ورود ممنوع برای غیرحرفه ای‌ها!

او در ابتدا تحول را با بخش های خبری رسانه آغاز کرد که این بخش از برنامه های صدا و سیما به دنبال مطالبه گری های مردم باشند.

او همزمان با این اتفاق به سراغ آٍثار نمایشی رفت و از روند تولیدات الف و الف ویژه رسانه ملی بازدید کرد و پای درد و دل های عوامل نشست تا بداند مشکل کجاست و باید چه اقداماتی برای تقویت این آثار انجام داد. همچنین بارها در صحبت هایش اشاره به کاهش مخاطبان تلویزیون و تقویت آن کرده است.

تاکیدهای بسیار او بر این موضوع باعث شد ما به سراغ مهران مهام یکی از تهیه کنندگان قدیمی و با سابقه رسانه ملی برویم که تا امروز سریال های تلویزیونی بسیاری را ساخته و موضوعات مختلف را دستمایه قرار داده است.

او خودش را به گونه خاصی از سریال سازی محدود نکرده و در گونه های مختلف همچون ملودرام، خانوادگی، اجتماعی، طنز و ... مجموعه های تلویزیونی ساخته است. او در گفت و گویی که با روزنامه جام جم داشت به نقاط قوت و ضعف اشاره کرد و این‌که باید از چه راهکارهایی بهره ببریم تا بتوانیم بر تعداد مخاطبان آثار نمایشی اضافه کنیم.

کافی است نگاهی به کارنامه مهران مهام داشته باشیم تا متوجه شویم که او کارنامه رنگارنگی از موضوعات متفاوت که دستمایه ساخت سریال های تلویزیونی شده، دارد. از آثار او می‌توان به بوتیمار، زوج و فرد، من یک مستاجرم، زن بابا، پنجری، کتاب فروشی هدهد، دردسرهای عظیم، نرگس، خوش نشین‌ها و ... اشاره کرد. وقتی با او تماس می‌گیریم و این سئوال را جویا می‌شویم که چه اقداماتی انجام بدهیم تا هم قصه‌ها برای مردم جذاب تر باشد و هم به تعداد مخاطبان سریال های نمایشی افزوده شود؟ این طور صحبت‌هایش را شروع می‌کند: ما باید قبول کنیم در دوران سخت مالی قرار داریم و این شامل حال همه مردم می‌شود و طبیعی است که این موضوع روی بودجه تولیدات تلویزیونی هم تاثیرگذار است. مسلماً وقتی می‌خواهیم کار خوب بسازیم باید از عوامل حرفه ای و درجه یک بهره ببریم و همین یعنی بالا رفتن نرخ تولید.

این تهیه کننده با اشاره به این‌که موضوع بودجه در تولیدات گسترده منجر به مشکلات فراوانی می‌شود، ادامه می‌دهد: مسلماً ما نمی توانیم بودجه را برای همه تولیدات بالا ببریم. بنابراین باید به سمت تربیت نیروی جوان، با انگیزه و حرفه ای برویم. همچنین در کنار جوان ترها باید پیشکسوتان این عرصه حضور داشته باشند تا بتوانند تجربیات شان را به این نسل انتقال بدهند.

معضل تفاوت نرخ ها

مهام ادامه می‌دهد: صدا و سیما در طول سال‌های اخیر شبکه های سیما را توسعه داده و این اتفاق خوبی است که هر فردی متناسب با سلایق و ذائقه‌اش شبکه های سیما را دنبال می‌کند اما توسعه نیروی انسانی مستعد متناسب با توسعه شبکه نداشتیم. ضمن این‌که نیروهای متخصص که از نسل قدیم هستند به سمت نمایش های خانگی رفتند حتی این اتفاق برای نیروهای قابل سینما هم رخ داده و دلیل همه این مباحث تفاوت نرخ هاست. برخی می‌گویند ما با این نرخ های فعلی نمی توانیم کار کنیم. از سوی دیگر رقابت سالم بین آثار تولید شده که از شبکه های مختلف سیما پخش می‌شد از بین رفته است.

این تهیه کننده با اشاره به آثار ماه رمضانی می‌گوید: در گذشته یادم است که هر یک از شبکه‌ها برای ساخت یک اثر خوب برای ماه رمضان و اول شدن در این ماه رقابت سالم و سرسختانه داشتند و از سوی دیگر هر شبکه ای استقلال داشت. یعنی تهیه کنندگان هر شبکه مشخص بود و می‌دانست برای رمضان مخاطبش برای رمضان باید چه نوع سریال هایی را تولید کند. همین استقلال باعث می‌شد تا هم رقابت شکل بگیرد و هم این‌که رگ مخاطبان هم برای تهیه کننده روشن بود. همچنین یک تهیه کننده از این شبکه به آن شبکه نمی رفت اما الان این طور نیست. به نظرم بازگشت استقلال می‌تواند این موضوع را حل کند.

