سجده حافظان پرواز در آسمان

به گزارش جام جم آنلاین به نقل از روزنامه جام جم، از این رو هر بار که خبر یک سانحه هوایی در رسانه‌ها منعکس می‌شود، قلب همه مردم ایران برای سانحه‌دیدگان می‌لرزد. یکی از مظلوم‌ترین و بی‌ادعا‌ترین مجموعه‌های سپاه پاسداران، سربازان گمنام امام زمان (عج) در امنیت پرواز سپاه حفاظت هواپیمایی هستند که در طول این سال‌ها تاکنون به شهدای مظلوم سپاه پرداخته نشده است. اما مدتی است حسین سوهانی تهیه‌کنندگی و کارگردانی مجموعه مستندی به نام «سجده در آسمان» را با این محوریت برعهده گرفته است که در ۱۰ قسمت تولید می‌شود و قرار است همزمان با سالروز تاسیس سپاه حفاظت هواپیمایی روی آنتن شبکه‌های سیما برود. «سجده در آسمان» پیرامون هفت پروازی است که دچار سانحه هوایی گردیده و سربازان گمنام سپاه حفاظت هواپیمایی به شهادت رسیدند. جام‌جم با سوهانی تهیه‌کننده و کارگردان این مجموعه مستند گفت‌و‌گویی داشته که در ادامه می‌خوانید:

ایده ساخت این مستند از کجا شکل گرفت؟

من معمولا در مستند‌هایی که می‌سازم، سراغ کار‌ها و سوژه‌هایی می‌روم که ترجیحا بکر باشد و تاکنون کسی سراغ آن‌ها نرفته باشد تا تکراری نشود. تا هم به نوعی برای مخاطب جذاب باشد و هم برای عواملی که کار می‌کنند اولین تجربه‌شان باشد. کار امنیت پرواز هم در واقع همین است. در طول چهار دهه که از عمر انقلاب می‌گذرد و همچنین از تاسیس حفاظت هوایی تا به امروز به جز سریال «آسمان من» که بر اساس تخیلات سازندگان آن اثر ساخته شده بود، هیچ کاری در این زمینه ساخته نشده بود؛ بنابراین ما به فکر ساخت مجموعه مستندی با عنوان «سجده در آسمان» افتادیم که کار نو، بکر و تازه‌ای است. چون همانطور که گفتم تا به امروز درباره شهدای امنیت پرواز هیچ مستندی ساخته نشده؛ بنابراین می‌تواند برای مخاطبان هم جذابیت داشته باشد. ضمن این‌که تصاویر شهدا و بازسازی زمان شهادت هم در این مجموعه داریم. از طرفی به خاطر این‌که ۵ دی به عنوان سالروز حفاظت هواپیمایی نامگذاری شد تصمیم بر این گرفته شد این مجموعه در آن زمان روی آنتن شبکه‌های سیما برود.

در ابتدا قرار بود در هفت قسمت تولید شود و به هفت‌سانحه هوایی که باعث شهادت این عزیزان شده بود پرداخته شود. اما دوستان بنیاد شهید خواستند این مجموعه در قسمت‌های بیشتری تولید شود که تا این لحظه ۱۰ قسمت تولید خواهد شد، ولی ممکن است تعداد قسمت‌ها بیشتر شود. به این خاطر که ما ۷۷شهید در این حوزه داریم و از این رو پتانسیل ادامه‌دار شدن را دارد. البته به دلیل حساسیت‌هایی که در این حوزه وجود دارد کار نیاز به تحقیق و پژوهش بسیاری دارد که در حال انجام آن هستیم. البته به دلیل این‌که سراغ سوژه‌های بکر در مستند‌سازی می‌روم، قرار است بعد از این کار هم مجموعه مستندی درباره شهدای انصار بسازم. به این خاطر که توفیقی نصیب ما شده تا درباره شهدا کار بسازیم؛ بنابراین سراغ شهدایی می‌رویم که کمتر درباره آن‌ها آثاری ساخته شده و مخاطبان هم شناخت چندانی از آن‌ها ندارند. البته هنوز قطعی نشده، ولی امیدوارم شرایط مهیا شود.

بله پیش از این هم مجموعه‌ای با عنوان «روایت ایثار» ساختم که در آن به شهدای مدافع سلامت در استان‌های مختلف کشور پرداخته شده بود. همچنین مجموعه ۸۰ قسمتی بربال فرشتگان (ویژه مدافعان حرم)، قرار عاشقی، ابو‌زینب، بربال ملائک و مجموعه ۱۳قسمتی عمود صفر که از شبکه‌های سیما پخش شده‌اند. البته مستندی چند سال قبل کار کرده بودم که درباره هواپیماربایی مسیر اهواز -بندرعباس است که البته آقای حاتمی‌کیا فیلم «ارتفاع پست» را با این محوریت ساخته بود. اما به واقعیت‌ها و لایه‌های زیرین این اتفاق در آن فیلم پرداخته نشده بود؛ بنابراین مستند «بر بال ملائک» را با این محوریت ساختم که حدود ۲۳‌دقیقه بود. از این رو فرمانده سپاه حفاظت هواپیما حضور ذهنی نسبت به این مستند داشت و من هم پیشنهاد ساخت مجموعه «سجده در آسمان» را به ایشان دادم. چون حرف‌های بسیاری داشتند و در رسانه هم مظلوم واقع شده بودند که ایشان هم پذیرفت و ما دست به کار ساخت این مجموعه شدیم.

بله ما از این زاویه به این حوزه پرداختیم که به نوعی تکراری نبوده و برای مخاطب هم جذاب باشد و موقع پخش با خودش نگوید در این مستند هم قرار است همان حرف‌های تکراری بازگو شود.

