به دنبال مذاکرات بردبرد

اما این‌که باتوجه به نقشی که در این جلسه داریم، چطور بتوانیم آن را مدیریت کنیم تا بدون کمترین تنش برگزار شود اهمیت بسیار زیادی دارد.

جلسه‌ای که در حالت معمول، قرار نیست کسی تجربه‌های متعددی از آن داشته باشد و لازم است از تجربه دیگران کمک بگیریم تا برای این شب مهم و سرنوشت‌ساز آماده شویم اما مشاوران و کارشناسان خانواده از چگونگی برگزاری این مراسم و بایدها و نبایدهای آن شب می‌گویند؛ شبی که قرار نیست همه‌چیز در آن به سرانجام برسد اما یکی از پله‌های اصلی برای قدم برداشتن در مسیر ازدواج است.

خط قرمزی به نام حرمت

اگر در جلسات اولیه، هرکدام از طرفین، حواسشان به بیان و حفظ حرمت‌ها نباشد، قطعا روزهای خوبی هم در آینده پیش‌روی هردو طرف نخواهد بود.

در واقع ‌بی‌احترامی، خط قرمزی است که تحت هیچ شرایطی نباید آن را نادیده بگیرید؛ اتفاقی که شاید بشود سال‌ها بعد از ازدواج و آن هم در حین عصبانیت از آن گذشت کرده و رویش پافشاری نکرد اما این موضوعی نیست که در مراسم خواستگاری نادیده گرفته شود.

صادق باشید

اگر قرار است حرفی بزنید و خواسته مورد نظرتان را مطرح کنید، وقتش همین جلسات اولیه خواستگاری است.

البته که این موضوع هم در شرایط مختلف متفاوت است اما بدانید که بهتر است در یک چارچوب کاملا محترمانه صادقانه رفتار کنید و آن چیزی که در ذهن‌تان(چه به عنوان یکی از طرفین و چه به عنوان خانواده یکی از دو طرف) می‌گذرد را عنوان کنید. ضمن این‌که در هر طرفی که ایستاده‌اید، صرف خوب برگزارشدن مراسم، زیر بار قبول خواسته‌ای که می‌دانید در توان‌تان نیست نروید؛ شک نکنید که حتی در صورت مخالفت محترمانه، باز هم صداقت شما تحسین خواهد شد.

شوخی نسنجیده ممنوع

این را فراموش نکنید که مراسم خواستگاری (البته اگر یک خواستگاری واقعی باشد و به‌دلیل آشنایی‌های گذشته، به مراسم دورهمی تبدیل نشده باشد) چارچوب‌های خاصی دارد و لازم نیست رفتارهایی خارج از آن انجام بدهیم که تصور شود سرزنده و با‌نشاط هستیم.

در واقع حواس‌مان باشد که در چنین مراسمی، از شوخی‌های بیجا و گفتن لطیفه‌هایی که ممکن است به عده‌ای بربخورد، دوری کنید، چرا که نمی‌دانیم ممکن است چه برداشتی از حرف‌های ما ‌شود. به‌طور کلی بهتر است هر دو طرف در رفتار خود تعادل را رعایت کنند؛ یعنی نه برخوردشان خیلی خشک و رسمی باشد و نه خیلی صمیمی رفتار کنند.

چه بگوییم و چه نگوییم؟

البته این موضوع به نوع مراسم خواستگاری ارتباط مستقیمی دارد؛ برخی جلسات صرفا برای آشنایی دو خانواده، برخی برای آشنایی ابتدایی دختر و پسر و گاهی هم آنقدر همه‌چیز در مراسمات غیررسمی پیش رفته که این خواستگاری، جلسه قرار و مدارهای اصلی محسوب می‌شود.

در هر کدام از این جلسات که قرار گرفتید، بدانید که برخی حرف‌ها نباید زده شود و برعکس، برخی حرف‌ها هم اگر امروز گفته نشود، دیگر وقتی برای بیانش باقی نمی‌ماند. اگر دختر و پسر با همدیگر آشنایی دارند، پس بهتر است مسائل حاشیه‌ای کنار گذاشته شود و پدر و مادرها سراغ بیان مسائلی بروند که برایشان اهمیت دارد و نمی‌توانند از آن بگذرند.

اگر هم که دختر و پسر برای دفعات اول است که با همدیگر روبه‌رو می‌شوند، بهتر است همه‌چیز حول نظر آنها بچرخد و بعد اگر ماجرا به خوبی پیش رفت، آن‌وقت پای دیگر مسائل را به میان کشید. فراموش نکنید که برخی مسائل مانند تعیین شهر محل زندگی، ارتباطات اجتماعی، اعتقادات و اصول اولیه و... پایه و اساس ادامه این ماجرا‌ست؛ پس از بیان آنها غافل نشوید.

شنونده خوبی باشید

برخلاف این‌که در بسیاری از مراسمات خواستگاری، سر صحبت به سختی باز می‌شود، اما کافی است رشته سخن به دست کسی بیفتد و برای گرم نگهداشتن مراسم آن را رها نکند؛ در چنین موقعیتی، بهتر است شنونده خوبی باشیم و با عبارت‌هایی که نشان بدهد حواس‌مان جمع است، به حرف‌هایش پاسخ بدهیم.

شنونده خوب بودن در این مراسم، هم نشان‌دهنده شخصیت بالای افراد است و هم باعث می‌شود فرصت بیشتری برای فکر کردن داشته باشیم و از بیان حرف‌های نسنجیده دوری کنیم. البته که شنونده خوبی بودن، به معنای فراهم شدن فرصتی برای پرحرفی کس دیگری نیست.

کسی نباید پر حرفی کند یا در میان حرف‌های طرف مقابل بپرد. ایده‌آل ترین رفتار این است که همه به صورت مفید و مختصر صحبت کنند و به دیگران هم اجازه حرف زدن بدهند.

همه‌چیز درباره اشتغال

پرسش درباره وضعیت شغلی خواستگار از اصلی‌ترین مسائلی است که در چنین جلساتی بیان می‌شود.

اگر خانواده دختر هستید، درباره شغل خواستگار به‌طور دقیق پرس‌و‌جو کنید؛ این‌که ساعت کاری‌اش چطور است؟ درآمدش چقدر است؟ چه سختی‌هایی ندارد؟ چه نبودن‌هایی با خودش به همراه خواهد داشت؟ موضوعاتی که نمی‌شود به‌سادگی از آن گذشت و ممکن است تبدیل به یکی از اساسی‌ترین معضل‌ها در آینده شود. در طرف مقابل و خانواده پسر هم باید همه‌چیز درباره وضعیت شغل آقای خواستگار گفته شود. کلی‌گویی کردن راه خوبی نیست چرا که کنار آمدن با برخی از شغل‌ها نیاز به روحیه خاصی دارد؛ پس بهتر است سختی‌ها و آسانی‌های آن را به‌روشنی مطرح کنید و بعد منتظر تصمیم‌گیری بمانید. تجربه نشان داده است که کوتاه آمدن درباره مسائلی که به شغل مربوط می‌شود، عاقبت خوبی نخواهد داشت.

فضای آرام

با این‌که مراسم خواستگاری همیشه سرشار از احساس اضطراب و توام با خجالت برگزار می‌شود اما بدانید که هر دو این ویژگی‌ها قرار نیست تبدیل به ترس یا فشاری از سمت دیگران بشود؛ پس کاملا خونسرد باشید و سعی کنید بر حرف‌ها و رفتارتان کنترل داشته باشید.

هر استرسی ممکن است منجر به سکوتی نابجا یا حتی حرفی نامناسب شود که مراسم را برهم بزند؛ پس آرامش خودتان را حفظ کنید و برای بیان هر حرفی، به احتمالاتش فکر کنید. ضمنا این را به یاد داشته باشید که مبادا حرفی از سمت شما، باعث برهم خوردن مجلس شود. برای همین بهتر است این مراسم در آرامش و با حسن‌نیت برگزار شود تا همه خود واقعی شان باشند و بتوانند اظهار‌نظر کنند.

