در ماههای ابتدایی پس از جنگ بود که دولتمردان ایران با دولتمردان سوریه بابت بازسازی این کشور مذاکراتی انجام دادند که این موضوع باعث شد اختیارات نیروی نظامی ایران که در آن کشور برای بخش سازندگی مستقر بود کاهش یابد. اما خلفوعده آنها باعث شد سوریه از کشورهای دیگر تقاضای کمک کند.
اکنون قطعی برق در سوریه دوباره به یک بحران تبدیل شده و نیروگاههایی که قرار بود توسط ایران ساخته شود به هندیها واگذار شد.
همچنین منابع طبیعی سوریه و معدن فسفات ۹۹ ساله به ایران واگذار شد اما کوتاهی و سهلانگاری دلیلی بود که روسها مدیریت این منابع را در دست بگیرند.
وقتی حاج قاسم سلیمانی سال گذشته در کشور عراق مورد حمله نیروهای آمریکا قرار گرفت و به شهادت رسید روسیه بخشی از اقتصاد سوریه را به دست آورد.
همچنین مدیریت بندر لاذقیه که به ایرانیها سپرده شده بود به روسها سپرده شد و مدیران ایرانی از آن بندر تعدیل شدند. جالب اینجاست فسفات سوریه ابتدا به لبنان و پس از آن به چین صادر میشود که ایران میتوانست این درآمد را نصیب خود کند.
از سوی دیگر سوریه در بخش نفت و گاز نیاز زیادی دارد و مهندسان ایرانی توان بالایی در این زمینه دارند اما نه تنها ایران در مناطق آزاد شده حضور ندارد بلکه در مورد چاههای مکشوفه جدید نیز ورود نکرده است.
این در حالی است که سوریه اکنون بهشدت در این زمینه نیاز به اکتشاف دارد. نکته قابل توجه اینجاست با اینکه ایران نقش اصلی در آزادسازی و نجات سوریه داشته اما این کشور برای بازسازی تا همیشه منتظر ایران نمیماند.
طبق توافق انجام شده ایران و سوریه ما باید بنزین و گاز مایع این کشور را تامین میکردیم،ولی بدعهدی ما باعث شده مشکلات در این کشور افزایش یابد و به هر خانوار سوری هر ۴۵روز یک کپسول گاز ۱۱ کیلویی تحویل میدهند که این موارد باعث نارضایتی مردم این کشور شده است.
متاسفانه خودتحریمی ایران در سوریه باعث شده کشورهای امارات و ترکیه از بازار این کشور بهرهمند شوند.
اکنون امارات در مناطق مختلف این کشور در بخش کشاورزی سرمایهگذاری کرده و در آیندهای نزدیک صادرات محصولات کشاورزی ایران به امارات به صفر خواهد رسید.
کما اینکه اکنون به تجار کشاورزی ایران ویزای فعالیت نمیدهند و برای تجار قبلی تمدید ویزا را لغو کردند. باید توجه داشت عادیسازی روابط اسرائیل و امارات و حضور این کشور عربی در سوریه برای ایران خیلی مناسب نیست.
اسرائیل آب و خاک سوریه را از دست نمیدهد و اگر از طریق جنگ نتوانسته آن را به دست بیاورد قطعا از طریق دپیلماسی به دست خواهد آورد.
ایران با برخی کشورها مانند مصر روابط اقتصادی و سیاسی ندارد اما این کشورها با سوریه روابط نزدیک دارند. ایران میتواند از سوریه به عنوان یک سکوی صادراتی استفاده کند و هر روز فرصتهای خود را در این زمینه از دست میدهد.
ایران در منطقه یکی از بزرگترین کشورهای تولیدکننده مایه خمیر است و اغلب کشورهای منطقه ازجمله سوریه و همسایگان این کشور به این مواد نیاز دارند. یک تاجر لبنانی مایه خمیر را از خراسان ایران خریده و پس از انتقال به لبنان و سوریه و کشورهای دیگر به نام خودش صادر میکند.
همچنین محصولات لبنی ایران که به عراق صادر میشود در سبد صادرات این کشور قرار میگیرد و به سوریه میرسد.
خرمای ایران نیز از طریق ترکیه به سوریه صادر میشود و همه مشکل از اینجاست که تجار ایرانی وقتی با سفارت ایران در سوریه تماس میگیرند آنقدر شرایط را برای حضور آنها سخت میکنند که تاجر پشیمان خواهد شد و اگر هم پشیمان نشود اجازه ورود نمیدهند.
حسن پاکزاد - کارشناس اقتصاد سوریه / روزنامه جام جم
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
رییس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت و درمان در گفتگو با جام جم آنلاین:
گفتوگوی جامجم با هاشم بیگزاده و مجید یحیایی، مجریان برنامه «صبحانه ایرانی »شبکه دو