موضوعی که روسیه قطعا در مقابل آن سکوت نخواهد کرد. عضویت فنلاند در پیمان آتلانتیک شمالی رسما اعلام شده است. با موافقت ترکیه و مجارستان (دو عضو مخالف باقیمانده) با عضویت این کشور اسکاندیناویایی در پیمان آتلانتیک شمالی، ینس استولتنبرگ دبیرکل ناتو در مراسمی رسمی این موضوع را تایید کرده است.
اگرچه مقامات فنلاندی در مواضع رسمی خود نسبت به این مسأله ابراز خرسندی کردهاند اما این مسأله، نافی نگرانی شدید فنلاندیها از عدم عضویت سوئد در پیمان آتلانتیک شمالی نیست! پارلمان مجارستان هنوز عضویت سوئد در ناتو را مورد تایید قرار نداده و فراتر از آن، استکهلم هنوز رضایت دولت ترکیه جهت موافقت با عضویت این کشور اروپایی در پیمان آتلانتیک شمالی را جلب نکرده است. در چنین شرایطی، سوئد (با فرض موافقت ترکیه ومجارستان) دیرتر از فنلاند به ناتو ملحق میشود. این موضوع فرصتی را برای احزاب و سیاستمداران ضدناتو در سوئد جهت تجدیدنظر در تصمیم دولت و پارلمان این کشور(Riksdag) فراهم خواهد آورد. اگرچه امکان تجدیدنظر در این تصمیم اندک است اما فنلاندیها نگران هستند درنهایت، روند عضویت سوئد در پیمان آتلانتیک شمالی به پایان نرسد. در چنین شرایطی قطعا سوئد به دلیل عدم عضویت در ناتو از مزایای بیشتری از جمله امکان اتخاذ سیاست بیطرفی در قبال بحرانهای آتی در حوزه روابط بینالملل یا عدم آسیبپذیری در صورت گسترش درگیریهای روسیه و اعضای ناتو برخوردار خواهد شد.
نگرانی بزرگ فنلاندیها
از سوی دیگر، فنلاندیها شدیدا نگران هستند که در صورت پررنگتر شدن پیششرطها و مولفههای صلح در اوکراین یا ابراز تمایل ناگهانی طرفهای درگیر در پایان دادن به جنگ، تمایل سوئدیها جهت عضویت در ناتو در نظرسنجیهای عمومی کاهش یابد و همین مسأله، برخی احزاب دولت ائتلافی سوئد را وادار به عقبنشینی از تصمیم اولیه کند. در این صورت، فنلاند به تنها کشوری تبدیل خواهد شد که در بحبوحه جنگ اوکراین به عضویت پیمان آتلانتیک شمالی درمیآید. قطعا عواقب و آثار این عضویت برای فنلاند (خصوصا در وضعیتی که سوئدیها به عضویت ناتو درنیایند) بهشدت پرهزینه خواهد بود؛ زیرا روسیه، تمرکز بیشتری بر تحرکات فنلاند و شمال اروپا پیدا خواهند کرد و اتصال راهبردی هلسینکی-استکهلم نیز به چالش کشیده خواهد شد.
خودکشی اروپاییان در اسکاندیناوی
برخی تحلیلگران معتقدند اکنون با عضویت کشورهای حوزه اسکاندیناوی در ناتو از جمله نروژ، دانمارک و فنلاند (و عضویت احتمالی سوئد در پیمان آتلانتیک شمالی)، شمال اروپا به محل رویارویی احتمالی جدید روسیه و غرب تبدیل خواهد شد. این در حالی بود که تا قبل از جنگ اوکراین، دو کشور سوئد و فنلاند با اجتناب از عضویت در پیمان آتلانتیک شمالی، مانع از خلق مخاطرات و منازعات جدید در دریای شمال و بالتیک شده بودند. تحرکات اخیر مقامات روسی در واکنش به گسترش ناتو به شمال و افزایش مرزهای ناتو -روسیه، قطعا به نقطه کنونی ختم نخواهد شد! در چنین شرایطی غرب قطعا نمیتواند روسیه به عنوان مقصر هر گونه منازعه جدید معرفی کند؛ زیرا اقدامات مسکو واکنشی نسبت به ماجراجویی جدید ناتو در شمال اروپا و همسایگی روسیه است ...
واکنش روسیه به گسترش ناتو
مقامات روسی اعلام کردهاند که باتوجه به هممرز بودن فنلاند و روسیه، در صورت عضویت نهایی این کشور اروپایی در پیمان آتلانتیک شمالی در تقویت تحرکات خود در دریای شمال و بالتیک و حتی مرزخود و فنلاند دریغ نخواهند کرد. همین مسأله در آیندهای نزدیک به طور طبیعی از حمایت بخشی از افکار عمومی فنلاند که تحتتاثیر جو ناشی از جنگ اوکراین تن به عضویت کشورشان در ناتو داده بودند، خواهد کاست. این همان کابوسی است که در صورت عدم عضویت نهایی سوئدیها در ناتو برای هلسینکی بیشتر نمود پیدا خواهد کرد. بیدلیل نبود که مقامات فنلاندی بارها در مواضع رسمی و پنهان، خواستار عضویت همزمان خود و سوئد در پیمان آتلانتیک شمالی شده و نسبت به عدم تطابق زمانی عضویت خود و استکهلم، ابراز نارضایتی کرده بودند. اخیرا نیز مقامات روسی تحرکاتی را در مواجهه با گسترش ناتو به شمال آغاز کردهاند. برخی منابع و رسانههای اروپایی از نتایج تحقیقی مبنی بر تهدیدهای مسکو علیه کشورهای اروپای شمالی و به حالت آمادهباش درآمدن کامل این کشورها خبر دادهاند.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد