خانه نفرین‌شده

بحران‌های داخلی و خارجی مزمنی که گریبانگیر دولت انگلیس شده، قرار نیست به‌زودی پایان یابد حتی اگر شاهد جابه‌جایی قدرت میان دو حزب محافظه‌کار و کارگر باشیم.

تراس ۶ هفته نخست‌وزیر ماند!

سرانجام پس از کشمکشی کوتاه در کابینه انگلیس و استعفای وزیر کشور، لیز تراس، نخست‌وزیر انگلیس نیز اعلام کرد که از سمت خود کناره‌گیری می‌کند. وی تاکید کرد تا انتخاب نخست‌وزیر جدید در سمت خود باقی خواهد ماند و به وظایفش ادامه خواهد داد. براساس گزارش یورونیوز، خانم تراس که شش هفته پیش یعنی در ۶سپتامبر۲۰۲۲ پس از شکست ریشی سوناک در رقابت رهبری حزب محافظه‌کار انگلیس به این سمت انتخاب شد، تنها ۴۵روز در این مسند باقی ماند و به این ترتیب کوتاه‌ترین دوره نخست‌وزیری را در تاریخ سیاسی مدرن انگلیس تجربه کرد. اختلافات داخلی حزب محافظه‌کار انگلیس در شش سال اخیر باعث بحران سیاسی در این کشور شده است. در طول این مدت چهار نخست‌وزیر از سمت خود کناره‌گیری کرده‌اند.

تراس در بیانیه‌ای که مقابل دفتر نخست‌وزیری در خیابان داونینگ قرائت کرد، گفت: «با توجه به شرایط موجود نمی‌توانم به وظایفم عمل کنم؛ به همین دلیل با پادشاه صحبت و استعفای خودم را تقدیم کردم. من در زمان بی‌ثباتی بزرگ اقتصادی و بین‌المللی به قدرت رسیدم؛ در زمانی که خانواده‌ها و صاحبان کسب‌وکار نگران نحوه پرداخت صورتحساب‌های خود بودند و به‌همین‌دلیل به من ماموریت داده شد که این وضعیت را تغییر دهم، اما اعلام می‌کنم که در این شرایط نمی‌توانم ماموریتی را که از سوی حزب محافظه‌کار به من محول شده انجام دهم.»

آینده‌پژوهی تحولات سیاسی انگلیس

انتظار می‌رود که نمایندگان حزب محافظه‌کار تا روز دوشنبه نامزد‌های خود را برای این پست معرفی کنند و گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن است که این بار بخت با ریشی سوناک، سرمایه‌دار انگلیسی و وزیر دارایی پیشین یار باشد. لیز تراس آخرین نخست‌وزیری بود که حکم خود را از ملکه الیزابت دریافت و اولین فردی بود که در این کسوت با پادشاه جدید دیدار کرد. اما سؤال اصلی اینجاست که آیا انتصاب نخست‌وزیر جدید توسط حزب محافظه‌کار به معنای پایان بن‌بست ایجادشده در لندن خواهد بود؟ قطعا پاسخ این سؤال مثبت نیست، زیرا دولت جدید از پشتیبانی اکثریت شهروندان انگلیسی و حتی نیمی از اعضای حزب محافظه‌کار برخوردار نخواهد بود. فراتر از آن، شرایط داخلی انگلیس پس از تحقق برگزیت (خروج انگلیس از اتحادیه اروپا) هم به لحاظ اقتصادی و هم شهروندی به سمت بحرانی‌تر شدن پیش رفته است.

جانشین احتمالی تراس کیست؟

بسیاری از رسانه‌های انگلیسی معتقدند که با کناره‌گیری لیز تراس از قدرت، ریشی سوناک به‌عنوان نخست‌وزیر جدید این کشور از سوی حزب محافظه‌کار منصوب خواهد شد. ریشی سوناک متولد ۱۲ می ۱۹۸۰، سیاستمدار انگلیسی است که از سال ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۲ رئیس خزانه انگلیس بود. او که عضو حزب محافظه‌کار است، پیش از این از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۰ دبیر ارشد خزانه‌داری بود. او از ۲۰۱۵ نماینده پارلمان این کشور در حوزه ریچموند است.

سوناک در ساوتهمپتون از پدر و مادری هندوپنجابی از هندوان پراکنده که خود در میان هندی‌های جنوب‌شرق آفریقا بزرگ شده بودند و بعد‌ها به انگلیس مهاجرت کردند متولد شد. سوناک در کالج وینچستر تحصیل کرد. او در ادامه فلسفه، سیاست و اقتصاد را در کالج لینکلن، آکسفورد خواند و مدتی بعد مدرک MBA خود را از دانشگاه استنفورد به‌عنوان تحلیلگر فولبرایت دریافت کرد. در حین تحصیل در استنفورد، او با همسر آینده خود آکشاتا مورتی، دختر نارایانا مورتی تاجر میلیاردر هندی که شرکت اینفوسیس را تأسیس کرد آشنا شد. سوناک و مورتی در سال ۲۰۲۲ با مجموع ثروت ۷۳۰میلیون پوند، دویست‌وبیست‌ودومین افراد ثروتمند انگلیس هستند. بااین‌حال حتی سوناک در رقابت مستقیم با لیز تراس برای احراز مقام نخست‌وزیری انگلیس نتوانست حتی نظر مساعد اعضای حزب محافظه‌کار را نسبت به خود جلب کند!

بن‌بست سیاسی در لندن

به نظر می‌رسد در چنین شرایطی انتصاب ریشی سوناک به‌عنوان نخست‌وزیر انگلیس توام با نوعی اجبار و ناچاری باشد. وضعیتی که خود را در نحوه حکمرانی و رفتار دولت جدید انگلیس نشان خواهد داد. شاید در چنین شرایطی نسخه مقامات حزب کارگر درخصوص برگزاری انتخابات زودهنگام، فعلا بهترین راه پیش‌رو در لندن باشد، اما حزب محافظه کار فعلا زیر بار این پیشنهاد نرفته است! نظرسنجی‌های گوناگون در انگلیس نشان می‌دهد که اگر همین امروز انتخابات سراسری برگزار شد، حزب محافظه‌کار با اختلافی زیاد مجلس عوام و متعاقبا کرسی نخست‌وزیری را به حزب رقیب اصلی خود یعنی حزب کارگر واگذار خواهد کرد. حزب کارگر نیز به واسطه شکاف‌ها و اختلافات داخلی و شرایط پیچیده‌ای که پس از خروج انگلیس از اتحادیه اروپا به وجود آمده است، قطعا قدرت عبور از بحران‌های بی‌پایان داخلی، اقتصادی، امنیتی و اجتماعی در این کشور را نخواهد داشت؛ بنابراین تصور این‌که جابه‌جایی قدرت میان دو حزب سنتی انگلیس به عبور از بحران در این کشور منجر می‌شود به نوعی طنز شبیه است.

روزنامه جام جم