان در لیگ ملتها تضمین شده نیست و در صورتی که بد نتیجه بگیرند سقوط میکنند و دیگر آنها را در زمره تیمهای شرکتکننده در لیگ ملتهای ۲۰۲۴ نمیبینیم. اما اکنون باید خیالمان راحت باشد که سقوط نمیکنیم؟ اصلا چنین نیست. همین امتیازات فریز شده میتواند سه سال آینده کار دست تیمملی والیبال ایران بدهد. بر اساس تغییر قوانین رقابتهای لیگ ملتها که از سال ۲۰۲۶ اعمال خواهد شد، محدودیتها بیشتر و لیگ ملتها در چند رده و رسته برگزار میشود که البته این موضوع هنوز به تصویب نهایی فدراسیون جهانی والیبال نرسیده است. بر این اساس تمام امتیازهای لیگ ملتها محاسبه خواهد شد و شاید چیزی به نام «میانگین امتیازها» مطرح شود. آنگاه راحت نیست که سقوط والیبال ایران از لیگ ملتها را در سه سال آینده پیشبینی کنیم؟ آن هم به دلیل اینکه در تیر ماه ۱۴۰۲ ویزای چند بازیکن تیمملی والیبال صادر نشد و فدراسیون جهانی والیبال تصمیم به فریز کردن و یا همان خنثی و بیتاثیر کردن امتیازات تیمملی والیبال ایران گرفت. فعلا کسی به این موضوع توجه نمیکند.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد