ضرر 900هزار میلیاردی تعطیلات کرونا به اصناف

 تعطیلات اجباری که از سوی ستاد ملی مبارزه با کرونا ابلاغ می‌شد تا چرخه این ویروس قطع شود اما کرونا علاوه بر این‌که یک بیماری تنفسی تلقی شود به گفته برخی از کارشناسان یک ویروس در حوزه اقتصاد هم به‌حساب می‌آید.

به‌طوری که در این مدت رشد اقتصادی اغلب‌ کشورها کاهش داشته و در یک دوره تولید همه اقلام، به پایین‌ترین سطح خود رسید.

در بهار سال گذشته دولت دوازدهم به اصناف وعده تسهیلات کم‌ بهره را داد اما فعالان صنفی با این موضوع مخالفت کردند و معتقد بودند زمانی که صنف‌شان فعالیتی ندارد چگونه اقدام به بازپرداخت تسهیلات کنند.

این شرایط با همین رویه ادامه داشت تا این‌که دولت سیزدهم به جای هر وعده دیگری برای اصناف و بازاریان موضوع واکسیناسیون عمومی را مطرح کرد.

در گفت‌و‌گوی اخیر ابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور با مردم از سوی رسانه ملی مطرح شد و تاکید کرد با کشورهای تولید‌کننده واکسن برای خرید 100‌میلیون دوز مذاکره شده‌است.

از زمان شیوع ویروس کرونا به‌طور رسمی اعلام نشده چه تعداد صنف با مشکل جدی روبه‌رو شدند که جام‌جم به این موضوع پرداخته و مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.

از زمان شیوع ویروس کرونا (اسفند 98 تا شهریور1400) تاکنون بسیاری از کسبه به‌دلیل تعطیلی‌های مکرر به منظور ممانعت از شیوع این بیماری نتوانسته‌اند به کسب‌و‌کار بپردازند در نتیجه هر روز بیشتر از قبل بر تعداد کسبه ورشکسته که ناگزیر به تعطیلی در نتیجه ورشکستگی هستند، افزوده می‌شود.

در این مدت بیش از پنج میلیون نفر شاغل آسیب دیدند و میزان چک‌های برگشتی چند برابر شد. همچنین آمار تبادل پول از طریق شبکه شاپرک (کارتخوان‌ها) کاهش یافت.

چندی پیش محمدباقر مجتبایی، دبیرکل اتاق اصناف ایران اعلام کرد: کرونا، میلیاردها تومان درآمد اصناف را کاهش داده و این ضربه بسیار بزرگی به فعالان بازار است.

به گفته وی، با تعطیلات اجباری روزانه پنج‌هزار میلیارد تومان از فروش اصناف در محدودیت‌های اخیر کرونایی کاسته شده و اگر این رقم را در ماه محاسبه کنیم به عدد 150 هزار میلیارد تومان می‌رسیم که مجموعا با شش‌ماه تعطیلات کرونایی امسال خسارت اصناف ناشی از کاهش فروش روزانه، برابر با عدد
900 هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود البته این روند همچنان ادامه دارد و هر روز بیش از دیروز بر اصناف خسارت وارد می‌شود، به‌طوری‌که در ماه‌های گذشته نه‌تنها مشکلات اصناف حل نشده بلکه هر روز بر آن افزوده شده و کسبه که بخش مهمی از چرخه اقتصادی کشور در بازار و بخش خصوصی را می‌گردانند اکنون در حال خروج از این چرخه هستند و کورسوی امیدشان در گرفتن خدمات حمایتی از سوی نهادهای دولتی هر روز کمرنگ‌تر می‌شود.

روند تعطیلی اجباری کرونایی بارها تکرار شده و در این مدت اصناف مختلف کشور همواره سعی کرده‌اند با ستاد کرونا بیشترین همکاری را داشته باشند اما در طول سال 1399 و هچنین نیمه سال‌جاری اوضاع به‌گونه‌ای پیش‌رفته که حمایت زیادی از اصناف انجام نشده و این قشر در برابر سونامی مشکلات تنها ایستاده‌اند.

بهار 1399 بود که خبر از اختصاص تسهیلات کرونایی در حمایت از مشاغل داده شد اما رقم این تسهیلات در برابر ضرر و زیان کسبه بسیار ناچیز و جزئی بود و نتوانست دردی از آنها درمان کند.

تعطیلی‌های مکرر با هدف پیشگیری از شیوع کرونا سبب شد تا اصناف همان اندک مشتریان خود را نیز از دست بدهند.