سرزده بی‌سرزده

حضور سرزده برای خواستگاری دیگر این روزها منسوخ شده است و اگر اتفاق بیفتد، نشان‌دهنده منش و رفتار خانوادگی خوبی نیست. البته این ویژگی در شرایطی که هر دو خانواده با همدیگر صمیمی هستند و ارتباطی خارج از قالب خواستگاری دارند صدق نمی‌کند اما اگر در شرایطی غیر از این، با چنین رفتاری روبه‌رو شدید، کمی بیشتر فکر کنید؛ شاید جزو آن دسته مسائلی باشد که نتوان به‌سادگی از آن گذشت.

هم‌کفو بودن

داشتن معیارهای مشترک در هر دو خانواده، معنای هم‌کفو بودن می‌دهد؛ معیارهایی که باعث می‌شود آنها برای هم متناسب و هم‌شأن یکدیگر باشند. برای همین هم دختر و پسر و هم خانواده‌های آنها باید از همان ابتدای آشنایی و شاید حتی در مراسم خواستگاری، به مسائل اساسی توجه کنند و بدون تعارف و رودربایستی، سوالاتی را از همدیگر بپرسند.

داشتن شباهت‌های فرهنگی و اقتصادی، هم‌سطح بودن نسبی ظاهر دختر و پسر، داشتن سلامت و رسیدن به بلوغ و پختگی عاطفی، تشابه ارزش‌های اخلاقی و مذهبی و تناسب سطح تحصیلی با همدیگر، ازجمله مواردی است که باید به آنها دقت اساسی شود.

در غیر این صورت و در صورت وجود تفاوت‌های فاحش در چنین مواردی، بهتر است در پاسخ مثبت عجله نکنید. مسائلی که برخی از آنها در شب خواستگاری دیده و مطرح می‌شود و بهتر است در کمال احترام، درباره آنها تصمیم‌گیری کنیم.

مدیریت اختلاف

اگر در گذشته، اختلاف‌نظری بین دو خانواده وجود داشته یا یکی از آنها مخالف وصلت بوده است، درباره آن مطلقا صحبتی نکنید. چنین صحبت‌هایی نه‌تنها باری از غم و اختلافات گذشته حل نمی‌کند که جو مجلس را هم برهم می‌زند و معلوم نیست صحبت درباره آن به کجا ختم شود.

علت حضور افراد در مراسم خواستگاری، تنها یک دلیل دارد و بهتر است هرچیزی که به این موضوع تنش وارد می‌کند را پیش از برگزاری مراسم حل و فصل کنیم. اصولا در خواستگاری افراد به اندازه کافی دچار ناآرامی هستند و نباید با بیان چنین مسائلی، این احساس را در جمع تشدید کنیم.

زمان را دریابید

به زمان جلسه دقت کنید؛ حواس‌تان باشد که در نقش هرکدام از خانواده‌های حاضر در جلسه خواستگاری که هستید، اجازه ندهید مراسم آنقدر طولانی و خسته‌کننده باشد که تاثیرش را از دست بدهد؛ زیرا لازم نیست همه مسائل را فقط در یک جلسه خواستگاری مطرح کرد.

مراسم هدفداری که قرار است به نتیجه شیرینی مثل ازدواج برسد، قطعا نیازمند جلسات متعددی برای آشنایی است؛ برای همین بهتر است همه مسائل را در یک جلسه نگنجانیم تا مدیریت آن از دست‌مان خارج شود. در واقع اولین جلسه خواستگاری برای آشنایی‌های اولیه است؛ جلسه‌ای که ممکن است احساسات مختلف هیجانی بر هر دو طرف غالب شود؛ به همین دلیل توصیه بسیاری از روان‌شناسان این است که برای گرفتن تصمیم به همان یک جلسه اکتفا نکنید و در جلسات بعدی جدی‌تر گفت‌وگو کنید.

همراهانی بهتر از آب روان

حواستان باشد چه افرادی در مراسم خواستگاری حضور دارند؛ افرادی که قرار است نشان‌دهنده منش و شخصیت آن خانواده باشند. معمولا حضور یکی از بزرگان فامیل کافی است؛ بزرگی که بتواند در اولین دقایق مراسم، سر صحبت را باز کند و یخ جمع را آب‌کند.

