تغییر سیاست‌های مجموعه‌سازی

برنامه‌های نمایشی با مخاطبان متعدد که بخش مهمی از آن‌ها شامل مجموعه‌های تلویزیونی و فیلم‌های داستانی می‌شود و بررسی‌های آماری مخاطبان صداوسیما همواره نشان داده که بخش عمده برنامه‌های پرمخاطب تلویزیون را تشکیل می‌دهند، به‌طورطبیعی در جریان تغییر مدیریت در وجوه کلان یا تغییر مدیران شبکه‌ها بیش از سایر بخش‌ها تحت تاثیر سیاست‌های جدید برنامه‌سازی و اختصاص بودجه و... قرار می‌گیرد.

 

بررسی روند تولید مجموعه‌ها و فیلم‌های داستانی مناسبتی و غیرمناسبتی صداوسیما در یک‌سال اخیر، نشان می‌دهد که علاوه‌بر پیگیری تولید فیلم‌ها و مجموعه‌هایی که روند تولید آن‌ها قبل از مهر۱۴۰۰ آغاز شده بود و بعضا به‌دلیل کمبود بودجه با توقف‌های گاه‌وبیگاه مواجه شده بودند، تولید مجموعه‌های جدید با مضامین گوناگون در دستورکار شبکه‌های مختلف قرار گرفته است. تداوم تولید مجموعه‌های مهمی همچون «عاشورا» که با تدبیری مناسب در قالب یک فیلم اپیزودیک با نام «موقعیت‌مهدی» در جشنواره فجر چهلم شرکت کرد، نشان از عزمی جدی برای تسریع در به‌سرانجام‌رساندن مجموعه‌های باکیفیت و به‌ویژه مجموعه‌های مناسبتی - که در اغلب موارد پخش آن‌ها پیش از رسیدن به مراحل تولید آن‌ها آغاز می‌شد - داشت که می‌توانست ناشی از اعمال سیاست‌های جدید در این عرصه باشد؛ سیاستی که البته در تلاش برای تولید مجموعه‌های جدید بیشتر خودنمایی می‌کرد.

یکی از مهم‌ترین سیاست‌های جدیدی که طی یک‌سال اخیر در عرصه تولید مجموعه‌ها و فیلم‌های جدید به کار گرفته شد، رفع انحصار تولید مجموعه‌های پرهزینه و رده الف در سیمافیلم به‌عنوان کانون اصلی تولید برنامه‌های نمایشی صداوسیما بود. در شرایطی که اوضاع و احوال تولید فیلم در سینمای ایران به واسطه شیوع کرونا و کاهش مخاطبان چندان بسامان و پررونق نبود و از سوی دیگر مجموعه‌های فعال در عرصه نمایش خانگی مشغول جذب نیرو‌های کارآمد سینما در عرصه مجموعه‌سازی بودند، صداوسیما هم براساس سیاست‌های جدید اعمال شده، سراغ وجوهی از بدنه حرفه‌ای فعال سینما رفت که جلوه‌هایی از آن در همکاری با سازمان فرهنگی -هنری اوج مشاهده شد.

براساس سیاست گذاری جدید صورت‌گرفته، مجموعه صداوسیما ضمن بهره‌گیری دائمی از نیرو‌های درون‌سازمانی و باتجربه خود در عرصه مجموعه‌سازی، از تهیه‌کنندگان حرفه‌ای خارج از مجموعه سازمان هم بهره می‌گرفت که مهم‌ترین دستاوردش می‌توانست تنوع در مضامین و به تبع آن جذب مخاطبان بیشتر باشد. به این ترتیب ارتقای قابلیت‌های فنی و تکنیکی در عرصه سینمای ایران به‌ویژه در سال‌های اخیر می‌توانست به بدنه مجموعه‌سازی در تلویزیون هم کمک کند و تولید مجموعه‌های پرهزینه و پرمخاطب به‌ویژه با مضامین تاریخی را میسر سازد. هم‌اکنون بسیاری از فعالان عرصه تولید آثاری که نیازمند دکور‌ها و جلوه‌های ویژه میدانی پرهزینه هستند، با استفاده از جلوه‌های ویژه مدرن بصری و عبور از جلوه‌های ویژه میدانی پرخرج دست‌اندرکار تولید آثاری شده‌اند که می‌تواند جای خالی برخی مجموعه‌های پرخرج و پرمخاطب را به‌ویژه در سال‌های اخیر پر کند.

یکی از موفق‌ترین نمونه‌های این نوع مجموعه‌سازی، چندی پیش با نام «مستوران» روی آنتن رفت و با استقبال مخاطبان روبه‌رو شد. این مجموعه که براساس روایت‌های تاریخی ایرانی توسط سازمان فرهنگی - هنری اوج تهیه شده بود، در میان مجموعه‌های شهری و آپارتمانی که درگیر مضامین تکراری بودند، توانست با موضوع تازه و ساختار حرفه‌ای و فنی نسبتا قابل‌قبول، رضایت مخاطبین را جلب کند. به نظر می‌رسد با توجه به بازخورد‌های مثبت تعامل صداوسیما با بدنه حرفه‌ای سینمای ایران، این روند ادامه داشته باشد که دستاورد مهم آن افزایش تعداد مخاطبان است. تداوم سیاست ایجاد تنوع مضمون در مجموعه‌سازی که شامل پرداختن به موضوع‌های تاریخی از یک‌سو و مسائل روز و مبتلابه جامعه است، می‌تواند زمینه‌ساز جذب مخاطبانی باشد که مدت‌ها قبل به‌دلیل تکراری‌شدن مضامین برخی مجموعه‌ها و ضعف‌های ساختاری آن‌ها از این بخش مهم برنامه‌سازی در صداوسیما فاصله گرفته بودند.

در اینجا اشاره به این نکته هم ضروری است که حمایت صداوسیما از تولید فیلم‌های داستانی و کوتاه و همچنین تولید و پخش مستند‌هایی با مضامین مختلف، می‌تواند به بخش مهمی از نیاز‌های مخاطبان برنامه‌های نمایشی پاسخ دهد که به نظر می‌رسد به‌ویژه در عرصه مستند در حال تحقق است. فیلم کوتاه و مستند همواره مخاطبان تخصصی خودشان را داشته‌اند و تلویزیون می‌تواند با تکیه بر مخاطبان بالقوه‌اش در این زمینه حتی ذائقه‌سازی کند و همچنان که در عرصه تولید و پخش مستند گامی رو به جلو برداشته است، در زمینه فیلم کوتاه هم با حمایت از فیلمسازان فعال در این عرصه، اتفاق جدیدی را در گستره سیاست‌گذاری‌های جدید رقم بزند.

روزنامه جام جم