چرا سینمای سالنی مرده است؟

در این نوشتار که مهدی عظیمی میرآبادی تهیه کننده سینما نگاشته و در اختیار گروه فرهنگ و هنر جام جم قرار داده است، نویسنده با اتکا به تجربیات طولانی خود در عرصه سینما، معتقد است باید از سرمایه گذاری در ساخت سالن و سینمای سالنی دست کشید و به سمت رسانه های فراگیر روی آورد.

گروه فرهنگ و هنر جام جم آمادگی دارد، دیدگاه های مختلف در این حوزه را برای ایجاد فضای تضارب آرا میان کارشناسان به چاپ برساند.

در جایی گفته بودم که سینمای سالنی، مدت هاست در حالت مرگ مغزی به سر می برد و تنها به زور دستگاه زنده است. اینک با استدلال زیر معتقدم که سینمای سالنی! (در مقابل سینمای غیرسالنی) قطعا مرده است و تنها تغییر روش ها و روندهاست که می¬تواند این سینما را نجات دهد.

متأسفانه، همانگونه که در هنگام دریافت حکم مسئولیت رییس جدید سازمان سینمایی کشور در دولت سیزدهم (برادر عزیزم محمد خزاعی) برای او نوشتم و برای ثبت در تاریخ منتشر کردم، سینمایی را که به قول مقام معظم رهبری می تواند تا حد زیادی کلید پیشرفت کشور را در اختیار داشته باشد، به خاطر پرداختن به امور روزمره و کم ارزش، و افتادن در چاه (چالش) پروانه ساخت، پروانه نمایش، و امور صنوف؛ از پرواز سیمرغ بلندپرواز مدیریت امور سینمایی و سمعی و بصری کشور همچنان که در دوران مدیران قبلی برای رسیدن سینمای جمهوری اسلامی در تراز تمدن اسلامی مانده است، کمافی السابق باز خواهد ماند و چه خوب است، اکنون این وزنه های بی منطق و مانع از پای سینمای کشور باز شود و سینما به حق پیشرفت کند و در جایگاه درست و اصولی خویش بنشیند. اما متأسفانه در همچنان بر همان پاشنه ای می چرخد که پیش از این به شدت کشور را دچار آسیب کرده است.

یک ضرب و تقسیم ساده

لطفا به موارد زیر عنایت بفرمایید:

1. طبق گزارش سازمان سینمایی کشور در سال 1397 تعداد صندلی‌های سینماهای کل کشور تا آن تاریخ ۱۵۷ هزار و ۷۰۷ تا بوده است.

2. طبق استانداردی که در ایران رعایت می شود، برای هر صندلی ۳۵ مترمربع فضا لازم است که شما سالن و محل استقرار صندلی و لابی و سرویس¬ها و بخش اداری و آپارتخانه و راه پله ها و… می شود.

3. بر اساس اطلاعات فوق، مساحت کل سینماهای کشور اعم از عرصه و اعیان و..‌. حدود ۵ و نیم میلیون مترمربع تخمین زده می شود.

4. اگر با توجه به هزینه املاک و با عنایت به کاربری فرهنگی زمین و ملک آن، قیمت متوسط هر مترمربع سینمای ساخته شده و قابل بهره بردای در کل کشور (از بالاشهر تهران و پردیس ها گرفته تا سیستان و.‌‌..) برای سال ۱۴۰۱ تقریباً ۱۰ میلیون تومن در نظر گرفته شود...

5. سرمایه ثابت مجموعه سینماهای کشور از نظر ملک و ساختمان و غیره حدود ۵۵ هزار میلیارد تومان خواهد شد.

6. اگر درآمد این سرمایه، با فرض حداقل سود بانکی سالانه ۱۵ درصد محاسبه شود، رقمی حدودا ۸۲۸۰ میلیارد تومان در سال را مشخص می کند.

7. بر اساس مقررات مربوط به درآمد حاصل از اکران فیلم در سینما، 50% میزان فروش در گیشه متعلق به آن سالن سینما خواهد بود. پس اگر مجموعه سینمای کشور بخواهد «فقط» به اندازه سود حداقلی بانک، درآمد داشته باشد، باید ۱۶ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان در گیشه بفروشد که نصف آن مساوی است با سود 15 درصدی سرمایه فوق...

فروش کل سال
(میلیون تومان) فروش گیشه نسبت درآمد سینما
(برابر) درآمد معادل سود بانکی
(میلیون تومان) سود حداقلی بانکی
(درصد) جمع سرمایه ملک
(میلیون تومان) بهای متوسط ملک
(تومان) فضای استاندارد
(متر مربع) تعداد صندلی ها
(عدد)
= × = × = × ×
16.560.285 2 5/8.280.142 15% 55.200.950 10.000.000 35 157.717

8. چه راهی برای رسیدن به این درآمد هست؟ اگر بتوانیم همان تعداد صندلی سال ۱۳۹۷ را در تمام ۳۵۰ روز سال و هر روز سه سانس پر کنیم ، جمعاً ۱۶۷ میلیون نفر تماشاگر را شامل خواهد شد.

9. درآمد فرضی معادل فروش کل سال را که بالغ بر ۱۶ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان می شود بر تعداد حداکثری تماشاگر تقسیم می کنیم.

10. بهای متوسط هر قطعه بلیط۱۰۰ هزار تومان خواهد شد.

بهای متوسط بلیط تعداد تماشاگر حداکثری در سال
(عدد) فروش کل سال

(میلیون تومان) تعداد تماشاگر حداکثری در سال
(عدد) تعداد روز نمایش در سال (عدد) تعداد سانس های نمایش (عدد) تعداد صندلی ها
(عدد)
= ÷ = × ×
100.000 165.602.850 16.560.285 165.602.850 350 3 157.717

11. با این حساب یک سالن 100 نفره در هر ماه 437.5 میلیون تومن در ماه درآمد خواهد داشت.

12. بر اساس اعلام رییس سازمان سینمایی، هر سینما ماهیانه حداقل 700 میلیون تومان هزینه (شامل دستمزدها، آب، برق، گاز، تلفن، اداره، فنی، استهلاک، تعمیر و نگهداری و توسعه، و…) دارد. یعنی 1.6 برابر حداکثر درآمد مذکور در بالا…

13. در سال جاری، متوسط نرخ بهای بلیط 33 هزار تومان تعیین شده که سینماها مجبور شده اند برای فروش حداقلی، در برخی سانس ها آن را به صورت 50 درصدی عرضه نمایند.

14. در هر سال، حدود 100 فیلم برای نمایش در سینما ساخته می شود.

15. برای رسیدن به حداقل موصوف، هر فیلم باید به طور متوسط حدود 165 میلیاردتومان بفروشد.

16. تعداد فیلم های سینمایی موفق! در گیشه به سختی به تعداد انگشتان دو دست می رسد.

17. پرفروش ترین فیلم سینمای سال جاری حدود 60 میلیارد تومان فروخته است.

چند سوال مهم

حالا چند سؤال:
1- آیا این درآمد قابل حصول است؟ قطعا خیر

2- آیا توان اقتصادی مردم می تواند بلیط صدهزارتومانی را بپذیرد؟ قطعا خیر

3- آیا کیفیت و محتوای فیلم ها توان جذب مردم را در شکل حداکثری آن به سینما دارند؟ قطعا خیر

4- آیا سینماها، محل دیگری از جنس سینما و فرهنگ برای درآمد و رفع نیازهای مرتبط با اداره خود دارند؟ قطعا خیر

5- آیا چنین تصوری، شدنی است که در وضعیت موجود تمام سالن های سینمای کشور، بدون یک صندلی خالی، در تمام روزهای سال پر باشند؟! قطعاً خیر

6- بر فرض محال اگر چنین تصوری، به عمل برسد؛ آیا درآمد ناشی از آن کفاف حداقلی هزینه¬های سینماها را می ¬دهد؟ قطعا خیر

اما… چند سؤال دیگر:

1) منشأ مشکلات و چالش های موجود در بخش پروانه ساخت در مدیریت سینمای کشور کجاست؟

2) منشأ مشکلات و چالش های موجود در بخش پروانه نمایش در مدیریت سینمای کشور کجاست؟ سینمای سالنی

3) منشأ مشکلات و چالش های موجود در بخش صنوف و خانه سینما در کجاست؟ سینمای سالنی

4) منشأ مشکلات و چالش های موجود در ماجراهای مربوط سلبریتی ها در کجاست؟ سینمای سالنی

5) منشأ مشکلات و چالش های موجود در خصوص باندهای مافیایی اکران و نمایش در کجاست؟

6) منشأ مشکلات و چالش های موجود در خصوص هزینه های سرسام آور تولید در کجاست؟

7) منشأ مشکلات و چالش های موجود در ماجراهای مربوط جشنواره های خارجی و صدها درد دیگر در سینما در کجاست؟ جواب همه این سوالات دو کلمه است: سینمای سالنی

8) چه کسی از این سینما راضی است؟ تهیه کننده ها؟ سینمادارها؟ مدیران؟ مردم؟ متدینین؟ خانواده های معظم شهدا و ایثارگران؟ اهالی سینما؟ حوزه های علمیه؟ انقلابیون؟ غیرانقلابی ها؟ مجلس؟ دولت؟ قوه قضاییه؟ نیروهای امنیتی؟… هیچ کس!

پس راهکار چیست؟

قبل از هر چیز، تصمیم گیرندگان و مسئولین سازمان سینمایی و بالاتر از آن، باید بپذیرند که این زخم کهنه و چرکین با روزمرگی و علاج های مسکّن گونه نه تنها درمان نخواهد شد، بلکه هر چه می گذرد این سرطان بدخیم تر خواهد شد تا کل وجود سینمای کشور را در بر خواهد گرفت که نتیجه اش بخشیدن عطای سینما به لقایش خواهد شد.

پس از این پذیرش است که به صورت دقیق و برنامه ریزی شده ای باید راهکارهای بسیار زیادی که هست را مورد بررسی و مطالعه قرار داد و بهترین ها، کم هزینه ترین ها، پرمنفعت ترین ها، و آسان ترین ها را به ترتیب بکار بست و سینمای کشور را از این چاه ویل نجات داد.