نگاهی تازه به قهرمانان‌ مقاومت

در صورتی که در طول تاریخ زنانی هم بودند که دوشادوش مردان با شجاعت، جسارت و اقتدار در مقابل دشمنان ایستادگی کردند. گرچه در تلویزیون سریال‌هایی که محوریت آنان را زنان تشکیل بدهند ساخته و پخش شده، اما درباره حضور و تاثیر آنان در رویداد مهمی، چون پیروزی انقلاب کمتر اثری ساخته شده‌است. پرویز شیخ طادی، کارگردانی که سال۹۸ مجموعه «بانوی سردار» را با محوریت بی‌بی مریم بود برای تلویزیون ساخت در آخرین ساخته‌اش در تلویزیون هم سراغ زنان قهرمانی رفته که این‌بار در دوران انقلاب حماسه آفریدند. سریال «آتش در گلستان» این شب‌ها شنبه تا ۵شنبه ساعت ۱۹ از شبکه پنج پخش می‌شود؛ سریالی که بخشی از آن مربوط به زندگی مرضیه حدیدچی (طاهره دباغ) است.

به گزارش جام‌جم، بازپخش سریال تلویزیونی «آتش در گلستان» به کارگردانی و نویسندگی پرویز شیخ طادی و تهیه‌کنندگی سیدحامد حسینی از چندی پیش از شبکه پنج شروع شده است. این سریال اسفند سال گذشته پخش شد و بنا به درخواست مخاطبان بار دیگر از این شبکه روانه آنتن شده است.

این سریال روایتگر قصه‌ای زنانه و در عین حال حماسی در خطه غرب کشور است که سال ۱۳۵۸ اتفاق می‌افتد و مرضیه حدیدچی معروف به طاهره دباغ در شکل‌گیری این قصه احساسی حماسی نقش موثری دارد. در این سریال مرجان قمری، پانته‌آ سیروس، فریدون محرابی مهران نائل، فرید قبادی، داریوش فائزی، آرزو تاج‌نیا مهری آل‌آقا و ... بازی می‌کنند. شیخ طادی از آن دست کارگردانان است که گزیده‌کاری را برای خودش انتخاب کرده و نمی‌توان گفت جزو کارگردانان پر کار است، اما همیشه کار‌های تاثیرگذاری ساخته که سریال تلویزیونی آتش در گلستان نمونه یکی از کارهاست. او در سینما هم سازنده فیلم‌های روز‌های زندگی، شکارچی شنبه، سینه سرخ و... است. شیخ طادی خودش در کنار کارگردانی، نویسندگی سریال آتش در گلستان هم به‌عهده داشته‌است.

سرنوشت دو زن

این سریال ابتدا با نام «خداحافظ مادر» جلو دوربین رفت. البته شیخ طادی برای ساخت این اثر سراغ همه مقاطع زندگی مرضیه حدیدچی نرفته، بلکه داستان او اقتباسی از یک مقطع از زندگی یک بانوی برجسته ایرانی به نام مرضیه حدیدچی و یک دختر کرد مستقل و باهوش به‌نام روناک است. هردو آنان سرنوشت بسیار پر حادثه و فراز و فرودی داشتند.

داستان مجموعه آتش در گلستان بخشی از حقایق حوادث رخ داده در کردستان سال ۱۳۵۸ است که نقش مرضیه حدیدچی را مرجان قمری به‌خوبی ایفا کرده و نقش مهم و حیاتی داستان، دختری است به نام روناک. نقش این دختر کرد خودساخته که سال‌ها روی پای خود ایستاده را پانته‌آ سیروس بازی کرده است. روناک در زندگی شخصی خود نمادی از خود‌ساختگی، صداقت، شرافت، سواد و هوش است.

یک مدل موفق امروزی و در دسترس. الگو‌های بسیاری در حوزه پزشکی و دانشگاهی و حوزوی داریم، دانشمندانی بزرگ، ریاضیدانان برجسته که زندگی خودشان را در رقابت با مردان به بیراهه نبردند. مادران نادیده و کم دیده شده که عزیزان‌شان را فدای حفظ خانه ملت، فدای کشور و فدای دین، باور‌ها و ارزش‌های اخلاقی و الهی کردند. مادران و زنانی که جوانی و میانسالی و کهنسالی را در تنهایی پای فرزندان یتیم گذاشتند. در مجموع از نقش و جایگاه زنان در جامعه صحبت بسیار است، اما آثار نمایشی و هنری که درخور جامعه زنان کشور باشد کافی نیست. این‌ها بخش‌هایی از صحبت‌های شیخ طادی کارگردان سریال آتش در گلستان است. این کارگردان این‌طور ادامه می‌دهد: نگاه دانش‌محور و واقع‌بینانه به نقش و توان زنان در اداره خانواده و جامعه در آثار داستانی کمتر دیده می‌شود، آثاری که زنان بیشتر نقش غیر از مادری را به‌عهده دارند. مجموعه آتش در گلستان به نقش زنان در ساختن جامعه و توان آنان در حل مشکلات می‌پردازد؛ بنابراین به سهم خودم سعی کردم تا از الگو‌های واقعی جامعه زنان بهره ببریم. الگو‌هایی که نه‌تن‌ها برای جامعه زنان بلکه برای جامعه مردان هم الگوی شجاعت و از‌خود‌گذشتگی و پرهیزکاری‌هستند.