او می‌تواند با بیانی گرم و متفاوت، علت جمع شدن افراد دور همدیگر را بازگو کند تا کم‌کم دیگران هم به او بپیوندند و مراسم در مسیر اصلی خودش بیفتد و زمان به شکل مدیریت‌شده و هدف‌داری پیش برود.

پافشاری ممنوع

بدیهی است که گرفتن پاسخ از خانواده دختر در صورت عدم ابراز موافقت‌های قبلی، نیاز به زمان دارد؛ پس لازم نیست خانواده پسر برای گرفتن جواب زودهنگام اصرار کنند و بخواهند همان‌موقع تکلیف‌شان روشن شود.

بهتر است کاری که باید را به‌خوبی انجام بدهیم و بعد هم صبر داشته باشیم. البته این موضوع در طرف مقابل هم صدق می‌کند؛ یعنی اگر خانواده دختر نظرشان مثبت است و پسر و خانواده پسر را پسندیده‌اند، باز هم لازم نیست فوری آن را اعلام کنند، بلکه بهتر است حداقل دو سه روزی مهلت برای تصمیم‌گیری بخواهند.

پذیرش خواستگار

زمانی که مراسمی تحت عنوان خواستگاری برگزار شده است، یعنی هردو خانواده با رضایت قبلی برای چنین مساله‌ای پا پیش گذاشته‌اند؛ بنابراین باید با روی خوش با همدیگر رفتار کنند. آن‌قدر که حتی اگر ته قلب‌مان هم رضایت صددرصدی برای چنین مراسمی نداریم بهتر است ظاهر را حفظ و در موقعیتی دیگر اعلام مخالفت کنیم. پس طبیعتا ادب حکم می‌کند از بیان واژه‌ها یا انجام رفتارهای طعنه‌آمیز خودداری کنید.

در واقع باید طوری رفتار کنیم که نه به مهمان بی‌احترامی شود و نه به میزبان؛ موضوعی که نه‌فقط منحصر به مراسم خواستگاری نیست که مناسب هر مراسم و مهمانی رسمی یا غیررسمی دیگری هم هست.

واضح حرف بزنید

خواسته‌ و برداشت‌تان درباره یک موضوع را واضح مطرح کنید، چراکه گاهی آن چیزی که در ذهن و تصورات ما شکل می‌گیرد با واقعیت و منظور اصلی فاصله زیادی دارد؛ پس حواس‌تان باشد که هم به‌طور صریح و روشن حرف بزنید و هم برداشت‌تان از موضوعات مطرح‌شده را بیان کنید تا مبادا به اشتباه بیفتید و در آینده مشکلاتی برایتان ایجاد شود که به عدم‌صداقت متهم شوید. فراموش نکنید صریح صحبت‌کردن با بی‌احترامی تفاوت‌های فاحشی دارد و نباید به بهانه صراحت، هر کلامی که می‌خواهیم بر زبان آوریم.

طفره نروید

طفره‌رفتن از پاسخ و روشن کردن برخی از ابعاد زندگی شخصی، هشداری برای هر دو طرف است که باید آن را جدی بگیرید؛ چراکه طفره‌رفتن و بحث را عوض کردن نشان‌دهنده مساله‌‌ای است که نباید بیان شود و فرد نیاز به پنهان‌کردنش دارد.

پس اگر چنین مساله‌ای درباره شما صادق نیست، مواظب باشید که نوع پاسخ دادن‌تان به گونه‌ای نباشد که طرف مقابل چنین برداشتی کند. از طرف دیگر هم اگر با این مساله مواجه شدید که احساس کردید طرف مقابل از پاسخ سوال‌تان طفره می‌رود، سوال‌تان را به شکل دیگری بپرسید و به آنها بفهمانید که هنوز پاسخ سوال خود را نگرفته‌اید.

نرگس خانعلی زاده - کارشناس سواد رسانه / ضمیمه چاردیواری روزنامه جام جم