ترامپ مجبور است هر روز درباره ایران توضیح بدهد

گفتگوی ابوالفتح با جام جم آنلاین را بخوانید: 

 

 

مشکل از اینجا نشات می گیرد که دولت ترامپ و شخص رییس جمهور آمریکا نمی پذیرند که تحریم ها به تامین نیازهای دارویی ایران لطمه وارد کرده است. مقامات آمریکایی از دونالد ترامپ و وزرا تا دیگر مقامات بارها تکرار کرده اند که مواد غذایی، دارو و تجهیزات پزشکی تحریم نیست و ایران می تواند این اقلام را از هر کشوری که بخواهد خریداری کند. تا زمانی که دولت آمریکا نپذیرد تحریم مانع از دسترسی ایران به این اقلام است به نظر نمی رسد این درخواست ها که روز به روز نیز افزایش پیدا می کند و در بالاترین سطوح بین المللی درخواست می شود ثمر بدهد. ترامپ در آخرین اظهارنظر خود،تماس مقامات ایران و انجام مذاکرات را شرط برداشتن تحریم ها اعلام کرده است. آمریکا از دو سال پیش چنین موضعی داشته و همچنان بر آن پافشاری می کند. اگرچه فشارهای جهانی در داخل آمریکا رو به افزایش است اما به نظر نمی رسد دولت آمریکا حتی در بحران کرونا از خواست های خود  تجدید نظر کند. شاید در نهایت به شکلی جزئی گشایشی باشد. ولی آنچه مدنظر ایران و برخی نهادهای بین المللی است بسیار دور از انتظار است .

 

فارغ از بیانیه های اروپا و موضع گیری ها و حمایتش از ایران در مواقع عمل نمی توانند کمکی بکنند چون دولتها، نهادها و شرکتهای اروپایی در موازنه ارتباط با ایران و آمریکا رابطه داشتن با آمریکا را در اولویت بالاتری می بینند. نکته دیگر فارغ از دیدگاه دولت ها، محدودیتهایی است که تحریم های آمریکا برای شرکتها، بانکها و بخش اقتصادی خصوصی در اروپا ایجاد کرده است. حتی با احتمال ایستادگی دولت ها در مقابل خواسته های آمریکا بخش خصوصی با نگرانی از تنبیهاتی که آمریکا برای بخش خصوصی اعمال می کند از همکاری با ایران پرهیز می کنند. و حتی در مواردی که شامل تحریم نمی شود از تعامل با ایران خودداری می کنند چون نگران تغییر نظر آمریکا و جریمه شدن توسط آمریکا هستند. جو ارعاب و تهدیدی که آمریکا در سطح جهان ایجاد کرده است در این شرایط کرونایی در تامین نیازها هرگونه فرصت را برای ایران از بین برده است.

 

به عقیده من، ایران تیزهوشی دارد و در دیپلماسی رسمی و تمام نشست ها و دیدار ها این موضوع به کرات مطرح می شود و چون این مطالبه به گوش جهانیان رسیده است شاهد نامه نگاری سناتورهای کنگره و مطرح شدن این مساله در رسانه های آمریکایی هستیم. فشارهایی که مکررا بر دولت ترامپ وارد می شود از تحرکات دستگاه دیپلماسی ایران ناشی می شود. اگر ایران سکوت کرده بود و سیاست فعالی در پیش نمی گرفت شاهد دلسوزی دنیا برای ایران نبودیم و به طور دائم در مورد این مساله صحبت نمی شد. فعالیت دستگاه دیپلماسی این موضوع را به مطالبه ای بین المللی مبدل کرده است. ضمن اینکه در عرصه دیپلماسی عمومی نیز تلاش ها در حد امکان بود. ولی در خصوص تاثیر این اقدامات باید گفت مقاومت دولت ترامپ در برابر خواست جهانی و حتی جریانهای سیاسی بسیار بالا است و حاضر است هزینه زیادی بپردازد ولی از حرف خود عدول نکند. من عقیده دارم، همچنان ظرفیت های دیگری برای پیگیری وجود دارد ولی تا اینجای کار، اقدامات ایران برای ایجاد بسیجی عمومی و منزوی کردن آمریکا موثر بوده است. رییس جمهور آمریکا وادار شده که هر روز در این خصوص توضیح بدهد و جهان را قانع کند که ایران را تحت فشار قرار نداده است. اما افکار عمومی قانع نمی شود و صدا ها هر روز بلندتر از دیروز است.

 

ماهیت نهادها و سازمانهای بین المللی به همین صورت است. بخصوص اگر دولت آمریکا رویکردییکجانبه نگری داشته باشد. اگر آمریکا همانگونه که در زمان اوباما و کلینتون بود در راستای چندجانبه گرایی حرکت می کرد، نهادهای بین المللی می توانستند موثر باشند و در کاخ سفید گوش شنواییوجود داشت و بر اساس خواست جهانی حرکت می کردند. ولی دولتی که شعار آن اول آمریکا است و به شدت با نهادهای بین المللی مشکل دارد اندک تاثیرگذاری نهادهای بین المللی را بی اثر می کند. از این رو در سالهای اخیر نقش نهادهای بین المللی کم رنگ شده و با کوچکترین تعارضی بین دیدگاه نهادها و آمریکا، ایالت متحده از آن نهاد خارج می شود. از این رو نمی توان انتظار داشت سازمان ملل و سایر نهادهای بین المللی کاری از پیش ببرند. قطعا فشار افکار عمومی موثرتر خواهد بود.

 

دو طرف در موضعی قرار گرفته اند که عدول از مواضع آنها لطمه خوردن به حیثیتشان است و فکر می کنند مقاومت برگ برنده آنها است و طرف مقابل که تحت فشار است کوتاه می آید. آمریکایی ها چنین تحلیلی دارند و امیدوار هستند فشار حداکثری اقتصاد ایران را به مرز فروپاشی برساند و ایران شرایط آمریکا برای مذاکره را بپذیرد. آمریکا در قبال ایران شرایط صبر استراتژیک را پذیرفته و به موازات آن فشارهای دیگری بر کشور وارد می کند از جمله حرکت تا مرز جنگ، براندازی و فشارهای داخلی و... . جمهوری اسلامی نیز متقابلا همین استراتژی را در پیش گرفته و سعی دارد تحریم ها را بی اثر جلوه دهد و آمریکایی ها را خسته کند. خواسته ایران این است که هم زمان با آغاز مذاکرات تحریم ها برداشته شود. آمریکایی ها عقیده دارند برداشتن تحریم ها نتیجه نهایی مذاکرات است و تحریم ها بعد از تامین تمام خواسته های آمریکا برداشته خواهد شد. این اختلاف به قدری زیاد است که رسیدن به نقطه مشترک دور از انتظار است. نمی توان ارزیابی مشخصی داشت ولی یقینا گذر زمان هم برای ایران و هم برای آمریکا مخاطره آمیز خواهد بود. و ادامه دادن این وضعیت پایدار نخواهد بود و به تغییری در وضعیت سیاسی آمریکا نیاز داریم تا طرفین تاکتیک جدیدی در پیش بگیرند.