انواع افسردگی و شیوه های بروز و ظهور آن

به گزارش خبرنگار جام جم آنلاین از سمنان، «خدیجه داننده»؛ روانشناس و درمانگر در یادداشتی به تشریح افسردگی و انواع آن پرداخت:

احساس ناامیدی و غم در برخی مواقع، جزوی از زندگی طبیعی انسان است اما وقتی عواطفی مانند ناامیدی و ترس با گذشت زمان در فرد از بین نروند و تشدید شوند ممکن است فرد دچار افسردگی شود. افسردگی نه‌تنها باعث داشتن احساس غم و اندوه در تمامی مراحل زندگی فرد می‌شود بلکه توانایی وی در پاسخ به مشکلات زندگی، انجام فعالیت‌های روزانه و عملکرد جسمی و عقلانی را تحت‌الشعاع قرار داده و در خوردن، خوابیدن و لذات زندگی فرد اخلال ایجاد می‌کند تا حدی که حتی گذراندن یک روز معمولی نیز برای وی سخت و طاقت‌فرسا می‌شود. درحالی‌که برخی افراد افسردگی را تحت عنوان «زندگی در سیاه‌چاله» یا داشتن عذاب همیشگی تفسیر می‌کنند برخی احساس بی‌جانی، خالی بودن و بی‌تفاوتی می‌کنند. افسردگی ممکن است منجر به عصبانیت و بی‌قراری شده و میزان طاقت افراد در برابر مشکلات را بسیار کم می‌کند. در صورت عدم درمان، افسردگی ممکن است منجر به بروز اختلالات شدید جسمی و روحی در فرد شود.

انواع افسردگی و میزان شدت آن: افسردگی به اشکال و فرم‌های مختلفی درمی‌آید. در حالیکه تشخیص افسردگی پیچیده است، دانستن این‌که بیمار به کدام نوع افسردگی مبتلا شده است به مدیریت علائم توسط متخصص و ارائه بهترین راهکار کمک شایانی می‌کند. انواع افسردگی بر اساس نوع و شدت عبارتند از:

افسردگی خفیف تا متوسط: افسردگی خفیف، شایع‌ترین نوع افسردگی است. این نوع از افسردگی می‌تواند در زندگی روزمره فرد اختلال ایجاد کرده و شادی و انگیزه فرد را از بین ببرد. این علائم معمولاً برای افسردگی متوسط، شدت بیش‌تری پیدا کرده و به کاهش اعتمادبه‌نفس و عزت‌نفس بیمار منجر می‌شود.

افسردگی دوره‌ای مزمن (کج‌خلقی یا دیستایمی): دیستایمی نوعی افسردگی مزمن ولی درجه پایین است. در این مدل از افسردگی، فرد معمولاً احساس خفیف و دائمی افسردگی را داشته و گاه‌به‌گاه نیز علائم آن کاملاً برطرف می‌شود. علائم افسردگی دیستایمی شدید نیست اما دوره ابتلای آن طولانی است (۲ سال یا بیشتر). در این مدل از افسردگی، علائم به‌گونه‌ای با زندگی فرد آمیخته می‌شوند که فرد حس می‌کند بی‌حال و بی‌حوصله بودن جزوی از شخصیت وی است و همیشه روحیه ضعیفی داشته است. برخی افراد در کنار افسردگی‌های دوره‌ای ممکن است دچار افسردگی مضاعف نیز شوند که در صورت عدم درمان ممکن است هر دوره از افسردگی مزمن تا ۶ ماه نیز افزایش یابد.

افسردگی شدید: افسردگی شدید از انواع نادر افسردگی است که با علائم شدید و بی‌امان همراه است. در صورت عدم درمان، افسردگی شدید می‌تواند منجر به مختل شدن زندگی فردی و اجتماعی فرد و حتی آسیب جسمی به وی شود.

افسردگی غیرمعمول یا آتیپیک: افسردگی آتیپیک زیرمجموعه افسردگی معمول ولی با الگوی رفتاری خاص است. این نوع از افسردگی بهتر به روش‌های درمانی و دارو پاسخ داده و شناسایی آن در مراحل ابتدایی منجر به درمان سریع آن می‌شود. افراد مبتلا به افسردگی آتیپیک در برخورد با یک اتفاق خوب یا بودن در جمع دوستان، یک احساس خوشی موقت را تجربه کرده و بعد از آن مجدد به مود ناراحت خود برمی‌گردند. علائم شایع دیگر افسردگی غیرمعمول شامل افزایش وزن، افزایش اشتها، خواب بیش از حد، احساس سنگینی در دست‌وپا و حساسیت فرد به طرد شدن توسط دیگران است.

