با عشق ممکن است تمام محال‌ها...

شمشیر دو لبه یک جمعیت 15 میلیونی

حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر محسن عباسی، استاد روان‌شناسی را اغلب مردم می‌شناسند، روحانی خوش‌بیانی که به‌عنوان کارشناس در بسیاری از برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی از جمله گلبرگ حضور می‌یافت، این کارشناس آمارهای جالبی دارد و از یک جمعیت حدود 15 میلیونی زوج‌های ازدواج نکرده خبر می‌دهد.

او می‌گوید: این جمعیت زوج‌های ازدواج نکرده یک ظرفیت عجیبی از همه جهت دارد، شمشیری دو لبه است، هم می‌توان با ایجاد شرایط مناسب و ورودشان به تاهل و فرزندآوری یک اتفاق در زیست کشور و نمودار جمعیتی ما ایجاد کرد و هم با ادامه مجرد ماندن شان امکان تبدیل شدن به یک بحران اجتماعی و حتی ملی را نیز دارند. به باور عباسی برخی رسوم و باورهای اشتباه، تشریفات خاص و رویکرد تجملاتی از مهم‌ترین موانعی است که باعث شده گاهی دختران و پسران از سن متعارف ازدواج نیز گذر کنند.

عباسی می‌افزاید: امروز گرچه اقشار مختلف مردم با تنگناهای اقتصادی مواجه هستند؛ من نمی‌خواهم شرایط خاص را انکار کنم اما اتفاقا در همین وضعیت است که می‌توان با قدری انعطاف و مدیریت اقتصادی و اصلاح سبک زندگی و دوری از مصرف‌زدگی به زوج‌های جوان کمک کرد تا زندگی‌شان را آسان‌تر آغاز کنند؛ این شرایط می‌تواند یک فرصت برای رجعت به سنت‌های معنوی ما باشد؛ سنت‌هایی که در آن رزق‌آوری حلال معنا و مفهوم پیدا می‌کند؛ سنت‌هایی که ساده‌زیستی را ارزش می‌داند نه برپایی یک جشن باشکوه و پرهزینه را؛ سنت‌هایی که زندگی را تسهیل می‌کند، استرس و اضطراب را کم می‌کند و آرامش جسم و جان را توامان به ارمغان می‌آورد.

ارکان یک ازدواج موفق

سادگی را می‌توان در کنار چندمحور مهم دیگر ارکان یک زندگی و ازدواج موفق دانست، نکته‌ای که دکتر فریبا حاجعلی، عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا و مدیر سابق دبیرخانه ستاد ملی زن و خانواده کشور به آن تاکید دارد. حاجعلی می‌گوید: ازدواجی که محاسبه آگاهانه، آسان(ساده)، به‌هنگام و پایدار باشد را می‌توان یک ازدواج کاملا موفق دانست.

او ادامه می‌دهد: قدیمی‌ها ضرب‌المثلی داشتند که می‌گفت خشت اول چون نهد معمار کج تا ثریا می‌رود دیوار کج! دقیقا گام اول یعنی شیوه تشکیل خانواده و ازدواج تأثیری مستقیم بر میزان استحکام آن خواهد گذاشت، اگر خانواده بر اساس اصول صحیح بنیادش گذاشته نشود در آینده بدون تردید دچار مشکل خواهد شد.

حاجعلی چند پرسش طرح می‌کند و می‌افزاید: آیا کلیدواژه‌ها و مواردی همچون قناعت، عفاف، میانه‌روی و صرفه‌جویی ارزش نیست؟ اصولی که بخشی مهم از چند قرن سبک زندگی جامعه ایرانی بوده است، ولی متاسفانه در سال‌های اخیر با الگوهای وارداتی که در ابعاد اقتصادی نمود و بروز یافته است جایگزین شده‌اند آن چیزی که اکنون به‌عنوان مراسم ازدواج مشاهده می‌کنیم، به نسبت 30 سال گذشته از نظر نوع نگاه و فرهنگ کاملا متفاوت است. به جایی رسیده‌ایم که آن ارزش‌ها تبدیل به ضدارزش شده‌اند؛ ساده‌زیستی و صرفه‌جویی در برگزاری مراسم ازدواج، اکنون در گروهی از خانواده‌ها ضدارزش به‌شمار می‌رود؛ یعنی اگر یک دختر بخواهد خیلی مراسم ساده‌ای برگزار کند برای دوستان و آشنایانش سوال‌برانگیز می‌شود. او در بخش پایانی تاکید می‌کند: غرب زیرساخت‌های ما را هدف قرار داده است، خانواده زیرساختی‌ترین مساله‌ای است که ما در جامعه داریم، فروپاشی آن یعنی مهم‌ترین زیرساخت از میان رفته است، من مسائل اقتصادی را مهم می‌دانم، ولی عامل صددرصدی و تعیین‌کننده نهایی محسوب نمی‌شود و اغلب این نوع نگاه ما و سبک زندگی و انتظارات ماست که می‌تواند نهاد خانواده را استوار نگاه دارد.

