ساخت نیروگاه‌های اتمی کاملاً اقتصادی و پر مزیت است

به گزارش جام جم آنلاین، متن توضیحات منتشر شده از سوی سازمان انرژی اتمی به این شرح است: اقبال جهانی و توسعه نیروگاه‌ های هسته‌ ای در جهان: بر اساس آمار ارائه شده از سوی آژانس بین المللی انرژی اتمی تا اکتبر سال ۲۰۲۲ تعداد ۴۳۷ راکتور قابل بهره برداری در جهان وجود دارد که ظرفیت الکتریکی آن‌ها ۳۹۳ گیگاوات است.

این راکتور‌ها حدود ۱۰ درصد از برق جهان را تامین می‌کنند. علاوه بر این ۶۰ راکتور در دست ساخت و ۹۹ راکتور برنامه ریزی شده برای ساخت به ترتیب با ظرفیت ۶۲ گیگاوات و ۱۰۴ گیگاوات وجود دارد و ۳۲۵ راکتور دیگر نیز پیشنهاد شده است.

اگر کمی جزئی‌تر به موضوع نگاه کنیم اهمیت انرژی اتمی را در جهان بیشتر در می‌یابیم. در یکسال گذشته اتحادیه اروپا چشم انداز سرمایه گذاری در نیروگاه‌های هسته‌ ای در سطح کشور‌های این اتحادیه را ۵۰۰ میلیارد یورو ترسیم نموده است. عربستان سعودی با داشتن ذخایر غنی نفتی، ساخت ۱۶ راکتور هسته‌ ای را در دستور ساخت قرار داده است.

همچنین امارات متحده عربی با داشتن ذخایر کلان نفت و گاز اقدام به ساخت ۴ نیروگاه اتمی ۱۴۰۰ مگاواتی (تاکنون ۲ نیروگاه به بهره برداری رسیده است) با هزینه‌ای بالغ بر ۴/۲۴ میلیارد دلار نموده که با تولید ۶/۵ گیگاوات ۲۵ درصد از برق مصرفی این کشور را تامین می‌کند. فنلاند بزرگترین نیروگاه هسته‌ای جهان را با ظرفیت ۱۶۵۰ مگاوات تولید برق پاک پس از ۱۶ سال با تاخیری ۱۲ ساله و هزینه‌ای ۱۰ میلیارد یورویی سال گذشته راه اندازی کرد. این کشور یکی از متعهدترین کشور‌ها در کاهش گاز‌های گلخانه‌ ای جهان است. ژاپن با وجود تعطیلی راکتور‌های هسته‌ای به دلیل سونامی چند سال گذشته، بازگشت به کار ۷ راکتور تعطیل شده و تامین ۲۲ درصد برق کشور را در دستور کار دارد.

کره جنوبی تامین ۳۰ درصد برق هسته‌ای و افزایش اشتغال ۱۰۰ هزار نفر را در چشم انداز فعالیت هایش دارد. چین تعداد راکتور‌های اتمی اش را طی ۱۰ سال گذشته از ۱۳ به ۵۳ راکتور رسانده است. توجه به آمار‌ها و ارقام فوق نشان از اقبال و توسعه استفاده از انرژی هسته‌ای در جهان دارد.

نیروگاه‌ های هسته‌ ای مزیت‌های زیادی دارند:

تولید انرژی پاک: افزایش گاز‌های گلخانه‌ای ناشی از کاربرد سوخت‌های فسیلی و اثرات مخرب آنها، استفاده از انرژی‌های پاک بویژه انرژی هسته‌ای را به عنوان یکی از راه‌های کاهش آلودگی هوا و محیط زیست مورد توجه جهانی قرار داده است. در حال حاضر نیروگاه‌های هسته‌ای جهان از انتشار ۸ درصد گاز‌های گلخانه‌ای به فضا جلوگیری می‌کنند. از جمله نیروگاه اتمی بوشهر پس از شروع فعالیت تجاری در سال ۱۳۹۲ با تولید ۵۶ میلیارد کیلووات ساعت برق اتمی از انتشار حدود ۵۴ میلیون تن گاز‌های آلاینده زیست محیطی جلوگیری کرده است.

