تلخترین عارضه بیماری شیرین

به گزارش جام جم آنلاین به نقل از ایرنا قطع پا یا 'آمپوتاسیون' از تلخترین عوارض بیماری دیابت معروف به مرض شیرین است. پزشكان معتقدند برخی از بیماران مبتلا به زخم پای دیابتی وقتی مراجعه می كنند كه چاره ای جز این اقدام ناگوار نیست.

دیابت یك بیماری مزمن است كه بر اثر كاهش یا فقدان ترشح هورمون انسولین در بدن و یا به دنبال عدم توانایی بدن در استفاده از انسولین بروز می كند. انسولین هورمونی است كه از غده لوزالمعده یا پانكراس ترشح می‌شود و در كنترل میزان قند در خون نقش بسزایی دارد.
بیماری دیابت اگر كنترل نشود و عوارض ثانویه آن پیشگیری نگردد عارضه های مختلفی در بیمار ایجاد می كند كه یكی از ناگوارترین آنها قطع پا بر اثر زخم پای دیابتی است.
دیابت به دلیل تغییر در سبك زندگی، كم تحركی و چاقی در ایران رو به افزایش است و بر اساس تحقیقات انجام شده ابتلا به این بیماری در كشور طی پنج سال گذشته رشد 35 درصدی داشته است.
گرچه طی سالهای اخیر اقدامات مثبتی در خصوص غربالگری بیماران دیابتی و مراقبت از بیماران شناسایی شده در خراسان رضوی انجام شده و اكنون تنها كلینیك پای دیابت كشور در مشهد دایر است اما مسئولان پزشكی معتقدند فرآیند درمان بیماران دچار زخم پای دیابتی در این استان با چالشهای مختلفی روبروست و در حقیقت پذیرش و مراقبت از این بیماران متولی ندارد.

* دیابت نخستین علت قطع عضو پا بر اثر بیماری
قائم مقام بهداشتی دانشگاه علوم پزشكی مشهد گفت: دیابت به دو نوع ارثی و در بین كودكان و نوجوانان و دیابت نوع دوم كه از سنین میانسالی آغاز شده تقسیم می شود.
دكتر كاظم فرهمند افزود: هم اكنون شیوع بیماری دیابت در ایران 11 درصد است اما این میزان در خراسان رضوی 9 درصد گزارش شده است. این در حالی است كه بیش از 25 درصد از بیماران مبتلا به دیابت از بیماری خود اطلاع ندارند و شایعترین سن ابتلا بین 45 تا 55 سالگی گزارش شده است.
وی عوارض بیماری دیابت را شامل نارسایی كلیوی، تاری دید و نابینایی، امراض قلبی و عروقی، بیماری لثه و دندانها و قطع پای دیابتی عنوان كرد.

*عوارض دیابت قابل پیشگیری است

پزشك فوق تخصص بیماریهای غدد درون ریز و متابولیسم دانشگاه علوم پزشكی مشهد نیز گفت: دیابت كه به بیماری شیرین معروف است در صورت بی توجهی و عدم پیشگیری عارضه های بسیار تلخی برای بیمار در پی دارد.
دكتر ربابه بیگم ابوترابی افزود: افزایش قند خون بیماران دیابتی در طولانی مدت آنان را با عارضه های مختلفی نظیر بیماریهای قلبی و عروقی، نارسایی كلیوی، عوارض چشمی و قطع پا تهدید می كند.
وی ادامه داد: افزایش قند خون روی اعصاب پا تاثیر گذاشته بطوری كه به مرور اعصاب دركشان از پا كم شده و با گذشت زمان فرد دیابتی از پای خود بی خبر می شود بطوری كه درد، سردی و گرمی را حس نمی كند.
این پزشك متخصص گفت: اگر قند خون كنترل نشود خطر رشد میكروبها و عفونت در پای مبتلایان به دیابت افزایش می یابد و در طولانی مدت به درمان پاسخ نمی دهد بخاطر همین پزشكان مجبور به قطع عضو اندام بیمار می شوند. گاهی اوقات قطع پا اندك است و یك انگشت را در برمی گیرد و اگر عفونت در پا رشد كرده باشد از مچ و یا از زیر زانو و یا بالای زانو قطع می گردد در حالی كه این عارضه قابل یپشگیری است.
وی افزود: طبق تحقیقات هر یك درصدی كه ذخیره قند خون یا 'ای.وان.سی' افزایش یابد حدود 10 درصد پای بیماران دیابتی را در معرض خطر قرار می دهد.
دكتر ابوترابی تغییر شكل انگشتان پای بیماران دیابتی را از دیگر عوارض به دلیل گرفتاری اعصاب عنوان و بیان كرد: در این عارضه انگشتان پای دیابتی مانند چكش شده و استخوانها تغییر شكل پیدا می كنند.

