دردهای خیالی جانبازان

در بحث ادبیات جنگ، قالب و فرم ماندگارترین نوع برای جاانداختن و جاودانه کردن جانباز و رزمنده و شهید در ادبیات جنگ است. ادبیات هنر مخصوصا رمان و داستان، بهترین قالب برای انتخاب و نوشتن درباره جنگ است. اگر داستان و رمانی از اینها باقی نماند، در آینده موضوع را برعکس می‌بینند. البته که بحث تاریخ شفاهی و خاطرات شفاهی پدید آمده است اما رمان‌‌ها به دلیل جاذبه زیاد، بهتر خوانده می‌شوند و در اذهان بهتر ماندگار می‌شود.
اگر یک نگاه اولیه به رمان داشته باشیم متوجه می‌شویم که به ساختار و محتوا تقسیم می‌شود. موفق‌ترین رمان‌ها آنهایی هستند که امیدبخش بوده‌اند. محتوای آنها مناسب و متناسب با نویسنده است که به خواننده منتقل شود. همجنس بودن نویسنده با داستان بحث مهمی است. اگر این اتفاق نیفتد، داستان مصنوعی می‌شود. مثلا تصور کنید یک ثروتمند درباره فقیران داستان بنویسد یا برعکس آنجا نویسنده و محتوای داستان یکسان نیستند. محتوای خوب و اثرگذاری را به مخاطب ارائه نمی‌دهند اما اگر یک ورشکسته درباره علل ورشکستگی و این‌جور مسائل بنویسد، بسیار موفق خواهد بود.
 اگر قرار است آثار ادبی هنری درباره جانبازان خلق شود، باید کسی آن را بنویسد که به‌خوبی شرایط زندگی یک جانباز را درک کرده باشد.
جانبازان دردهایی با نام درد خیالی یا فانتومیک دارند؛ یعنی عضوی که قطع شده درد می‌گیرد، جایی که دیگر وجود ندارد! به حدی که چهار روز باید از شدت درد فریاد بکشد. نویسنده‌ای که این شرایط را درک نکرده باشد نمی‌تواند اینها را به تصویر بکشد. کتاب «بازگشت از آسمان» را من نوشتم آن‌هم زمانی که در آلمان در بیمارستان بستری بودم. به‌صورت روزانه خاطراتم را می‌نوشتم. این کتاب مصداق واقعی یک جانباز است. احساسات هر جانباز با توجه به شرایط خاص جسمی او درک می‌شود. به‌جز احساسات جسمی که در بین جانبازان وجود دارد، فقدان‌های عاطفی نیز برای آنها آزاردهنده است. مثلا جانبازی که دست ندارد، نمی‌تواند فرزندش را در آغوش بکشد. علاوه‌براین دردها فقدان‌های روحی هم وجود دارد. برخی اوقات مسائل روحی، عرفانی و معنوی که پدید می‌آید اگر اینها در آثار نویسندگان خودش را نشان ندهد، جزو آفات به حساب می‌آید.
 باید رمان‌هایی نوشته شود که گره‌های روحی جانباز را کشف کند، تا وقتی که جانبازی خواننده کتاب است با آن همذات‌پنداری داشته باشد و سرنوشت مشابهی از او به تصویر بکشد. جانبازان باید در اجتماع حضور فیزیکی داشته باشند.
 باید شرایط محیطی برای آنها مهیا شود. حضور در اجتماع باید برای اینها حل‌وفصل شود. کشور ما در خلق آثار ادبی و هنری بسیار خوب کار کرده در شرایط فعلی با توجه به منطقه درگیر جنگ است. دست ما برای تولید آثار خوب در کشور بسیار باز است. تا اینجای کار هم موفق بوده‌ایم. تعداد کسانی که قلم به دست گرفتند و نوشتند اصلا قابل چشم‌پوشی نیست.

منبع: ضمیمه قفسه کتاب روزنامه جام‌‌جم