به رغم بالا بودن هزینه‌های سرمایه گذاری اولیه نیروگاه‌های هسته‌ای در مقایسه با نیروگاه‌های فسیلی که ناشی از بکارگیری استاندارد‌های سطح بالای ایمنی، مزایای چشمگیری که در انرژی هسته‌ای وجود دارد نظیر طول عمر بیشتر (تا ۸۰ سال)، هزینه‌های پایین سوخت، صرفه جویی در مصرف سوخت‌های فسیلی، هزینه‌های اجتماعی ناچیز، تامین بار پایه شبکه برق و کاربرد‌های جانبی از جمله تولید هیدروژن و آب شیرین، در مقایسه با دیگر گزینه‌های انرژی اهمیت بیشتری به انرژی هسته‌ای می‌بخشد.

در عرف بین المللی هزینه احداث نیروگاه‌های هسته‌ای حدود ۲ تا ۶ برابر هزینه احداث نیروگاه‌های حرارتی است بنابراین هزینه ۲ میلیارد دلاری برای ساخت نیروگاه ۳۰۰ مگاواتی کارون در دارخوین خوزستان، عددی خارج از عرف بین المللی نیست.

نیروگاه‌های هسته‌ای در طول عمر خود در مقایسه با نیروگاه‌های فسیلی هزینه‌های بهره برداری بسیار کمتری داشته و با استناد به مراجع معتبر داخلی و بین المللی هزینه کل تمام شده برای تولید هر کیلووات ساعت برق در نیروگاه حرارتی بیشتر از نیروگاه هسته‌ای است.

به عنوان مثال یک نیروگاه ۱۰۰۰ مگاواتی هسته‌ای در کمتر از ۶ سال می‌تواند با فروش برق تولیدی کلیه هزینه‌های سرمایه گذاری اولیه را استحصال کند.

صرفه جویی اقتصادی نیروگاه‌های هسته‌ای امری ثابت شده و مورد اتفاق نظر بین المللی است. یک نیروگاه ۱۰۰۰ مگاواتی ارزش اقتصادی معادل ۴ تا ۶ میلیارد دلار دارد.

نیروگاه اتمی بوشهر تاکنون علاوه بر تولید ۵۶ میلیارد کیلووات ساعت برق پاک معادل ۸۸ میلیون بشکه نفت یا معادل حدود ۱۵ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی صرفه جویی نموده است.

ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای به دلیل وسعت و تنوع و تعدد پروژه‌ها موجب فعال شدن صد‌ها شرکت و صنایع داخلی می‌شود.

این امر همراه با استاندارد‌های سطح بالای این فناوری موجب ارتقاء سطح صنایع کشور و توسعه اقتصادی ودرآمد این صنایع و شرکت‌ها می‌شود.

صنایع داخلی به عنوان یکی از مهمترین پایه‌های توسعه اقتصادی به بومی سازی و خودکفایی کشور کمک زیادی می‌کنند.

این امر با توجه به سیاست‌های کشور و سازمان انرژی اتمی ایران به استفاده حداکثری از توانمندی‌ها و صنایع داخلی در ساخت نیروگاه‌های اتمی، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

در یک سخن دستیابی به انرژی هسته‌ای بویژه ساخت و توسعه نیروگاه‌های هسته‌ای باعث ارتقاء کیفیت تولید و استاندارد‌های مربوطه، سیستم‌های آموزشی و فرهنگ ایمنی در بخش‌های مختلف صنعت شده و ارتقاء و تعمیق کمی و کیفی صنایع مرتبط را به همراه دارد.

دستیابی به فناوری راهبردی و سطح بالای هسته‌ای با توجه به ممانعت غربی ها، اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها از صدور تکنولوژی به کشور‌های در حال توسعه اهمیتی استراتژیک دارد.

تکنولوژی مزایای زیادی از جمله درآمد طولانی مدت قابل ملاحظه، رشد و توسعه، اشتغال گسترده، اقتدار ملی و قدرت آفرینی را به همراه می‌آورد.