از بهمن 1398 که خبر شیوع این بیماری منتشر شد تا پایان سال 1399 مشکلات فراوانی گریبانگیر خانواده چند میلیونی اصناف کشور شد اما متاسفانه دولت دوازدهم حمایت جدی از فعالان صنفی نکرد، به طوری که به گفته ابراهیم درستی، نماینده وزیر صمت در اتاق اصناف ایران و نایب‌رئیس اتاق اصناف تهران؛ در بخش مالیات چه در سال 98 و چه در سال 99 مشکلات زیادی داشتیم و سازمان امور مالیاتی در این حوزه در حق اصناف آن هم در این شرایطی که قرار داریم، بد کرد. بنا‌بر اظهارات وی با این‌که سال 99 اکثر واحدهای صنفی بسته بودند اما سازمان امور مالیاتی تا 12‌درصد بر مبنای مالیات سال گذشته مالیات‌ها را افزایش داد.

این در حالی است که به گفته فعالان صنفی بسیاری از افرادی که در این بخش فعالیت داشتند به‌دلیل شیوع ویروس کرونا و تعطیلی اصناف کار خود را از دست دادند و برخی دیگر که مشغول به کار بودند به بیماری مبتلا شدند و از دنیا رفتند.

بعضی از اصناف ماننده قهوه‌خانه‌‌‌های سنتی و تالارهای پذیرایی، گردشگری و... خسارات فراوانی دیدند و به‌طور کامل تعطیل شدند اما متاسفانه در این بخش چیزی از حمایت‌ها عاید صنوف نشد.

درستی درباره حمایت دولت باعنوان تسهیلات بانکی توضیح داد، دولت 40هزار میلیارد تومان بودجه و تسهیلات در نظر گرفت که 20هزار میلیارد تومان آن از سوی دولت در بخش گردشگری صرف شد و 20هزار میلیارد تومان به‌عنوان تسهیلات با نرخ سود 12درصد برای اصناف در نظر گرفته شده اما اعضای اصناف مختلف به دلیل بالا بودن نرخ سود بانکی از این تسهیلات استقبال نکردند.

وی از دولت سیزدهم واکسیناسیون اعضای اصناف مختلف را خواسته و بیان کرده در این مدت بسیاری از اعضای اتاق‌ها و اتحادیه در سراسر کشور را به دلیل این بیماری از دست داده‌ایم، در نتیجه باید توجه داشت اعضای اصناف مختلف روزانه با مشتریان برخورد دارند و به طور حتم تعلل نسبت به واکسینه شدن آنها می‌تواند برای کل جامعه تبعات داشته باشد.

اصناف خسارت دیده

همان طور که ذکر شد در حدود دو سال گذشته بسیاری از اصناف مانند تالارهای پذیرایی و فست‌فودها، رستوران‌ها، کافی شاپ‌ها، مشاوران‌ املاک، اماکن، بخش گردشگری و نمایشگاه‌های خودرو از شیوع این بیماری خسارات فراوانی متحمل شده‌اند و مشاغلی مانند بنکداران مواد غذایی، مغازه‌ها فروش مواد بهداشتی و شوینده‌ها، نانوایی‌ها، مغازه‌های فروش مرغ و مواد پروتئینی، فروشگاه‌های زنجیره‌ای و... توانسته‌اند از مهلکه تعطیلات اجباری رهایی یابند و مشتریان و درآمد خود را حفظ کنند و با ضرر و زیان کمتری مواجه شوند.

به گفته بسیاری از فعالان اصناف آسیب‌دیده، برخی اعضا به‌دلیل ناتوانی در پرداخت بدهی‌های خود ناچار اعلام ورشکستگی کرده و با تعطیلی واحدهای صنفی برای گذران زندگی در بخش حمل و نقل و تاکسی‌های اینترنتی فعال شده‌اند که برای کسی که تا دوسال قبل مغازه داشته و عده‌ای کارگر را به اصطلاح نان می‌داده به حتم شرایط سختی محسوب می‌شود.

املاکی‌ های نیمه‌ تعطیل

صنف مشاوران املاک را باید از دیگر مشاغلی دانست که به‌دلیل شیوع کرونا و تعطیلی‌های مکرر متحمل ضرر و زیان‌های فراوانی شده و باید گفت البته مشتریان این واحدهای صنفی نیز از گزند این تعطیلات در امان نبوده‌اند و خسارت دیده‌اند.