پرویز شیخ طادی در نشست خبری که سال گذشته در رسانه‌ملی برگزار شده بود، اظهار کرد ما در ایران هر موقع در خیابان راه می‌رویم به میراث فرهنگی می‌رسیم، از مردم گرفته تا معماری و هنر ما میراث فرهنگی است. همه ایران یک چاه نفت است که می‌توان از آن بهره برد، اما متاسفانه ما در همه آن‌ها را بسته‌ایم. متاسفانه سینما و تلویزیون ما به زن‌ها که مولد جامعه هستند، نمی‌پردازد. وقتی جامعه‌ای نجابت و سواد خود را از زنان می‌گیرد معنا ندارد که به آن‌ها نپردازیم.

درواقع تلویزیون و سینما مال کسی نیست که بخواهیم در آن سهم تعیین کنیم. او درباره این سریال توضیح داد: نه تنها به خانم دباغ بلکه به خانواده او هم در این سریال پرداخته شده، زیرا ما معتقدیم نباید فقط به مقطع جنگ بپردازیم و به زندگی اجتماعی هم نیاز است توجه کنیم. این زن الگو است. مردم ما چقدر به سریال‌های بی‌ریتم و سست ماهواره نگاه کنند وقتی یک شخصیتی داریم که زندگی او از کودکی دراماتیک و جذاب است و تا لحظه آخر پر از عبرت و آموزش است.

رخ دادن معجزه

شیخ طادی با اشاره به این‌که این مادر درس اراده است بیان کرد: باید مسیرمان را در حوزه سریال‌سازی تغییر دهیم و زنان و مادران‌مان را جدی بگیریم، زیرا این‌ها مولد نجابت، اصالت و مدیران هستند. ما امروزه به‌شدت به مادران الگویی نیاز داریم که با این‌که چادر سر می‌کنند بلکه حرکت اجتماعی هم دارند و به‌روز هستند. خداراشکر می‌کنم و در این کار معجزاتی رخ داد وگرنه ساخته نمی‌شد، زیرا دو چندان مشکلات دیگر سریال‌ها، برای ما در این پروژه رخ داد. مرجان قمری، بازیگر این سریال هم در این نشست عنوان کرد: ایفای این نقش برای من بسیار شخصیت جذاب و پرچالشی بود. من تاکنون اسلحه دست نگرفته بودم و در این کار یاد گرفتم چطور شلیک کنم.

در شخصیت حدیدچی چیزی که برای من جذاب بود، این که او علاوه بر جسارت در جنگ و حماسه‌آفرینی، مهر مادری در قلب خود داشت و حتی بسیاری از رزمندگان او را مامان مرضی صدا می‌کردند. بسیار کار سختی بود، اما با جان و دل بازی کردیم، اگر همدلی و عشق در پروژه نبود شاید اصلا نمی‌توانستیم از این مشکلات رد شویم. فرید قبادی تجربه بازی در تئاترها، فیلم و سریال‌های بسیاری را داشته است.

او نقش علاءالدین را در این سریال بازی کرد که مورد توجه هم قرار گرفت. وی درباره نقشش به جام‌جم می‌گوید: علاء‌الدین در سریال آتش در گلستان از آن دست نقش‌هایی بود که ترغیب شدم این نقش را بازی کنم. می‌توانم بگویم سخت‌ترین کاری که در دوران بازیگری‌ام انجام دادم، همین سریال بود. یکی از مهم‌ترین سختی‌های کار این که یک گروه فیلمسازی باید ماه‌ها در یک روستا با شرایط زندگی که یک روستا دارد، زندگی می‌کردند، اما جزو کار‌های شیرین و ماندگار برایمان شد. علاءالدین جهان خاص خودش را در این داستان داشت همان‌طور که آقای شیخ طادی هم به‌عنوان کارگردان و نویسنده این شخصیت را خاص و ویژه دیده بود؛ بنابراین یک‌سری ویژگی‌ها در فیلمنامه وجود داشت، اما فضا به گونه‌ای بود که بازیگر بتواند ایده‌های خودش را نیز مطرح کند که من هم فقط به این شخصیت رنگ دادم البته اصل کار را آقای شیخ طادی کرده بود.

الگوسازی مناسب برای جوانان

راضیه دباغ، فرزند مرضیه دباغ در زمان پخش سریال آتش در گلستان اعلام کرد که تاکنون چهار عنوان کتاب درباره مادر نگارش و منتشر شده است با عنوان‌های پرواز به سوی نور، خاطرات مرضیه حدیدچی، زنی از تبار الوند، زندگی خواهر طاهره. این چهار کتاب تقریبا زوایای مختلف زندگی مادر را به تحریر درآوردند. جوان‌امروز باید بداند مرضیه حدیدچی یک انسان، یک زن، یک مادر و شهروند بوده و اگر کسی بتواند همه این ابعاد را برای او تعریف کند از امثال مادر که نادر هستند برای جامعه یک الگو مناسب ساخته است.

روزنامه جام جم