فناوری هسته‌ای از جمله پیچیده‌ترین و انحصاری‌ترین فناوری‌های عصر حاضر است که دستیابی و فعالیت در آن مستلزم فعالیت‌های گسترده و برنامه ریزی شده در خصوص پژوهش‌های بنیادی و کاربردی، کاربرد طیف وسیعی از فناوری‌ها با مقیاس‌های گوناگون و ارتقاء سطح استاندارد‌های بکار گرفته شده در زمینه‌های مختلف است.

به بیان دیگر فناوری هسته‌ای به عنوان یک بخش پیشرو عمل کرده و باعث ایجاد، تحرک و توسعه بخش‌های دیگر می‌شود.

- تولید برق هسته‌ای فقط یکی از استفاده‌های فناوری هسته‌ای است و این فناوری در حوزه‌های مختلف زندگی از جمله سلامت، پزشکی، کشاورزی، دامپروری و صنایع مختلف وارد شده است و در برخی موارد نقشی بسیار حیاتی دارد.

انرژی هسته‌ای انرژی مطمئن و قابل اعتمادی است که با سرما، گرما و شرایط اقلیمی، تغییر خاصی در تولید آن ایجاد نمی‌شود. انرژی‌های تجدید پذیر همچون بادی و خورشیدی محدودیت‌های خاص خودشان را دارند و در تمام مواقع سال در دسترس نیستند و نمی‌توان خیلی روی آن‌ها حساب کرد.

مقدار کمی سوخت اتمی مقدار زیادی انرژی و برق تولید می‌کند. هر انسان طی ۷۲ سال زندگی حدود ۲۳۵ هزار کیلووات ساعت برق مصرف می‌کند در همین حال یک قرص سوخت اورانیوم به اندازه تخم مرغ بیش از این مقدار برق تولید می‌کند.

انرژی آینده انرژی گداخت هسته‌ای است. کشور‌های پیشرفته طبق برنامه در سال ۲۰۵۰ به این انرژی نامحدود در سطح راکتور‌های بزرگ تولید برق گداخت دست می‌یابند و ما برای دستیابی به تولید برق از گداخت هسته‌ ای و عقب نماندن از جهان لازم است در انرژی شکافت هسته‌ای در سطح بومی سازی رشد و توسعه پیدا کنیم که الحمدلله تاکنون در بخش‌هایی از جمله چرخه سوخت هسته ای، تولید رادیوداروها، تولید آب سنگین، اکسیژن ۱۸ و دوتره‌های پزشکی و صنعتی بومی سازی کرده ایم.

ضرورت تنوع بخشی در سبد انرژی کشور و تامین پایدار انرژی:

بر اساس استاندارد‌ها و تجربیات بین المللی، در حال حاضر کشور‌های جهان به منظور برقراری امنیت انرژی، بر مبنای منابع و توانمندی‌های علمی و فنی موجود هر کشور، استفاده از منابع مختلف انرژی و همچنین با توجه به مقتضیات آینده منابع انرژی در جهان، ترکیب و سبد متنوع تری از انرژی را برای مصارف کشورشان در نظر می‌گیرند و برنامه ریزی می‌کنند. کشورمان نیز بر همین مبنا سیاست تنوع سبد انرژی و استفاده از منابع مختلف انرژی از جمله استفاده از انرژی هسته‌ای با استفاده از حداکثر توان داخلی و مشارکت بین المللی دنبال می‌کند. سازمان انرژی اتمی ایران بر مبنای همین سیاست و چشم انداز ۲۰ ساله برای افزایش سهم برق هسته‌ای به ۲۰ درصد در سبد انرژی کشور، از تمامی سازندگان، صنایع بزرگ و شرکت‌های دانش بنیان دعوت نموده تا در ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای مشارکت داشته باشند.

استفاده از انرژی‌های مختلف بر مبنای سیاستی اصولی و بین المللی به منظور پیشگیری از بحران‌های احتمالی انرژی نظیر آنچه در کشور‌های اروپایی پس از جنگ روسیه و اوکراین بوجود آمده است، برنامه ریزی می‌شود.