مصطفی قلی‌خسروی، رئیس اتحادیه مشاوران املاک تهران دراین‌باره به جام‌جم گفت: دستورات غیرکارشناسی وزارت راه و شهرسازی دولت قبل مبنی‌بر این‌که حتی برای تمدید قرارداد اجاره به واحدهای صنفی مشاوران املاک مراجعه نشود، در شش‌ماهه امسال این صنف نیمه‌تعطیل بوده است.

وی افزود: در دفتر کاری بنده در هشت ماه گذشته کاری انجام نشده و باید گفت وای بر احوال دیگران. کار اعضای این صنف تحت تاثیر کاهش ترددها و حضور مشتریان بسیار کم شده است و هیچ نوع حمایت و کمکی از نظر مشوق‌‌ها و تخفیف‌های مالیاتی و ... از این صنف نشده است. تعطیلی‌های مکرر سبب شده تا ادامه کار برای همکاران ما با اخلال انجام شود به‌طوری‌که نسبت به مدت مشابه سال قبل، شاهد افت 60درصدی تعداد معاملات در این بخش هستیم. وی گفته اکثرا کسانی که به‌عنوان مشاور املاک فعالیت داشته‌اند اکنون جذب تاکسی‌های اینترنتی شده و به‌عنوان راننده فعالیت می‌کنند.

ورشکستگی و تعطیلی 80 درصدی تالارهای پذیرایی

یکی از مشاغلی که خسارات فراوانی را به دلیل شیوع این بیماری متحمل شده، صنف تالارهای پذیرایی است به طوری که در این مدت ده‌ها هزار نفر شاغل مستقیم و غیر مستقیم در این صنف بیکار شده‌اند.

خسرو ابراهیمی نیا، رئیس اتحادیه دارندگان تالارهای پذیرایی و تجهیز مجالس تهران درباره خسارات این صنف از کرونا و تعطیلات اجباری به جام‌جم گفته تالارهای پذیرایی در این مدت عملا تعطیل بوده‌اند به طوری‌که اکنون 80درصد تالارهای پذیرایی تهران ورشکست شده‌اند و این یعنی تعطیلی 800 واحد صنفی از 1000 تالار پذیرایی شهر تهران.

نایب رئیس اتاق اصناف تهران همچنین تاکید کرده خسارات مادی تعطیلی و ورشکستگی این صنف اصلا قابل محاسبه نیست و باید گفت حدود هشت تا 10هزار تومان از کارکنان و افراد شاغل و مرتبط با صنف تالارهای پذیرایی اکنون بیکار شده‌اند. در کنار آن باید به خسارات معنوی و جانی افراد شاغل در این صنف اشاره کرد، زیرا کرونا و عدم حمایت‌ها سبب شده بسیاری از همکاران ما به دلیل ناتوانی در پرداخت چک‌ها و بدهی‌ها جان خود را از دست بدهند. در کنار آن متأسفانه بعضی از کسبه نیز به دلیل کرونا فوت شده‌اند، بنابراین باید گفت خسارات مادی، روحی، معنوی و جانی این صنف قابل محاسبه نیست.

ابراهیمی‌نیا معتقد است خسارات مادی را شاید بتوان جبران کرد اما خسارت مادی همراه با ضرر معنوی و جانی اصلا قابل جبران نیست، زیرا جان و سلامت انسان قابل قیمت‌گذاری نیست.

آن‌طور که رئیس اتحادیه تالار و پذیرایی به خبرنگار ما گفته است، تالارهای پذیرایی در دو سال گذشته تعطیل بوده‌اند و در این مدت هیچ ارگان و تشکیلات دولتی با این اتحادیه همکاری نداشته‌اند و تنها جایی که با ما همکاری داشت، سرهنگ طلوعی و سازمان بسیج و همچنین سرهنگ مرادی در اداره اماکن بودند اما این حمایت و همراهی با توجه به امکانات و توان این مراکز محدود بود. این عزیزان با برگزاری جلسات سعی کردند واحدهای صنفی ما با رعایت پروتکل‌ها فعالیت داشته باشند اما وزارت بهداشت و ستاد موافقت نکردند. این در حالی است که تالارهای پذیرایی که متخصص در امور پذیرایی در چارچوب مقررات و قوانین هستند، بسته شدند اما برخی مراسم‌ بدون رعایت پروتکل‌های بهداشتی برگزار شد و نظارتی بر آنها نشد.

در ماه‌های گذشته سازمان امور مالیاتی و شهرداری تهران با اعضای صنف ما همکاری نداشته‌اند و با وجود تعطیلی واحدهای صنفی نسبت به اخذ مالیات و حتی عوارض پسماند و شغلی اقدام شده که واقعا عجیب است .صنف تالارهای پذیرایی از بین رفته و به اصطلاح «مرده» بنابراین بر سر این مزار کسی نیامده و تسلیتی هم نگفته است.