تنوع محصولات

وی درباره اصلاح طرح های سریال‌ها توضیح می‌دهد: وقتی یک گروه زحمت می‌کشند و طرح یک اثر را می‌نویسند، می‌تواند جلسه ای شکل بگیرد و بعد در یک جلسه کارشناسی طرح مورد ارزیابی قرار بگیرد تا همه موارد آن مورد بررسی قرار بگیرد و اصلاحات طرح انجام شود و این طور نباشد که بدون جلسات کارشناسی یک دفعه طرح حذف شود. باید نگاه های سلیقه ای حذف شود تا شاهد کارهای خوب هم باشیم. مسلماً نظرات کارشناسی به قوام کار کمک می‌کند اما نبود نگاه های کارشناسی نشده به کار لطمه می‌زند.

مهام بیان می‌کند: به یاد دارم در مقطعی تنوع سریال را در شبکه های سیما داشتیم. مثلا شبکه دو او یک فرشته بود را پخش می‌کرد، شبکه سه پخش سریال متهم گریخت را داشت و ... مخاطب با یک سوپرمارکت از آثار مختلف رو به رو بود. بنابراین باید به سمت تنوع محصول برویم. نه این‌که اختلافات سلیقه ای که در همه کارها پیش می‌آید منجر به خداحافظی تهیه کننده از کار شود و بعد به شبکه دیگر مراجعه کند. دوباره می‌توان همه این مسائل را حل کرد تا رقابت سالم میان آثار شکل بگیرد.

وی با اشاره به تربیت نیرو در حوزه تهیه کنندگی تصریح می‌کند: ما باید در حوزه تهیه کنندگی،نیروهای متخصص را تربیت کنیم. باید روی جوانان سرمایه گذاری کرد. در گذشته برنامه هایی همچون محله برو بیا، ساعت خوش و ... با حضور جوانان مستعد و با انگیزه، ارزان ساخته می‌شد و بعد با سرمایه گذاری روی آنها توانستیم نیروهای متخصص را راهی دنیای هنر کنیم که در این باره می‌توان به رضا عطاران و ... اشاره کرد که الان ستاره هستند. باید اجازه بدهیم جوانان خودشان را نشان بدهند. می‌توان سرمایه گذاری کرد و بعد از چند سال نتیجه آن را دید. ما باید به سمت تربیت نیرو برویم و این موضوع را به شکل جدی دنبال کنیم.

این تهیه کننده در پایان تاکید می‌کند: ضمن این‌که باید محدودیت‌ها را در کارها از بین برد. مثلاً نشان بدهیم که یک پدر در جامعه امروز چقدر زحمت می‌کشد که نان حلال در بیاورد. نشان دادن مشکلات چنین پدری به این معنا نیست که مقام پدر را بی‌ارزش کرده ایم. باید آثاری که می‌سازیم در زندگی مردم قابل لمس باشد و نباید از آنها دور باشد. بنابراین باید محدودیت‌ها برداشته شود تا بتوانیم واقعیت‌ها را نشان بدهیم.

حضور پلکانی تهیه کنندگان

مهران مهام با اشاره به جایگاه تهیه کننده در رسانه ملی تصریح می‌کند: تهیه کننده نقش مهمی در ساخت یک اثر خوب دارد، زیرا او صرفاً نقش آوردن پول به پروژه ندارد، بلکه او از لحظه‌ای که طرح را ارائه می‌دهد تا برآورد، نقش بسیار موثری بر متن، محتوا و کیفیت دارد. بنابراین زمانی یک تهیه کننده می‌تواند حرفه ای عمل کند که همه مراحل تولید را پشت سرگذاشته باشد تا با اشراف کامل کارش را انجام بدهد. در این صورت تاثیرگذار خواهد بود. من شخصاً کارم را با برنامه های گفت و گو محور (دال) شروع کردم و بعد راهی برنامه های جیم شد و بعد این سلسله مراتب ادامه داشت تا تهیه کننده آثار الف سیما شدم. بنابراین حضور کار پلکانی تهیه کننده در حوزه تولید بسیار اهمیت دارد. وقتی یادگیری از پله های پایین شروع شود منجر به اتفاقات خوبی می‌شود.

چگونه مشکلات بودجه را حل کنیم؟ تربیت نیروهای جوان، با انگیزه و متخصص
مشکلات توسعه شبکه‌ها چیست؟ تربیت نشدن نیروهای انسانی مستعد
چگونه طرح سریال‌ها را تقویت کنیم؟ حذف سلیقه های شخصی از آثار

فاطمه عودباشی - گروه رسانه روزنامه جام جم