در حوزه استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر همچون باد و خورشید ضمن اینکه کشورمان در این زمینه‌ها فعال است و از ظرفیت‌های داخلی استفاده می‌کند، اما در سبد انرژی اولویت محسوب نمی‌شوند. نیروگاه‌های بادی و خورشیدی نمی‌توانند به عنوان برق پایه تعریف شوند. به دلیل اینکه با تغییر شرایط آب و هوایی متغیر هستند. قابل ذکر است برای تولید ۱۰۰۰ مگاوات برق چیزی در حدود ۳.۱۲۵ میلیون پنل خورشیدی و یا ۴۳۱ توربین بادی در مقیاس کاربردی مورد نیاز است؛ که برای این کار به زمینی بسیار وسیع احتیاج است.

استفاده از مشعل‌ها (فلرینگ) مقرون به صرفه نیست

استفاده از مشعل‌های (فلرینگ) صنایع مختلف اعم از پالایشگاه ها، پتروشیمی‌ها و ... برای تولید برق، بر اساس مراجع متعدد، با توجه به هزینه‌های بالای جمع آوری، پالایش، کنترل و انتقال، مقرون به صرفه نیست.

جهان امروز در حال گذار به سمت انرژی‌های پاک برای مبارزه با تغییرات اقلیمی است (که هم‌اکنون این تغییرات با وقوع سیلاب‌های ویرانگر، گریبان‌گیر کشور عزیزمان هم شده است). گاز طبیعی به تنهایی ۷۰% از سبد مصرف انرژی کشور را تشکیل می‌دهد؛ بنابراین، وابستگی بیش از حد به گاز برای تأمین برق کشور، به احتمال فراوان در آینده نزدیک برای کشور مشکل آفرین بوده و از دیدگاه پدافند غیرعامل (وابستگی به یک منبع انرژی) به مسأله­ای بحرانی بدل خواهد شد. از سوی دیگر، با روند افزایشی مصرف گاز در ایران در طی سال‌های اخیر، حتی افزایش ظرفیت تولید فاز‌های جدید پارس جنوبی نیز نتوانسته است پاسخگوی اوج مصرف به ویژه در فصل زمستان باشد. افزون بر این مساله در ایام سرد سال، گاهی خوراک واحد‌های پتروشیمی، سیمان، فولاد و صنایع دیگر نیز کاهش می‌یابد تا مشکلی در تأمین گرمایش خانگی ایجاد نشود که این موضوع نیز به بروز مشکلات زیادی در این واحد‌ها و اخلال در تامین مواد اولیه کارخانه‌های پایین‌دستی منجر می‌شود.

نکته نهایی

نکته نهایی اینکه سیاست‌ها و تصمیمات کلان کشور در حوزه‌های مختلف از جمله نیرو و برق از مبادی سیاسی (مقام معظم رهبری، شورای نگهبان، تشخیص مصلحت، دولت)، حقوقی (دولت و مجلس)، فنی (وزارت نیرو و انرژی اتمی و دیگر دستگاه‌های مربوطه) و کارشناسان متخصص هر حوزه عبور می‌کند و نهایتاً به نهاد و دستگاه مجری ابلاغ می‌شود؛ بنابراین به هیچ وجه ساخت نیروگاه اتمی از تصمیمات فردی و تشخیص اشتباه مسئولان نیست. باید تاکید کرد سرمایه گذاری مملکت در تولید برق هسته ای، اقتدار ملی، قدرت و استقلال کشور، رفاه مردم، فناوری‌های نوین و اشتغال متخصصان را به ارمغان می‌آورد بطوریکه برنامه چشم انداز ۱۴۲۰ سازمان انرژی اتمی مستقیم و غیر مستقیم موجبات اشتغال حدود ۴۲ هزار نفر را در پروژه‌ها و بخش‌های مختلف این صنعت راهبردی فراهم خواهد نمود.

در پایان بطور یقین شایسته است رسانه‌های کشور در قضاوت و نقد موضوعات راهبردی و ملی و مسائل تخصصی دقت و حوصله بیشتری داشته باشند و اصول اخلاقی بی طرفی، دقت و صحت مطالبی که می‌نویسند را رعایت کنند.

سازمان انرژی اتمی ایران