* تنها كلینیك پای دیابتی مركز، شرق و شمال شرق كشور
مدیر بیمارستان فوق تخصصی جراحی عروق علوی مشهد نیز  گفت: كلینیك پای دیابتی كه از حدود یك سال پیش در این بیمارستان راه اندازی شده تنها مركز تخصصی این طیف از بیماران در مركز، شرق و شمال شرق كشور به شمار می رود.
دكتر فاطمه صادقی پور افزود: در این كلینیك روزانه بیماران دچار زخم پای دیابتی مراجعه و مراقبتهای پرستاری و پزشكی مربوطه را دریافت می كنند. بیماران دیابتی توسط پزشكان فوق تخصص عروق، متخصصان ارتوپدی، پزشكان فوق تخصص غدد، متخصان قلب و داخلی ویزیت و آموزشهای پرستاری برای مراقبت از پای آنها ارائه می شوند.
وی ادامه داد: روزانه بین 10 تا 15 بیمار با زخم پای دیابت توسط پزشكان مختصص و فوق تخصص در این كلینیك ویزیت می شوند كه در برخی از روزها این تعداد تا 25 نفر نیز افزایش می یابد.
مدیر بیمارستان فوق تخصصی جراحی عروق علوی مشهد گفت: مشاوره جهت نحوه مراقبت از زخم پا، انجام پانسمان و مشاوره تغذیه از دیگر خدمات ارائه شده در این مركز است. با مراقبتهای لازم و مستمر می توان از زخم پای دیابتی و در نتیجه قطع عضو اندام و سایر ناتوانیهای ناشی از قطع عضو پیشگیری كرد.

* 25 درصد بیماران دیابتی مبتلا به زخم پا

رئیس بیمارستان فوق تخصصی جراحی عروق علوی  گفت: طبق تحقیقات انجام شده 25 درصد از بیماران مبتلا به دیابت در طول عمرشان به عارضه پای دیابت مبتلا می شوند.
دكتر هادی مدقق افزود: زخمهای دیابتی در اینگونه بیماران در پاهایشان پدید می آید ولی كمتر از 10 درصد آنها به 'آمپوتاسیون' یا قطع پا منجر می شود. آمپوتاسیون نیز به دو نوع مینور و ماژور تقسیم می شود. بخش قطع شده پا بستگی به درجه عفونت و گستردگی آن دارد بطوری كه قطع پای مینور قطع كردن یك یا چند انگشت را شامل می شود و قطع پای ماژور شامل قطع پا از قسمت زیر تا بالای زانو است.
وی ادامه داد: در اینگونه بیماران اگر پا قطع نشود احتمال انتقال چرك و عفونت ایجاد شده در زخم پای دیابتی وجود دارد كه خطر مرگ را بدنبال دارد.
این پزشك فوق تخصص جراحی عروق گفت: هر هفته یك یا دو مورد قطع پای بیماران دیابتی در بیمارستان فوق تخصصی جراحی عروق علوی مشهد صورت می گیرد كه رقم بالایی است، به ویژه آمار قطع پای ماژور كه باید بیشتر از سه درصد نباشد خیلی بالاتر از این میزان است.
وی افزود: بیمار به دلیل اینكه حس و درد ندارد متوجه پیشرفت زخم پای خود نمی شود و از سوی دیگر برخی نیز به سراغ درمانهای غیرمعمول مانند انداختن زالو رفته و وخامت زخم را شدت می بخشند.
دكتر مدقق ادامه داد: با مراقبت از زخم پای دیابتی می توان خطر قطع پا را كاهش داد زیرا بیمارانی كه در مراحل اولیه مراجعه كرده و تحت مراقبت قرار می گیرند معمولا به مرحله آمپوتاسیون نمی رسند.
وی گفت: بیماران دچار زخمهای پای دیابتی كه یك بیماری مزمن و طولانی مدت است در هیچ بخشی جای ندارند و ما هم به ناچار این بیماران را در این بیمارستان پذیرش می كنیم.
رئیس بیمارستان فوق تخصصی جراحی عروق علوی افزود: پذیرش این بیماران اكنون متولی ندارد در حالی كه آنان باید در بخشهای عفونی و یا ارتوپدی بستری شوند ولی متخصصان این رشته ها زیر بار نمی روند. از سوی دیگر رشته تخصصی پزشكی مرتبط با پای بیماران دیابت را اكنون در ایران نداریم .