به عنوان مثال پرواز ۶۵۵ که در خلیج فارس مورد اصابت موشک قرار گرفت یا در قسمت دیگری از این مجموعه به سانحه هواپیمایی یاسوج می‌پردازد که به کوه‌های دنا برخورد کرد. همچنین پرواز ۷۲۷ ایران ایر که در ارومیه بر اثر کولاک و بدی هوا سقوط کرد. همچنین پرواز ایران۱۴۰ که روبه‌روی فرودگاه سقوط کرد. پرواز بعدی مربوط به پروازی است که در جنگل‌های شمال سقوط کرد. ما در این پرواز‌ها به یک شهید شاخص در تیم‌های امنیتی پرداخته‌ایم. البته به شهدای دیگر آن پرواز‌ها هم پرداخته می‌شود. اما یکی از آن‌ها شاخص‌تر بوده که در هر کدام از مستند‌ها به آن‌ها پرداخته‌ایم. این افراد را معمولا به عنوان سربازان گمنام امام زمان (عج) می‌شناسند که البته گارد امنیت پرواز ایران را با توجه به شاخصه‌هایی که دارند در کل دنیا به نام «گارد آهنین امنیت پرواز» می‌شناسند. چون به یمن وجود همین عزیزان گمنام تمام اقدامات تروریستی خنثی شده است.

 

بله دقیقا. چون وقوع چند مورد هواپیماربایی موفق در سال‌های اولیه پس از انقلاب و در دوران جنگ تحمیلی، باعث شد تا امام خمینی (ره) حفاظت از خطوط هوایی غیرنظامی را در ۵ دیماه ۱۳۶۳ به مردمی‌ترین نهاد نظامی کشور یعنی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بسپارد.

«سجده در آسمان» یک مجموعه مستند ترکیبی است که شامل مصاحبه، تصاویر آرشیوی و موشن است. همچنین تصاویر سقوط هواپیما‌ها هم بازسازی شده است. زمان هر کدام از قسمت‌ها نیز ۲۰ تا ۲۵ دقیقه است و به زندگی آن شهید و پروازی که منجر به شهادت وی شد در هر قسمت می‌پردازیم. این برنامه راوی محور است که ما از خانم مرضیه ربیعی دعوت به همکاری کردیم که در شبکه‌های آموزش و مستند تجربه کار دارد. ایشان در ابتدای مستد بحث روایت گونه‌ای دارد.

بله با آقای حجت اشرف‌زاده صحبت‌هایی کرده‌ایم که تیتراژ پایانی این مجموعه با صدای ایشان پخش شود.
در حال حاضر این مجموعه در چه مرحله‌ای قرار دارد؟ آیا تولید آن را آغاز کرده‌اید یا هنوز در پیش تولید هستید؟
مرحله تحقیق و پژوهش مدتی است به پایان رسیده و ما چند وقتی است که قسمت اول را کلید زدیم که درباره سانحه هوایی یاسوج و شهادت فرهاد معصومی است و تا دو ماه دیگر کار را به پایان می‌رسانیم تا به موقع به پخش برسد. البته در تصویربرداری به استان‌های اصفهان، بندرعباس و ارومیه هم سفر خواهیم کرد. در تهران هم بخشی از تصویربرداری انجام خواهد شد. ضمن این‌که قرار است این مجموعه از چند شبکه روی آنتن برود.


از ویژگی‌های این مجموعه مستند به نسبت سایر کار‌هایی که ساخته‌اید بگویید.

همین که در طول این چهار دهه هیچ مستندسازی در این حوزه کاری نساخته بود به نظرم مهمترین ویژگی آن است. یعنی «سجده در آسمان» اولین کاری است که برای شهدای امنیت پرواز ساخته می‌شود. بالطبع سوژه‌ای هم که ما برای این مجموعه انتخاب کردیم برای مخاطبان جذاب و دیدنی خواهد بود. چون خیلی از مردم آگاهی نسبت به این پرسنل فداکار ندارند که با وجود گمنامی در عرصه امنیت، اما بسیار در کارشان تلاش می‌کنند و مانند سایر نهاد‌های امنیتی شهید و جانباز داده‌اند. تا جایی هم که ما تحقیق کردیم سپاه حفاظت هواپیما ۷۷ شهید تقدیم انقلاب کرده که نیاز است مردم و به خصوص جوان‌تر‌ها با این قهرمانان کشور بیشتر آشنا شوند و به وجود آن‌ها ببالند. به همین دلیل دغدغه من همواره در مستندسازی این بوده که در هر حوزه‌ای سراغ شهدایی برویم که برای مردم کمتر شناخته شده‌اند. ضمن این‌که مستند یعنی بیان واقعیت و هر مستندسازی نگاه خود را نسبت به مسائل و سوژه‌های مختلف دارد. گرچه باید نگاهش به واقعیت‌ها باشد و حقیقت را تحریف نکند. با این حال نگاه‌ها متفاوت است. به عنوان مثال درباره شهدای مدافع سلامت در این مدت مستند‌ها و آثار بسیاری شاید ساخته شده، اما ما برای مجموعه «روایت ایثار» که به این موضوع می‌پرداخت، سعی کردیم نگاه متفاوتی داشته باشیم؛ بنابراین اول اقلیم و نقاط بارز آن شهر و استان را معرفی کردیم و سراغ افرادی که در آن استان مطرح بودند رفتیم. بعد سراغ معرفی شهید مدافع سلامت آن استان رفتیم. به نوعی بحث قهرمان‌پروری و معرفی آن شهید را در مستند‌ها بیان کردیم. کسی که جانش را به خاطر دیگران داده. یعنی باعث شده تا روحیه ایثار در بین همشهری‌ها و هموطنانش تقویت شود را در مستند‌ها بیان کردیم.