افسردگی فصلی: در برخی افراد هم‌زمان با شروع زمستان و کوتاه شدن ساعات روز، نوعی از افسردگی با نام افسردگی فصلی بروز می‌کند. افسردگی فصلی یا اختلال عاطفی فصلی، حدود ۱ تا ۲درصد افراد جامعه به‌ویژه زنان و جوانان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. فرد مبتلا به اختلال عاطفی فصلی، در هنگام زمستان حس می‌کند که به شخص دیگری تبدیل شده و دائماً علائمی مانند ناامیدی، غم، استرس و بی‌حالی را تجربه می‌کند.

افسردگی پس از زایمان: این نوع از افسردگی معمولاً از افسردگی معمول، جدی‌تر بوده و به طور معمول علائم آن طی دو هفته بعد از زایمان بروز می‌کند. زنان مبتلا به افسردگی پس از زایمان در دوران بارداری نیز دچار افسردگی شدید و علائمی مانند غم و اندوه، اضطراب و بی‌حوصلگی هستند که با زایمان این علائم تشدید شده و انجام مراقبت‌های روزانه خودشان و نوزاد را برای آن‍ها سخت و طاقت‌فرسا می‌کند.

افسردگی سایکوتیک: افسردگی سایکوتیک شدید زمانی رخ می‌دهد که فرد دارای یک بیماری شدید روانی مانند توهم در کنار افسردگی خود باشد. این توهمات می‌توانند شامل شنیدن یا دیدن چیزهایی که بقیه نمی‌بینند، توهم انجام گناه بزرگ و توهم داشتن فقر یا بیماری باشند.

علائم افسردگی در مردان: مردان افسرده معمولاً کم‌تر علائم ناامیدی و خودتخریبی دارند و در عوض، دائماً از خستگی و مشکلات خوابیدن گلایه می‌کنند. احساس خشم، حساسیت بی از حد نسبت به رفتار دیگران، به‌سرعت از کوره دررفتن، از دست‌دادن علاقه به کار و اموری که آن‌ها را سرگرم می‌کرده از علائم شایع بروز افسردگی در مردان است. مردان دارای افسردگی پرخاشگری، سوءمصرف مواد و رفتارهای خطرناک از خود نشان می‌دهند.

علائم افسردگی در زنان: زنان برعکس مردان در هنگام ابتلا به افسردگی دچار نگاه خودتخریبی شده و احساس گناه می‌کنند. زنان افسرده معمولاً دچار خواب‌آلودگی بیش از حد، پرخوری، افزایش وزن و  حمله پانیک می‌شوند. البته زنان در کل بیش‌تر مستعد ابتلا به افسردگی بوده و در دوران قاعدگی، بارداری و یائسگی تحت تأثیر تغییرات هورمونی ممکن است به افسردگی خفیف دچار شوند. همچنین افسردگی پس از زایمان نیز در زنان بسیار شایع بوده و از هر ۷ زن ۱ نفر به افسردگی بعد از زایمان مبتلا می‌شود.

علائم افسردگی در کودکان: علائم افسردگی در کودکان بسیار متنوع است و هر کودک دسته‌ای از این علائم را بروز می‌دهد. برخی نشانه‌های متداول افسردگی در کودکان عبارت‌اند از: تحریک‌پذیری، عصبانیت و دائماً در حالت جدل بودن، احساس مداوم غم و ناامیدی، دور شدن کودک از فعالیت‌هایی که قبلاً از آن‌ها لذت می‌برده و یا دور شدن از افرادی که قبلاً آن‌ها را بسیار دوست داشته، افزایش حساسیت کودک نسبت به تذکر، انتقاد یا نه شنیدن از طرف والدین، تغییرات اشتها (پرخوری یا بی اشتهایی عصبی)، تغییر در میزان خواب (بی‌خوابی یا پرخوابی)، گریه و بی‌تابی زیاد، عدم توانایی در تمرکز، خستگی دائمی و کمبود انرژی، شکایت از دردهای طولانی‌مدت مانند دل‌درد و سردرد که به درمان مقاوم هستند

علائم افسردگی در نوجوانان: تحریک‌پذیری، عصبانیت، اضطراب از جمله قابل‌توجه‌ترین علائم افسردگی در بین جوانان و نوجوانان است. در کنار مشکلات روحی، سردرد، معده درد و سایر دردهای ناگهانی نیز در بسیاری از جوانان دارای افسردگی دیده شده است.

علائم افسردگی در سالمندان: افراد مسن معمولاً به‌جای داشتن علائم عاطفی و علائم معمول افسردگی دچار دردهای جسمی و مشکلاتی مانند خستگی و فراموشی می‌شوند. آن‌ها هم چنین ممکن است از ظاهر خویش غافل شده و از مصرف داروهای روتین روزانه خودداری کنند.