ضرر 380میلیارد تومانی رستوران‌ داران

یکی دیگر از مشاغلی که در پاندمی کرونا با مشکلات فراوانی مواجه شده‌اند، رستوران‌داران و سلف‌سرویس‌ها هستند.

سیدعلی‌اصغر میرابراهیمی، رئیس اتحادیه رستوران‌داران و سلف‌سرویس‌های تهران نیز درباره مشکلات این صنف به جام‌جم گفت:‌ از اسفند 98 اکثر واحدهای صنفی ما تعطیل شدند تا خرداد 99 و همچنین شاهد تعطیلات دوره‌ای همانند سایر اصناف بوده‌ایم و این روند در سال 1400 نیز ادامه یافته است.

وی درباره میزان خسارت اعضای این صنف توضیح داد: در این مدت و به‌ویژه سال 99 اعضای این صنف متحمل ضرر 370 تا 380میلیارد تومانی شده‌اند و 35درصد به مشاغلی مانند مشاوران املاک و بنگاه‌های فروش خودرو و خیاطی تغییر شغل داده و از این صنف خداحافظی کرده‌اند و 30درصد نیز به‌صورت کامل تعطیل کرده‌اند.

به گفته وی، در دولت دوازدهم حمایتی از این صنف نشده و سازمان امور مالیاتی با وجود شرایط نامناسب کشور، در حق اصناف کم‌لطفی کرد. امیدوارم دولت سیزدهم و رئیس‌جمهور شرایطی را فراهم کنند تا بیماری کرونا در کشور ریشه‌کن شود. لازم است تا از اصناف و کسبه حمایت شود زیرا به قول امام‌خمینی(ره)، کاسب‌ها بازوان ستبر انقلابند و اصناف در هنگام وقوع بلایای طبیعی و شرایط مختلف از تمام مردم کشور حمایت می‌کنند و اکنون نیازمند حمایت در این شرایط سخت هستند.

خواسته‌ اصناف از دولت سیزدهم

اصناف مختلف خواستار حمایت جدی دولت در دو بخش مالیاتی و بیمه‌ای شدند. به نظر می‌رسد اگر دولت خواهان حمایت از اصناف مختلف در این شرایط است باید هرچه سریع‌تر بازنگری دقیق‌تری نسبت به میزان مالیات‌، عوارض و بیمه داشته باشد و همچنین با اعطای وام و تسهیلات فوری شرایط را اندکی برای اصناف سهل‌تر کند چراکه تداوم این شرایط نتیجه‌ای جز ورشکستگی کامل اصناف نخواهد داشت.

همچنین اصناف خواستار حمایت بیشتر سازمان تامین اجتماعی در این شرایط هستند، زیرا با وجود تعطیلات مکرر و نداشتن درآمد، قادر به پرداخت هزینه‌ها نیستند. یکی دیگر از خواسته‌های مهم اصناف، واکسیناسیون سریع اعضای شاغل در این بخش است، زیرا سلامت افراد جامعه به یکدیگر گره خورده است.

برخی از فعالان صنفی می‌گویند اگر دولت سیزدهم به‌صورت تخصصی اقدام نکرده و در تصمیم‌گیری‌ها از نظرات نمایندگان اصناف استفاده نکند بازهم شاهد تداوم مشکلات برای فعالان بازار خواهیم بود.

به گفته اعضای اصناف گوناگون در دولت قبل، نظرات مختلف بود و کسی به مشکلات اصناف و نظرات آنها در حل مسائل اهمیتی نداد و در نتیجه دردی دوا نشد بنابراین به نظر می‌رسد دولت، سازمان‌ها و مراکز مختلف تصمیم‌گیر باید جلسات تخصصی با اعضای اصناف مختلف برگزار کرده و ضمن شنیدن خواسته‌های کسبه با همراهی‌ آنها راه‌حل مسائل و مشکلات را بررسی و اجرایی کنند.

از زمان شیوع ویروس کرونا برخی اصناف حدود هشت ماه تعطیل بودند. اصنافی مانند سالن‌های سینما و تئاتر، پاساژها و بازارهای سربسته، استخر‌های سرپوشیده و باشگاه‌های بدنسازی، شهربازی و باغ‌وحش‌ها و نمایشگاه‌های عمومی و تخصصی.

مهرنوش حیدری - اقتصاد / روزنامه جام جم