امام‌رضا^(ع) عاشقانش را فراموش نمی‌کند

احتمالا اسم روستای «مالخواست» را هم خیلی از ما نشنیده‌ایم، روستایی محروم که در همین استان مازندران بالای سر پایتخت قرار دارد. امروز داستان یک ازدواج جالب و آسان در مالخواست را برایتان می‌خواهیم روایت کنیم، ازدواجی که قرار بود در حرم امام رضا(ع) انجام شود، ولی نشد. اما امام رئوف مگر می‌شود عاشقان و عاشقانش را فراموش کند؟!

داستان از این قرار است که یک گروه جهادی به نام «گروه جهادی علویون بسیج دانشجویی» در استان‌های شمالی فعال هستند و به روستاهای محروم این منطقه خدمات ارائه می‌کنند. در این گروه یک خانم و آقا بودند که یکی مربی اشتغال‌زایی بود و دیگری مدیر تدارکات گروه. این زوج چند ماه قبل از سفر به روستای محروم مالخواست در کنار مزار شهدای گمنام شهر «ٌامل» با یکدیگر قرار ازدواج در حرم آقا امام رضا(ع) را می‌گذارند، اما به دلایلی فرصت و قسمت‌شان نمی‌شود تا این که برای ارائه خدمات راهی روستای مالخواست می‌شوند و در همان روزهای اقامت کاروان خادمان امام رضا(ع) هم به این روستا می‌آیند و مسئول آستان قدس که روحانی بوده است هم بعد از این که متوجه می‌شود این زوج چنین آرزویی داشتند همان‌جا خطبه عقدشان را در روستای محروم و در مسجد جاری می‌کند و بدون برنامه‌ریزی قبلی و با حضور اهالی روستا جشنی ساده هم برپا می‌شود و خادمان آقا امام رضا(ع) هم گلاب، تسبیح، نبات و نمک متبرک را به عروس و داماد هدیه می‌دهند.

ازدواج در کتابخانه

وقتی صحبت از برپایی جشن عروسی می‌شود؛ از سالن‌ها و تالارهای باشکوه پذیرایی بگیریم تا باغ‌های آنچنانی از ذهن انسان عبور می‌کند، اما شاید کمتر کسی فکر کند که یک مراسم عروسی در کتابخانه برگزار شود! اما در روستای سردوش استان کردستان این اتفاق افتاد و کتابدار روستا که همزمان معلم هم هست در اتفاقی جالب و الگوبخش، جشن عروسی‌اش را در کتابخانه می‌گیرد و پس‌اندازی را که برای جشن عروسی کنار گذاشته بود به خیریه می‌دهد. آقای محمد توانا و خانم دلنیا جهانی این زوج مریوانی هستند که سال گذشته همراه گروهی از جوانان جهادگر، راه‌اندازی کتابخانه روستا را انجام دادند و البته به قول خودشان هیچ‌وقت فکر نمی‌کردند این کتابخانه روزی اتاق عقد و محل برگزاری جشن عروسی‌شان شود. جالب است بدانید رهبر انقلاب هم پس از آن که از این تصمیم زوج مریوانی اطلاع یافته بودند، قرآنی را با دستخط خودشان به این زوج اهدا کردند.

آمارهای عجیب در یک ازدواج خاص

در روزگاری که براساس اعلام کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی در تهران 67 درصد ازدواج‌ها شکست می‌خورد و به طلاق می‌انجامد، باید بدانید در نوعی خاص از پیوند زناشویی تنها 2‌درصد طلاق وجود داشته است. ازدواج‌هایی که اتفاقا سادگی یکی از ارکان اصلی آن است.

آن‌طور که حجت‌الاسلام و المسلمین محمدیان، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها می‌گوید، ازدواج‌های دانشجویی یکی از موفق‌ترین راهکارهای ترویج ازدواج آسان و شکل‌گیری خانواده است و بر‌اساس پژوهش‌های صورت گرفته و استعلام از ثبت احوال تنها 2 درصد از این ازدواج‌ها به طلاق انجامیده است که نشان می‌دهد این نوع ازدواج اگر ترویج پیدا کند اتفاق‌های خوبی در پیش خواهد بود. محمدیان مطالبه‌اش این است که همه باید کمک کنند تا فرهنگ قناعت و ساده‌زیستی در جامعه رواج پیدا کند و خود جوانان در امر ازدواج پیشقدم شوند و همچنین خانواده‌ها حمایت‌شان کنند. او نقش آموزش را هم در این زمینه پررنگ می‌داند و می‌گوید: در ازدواج‌های دانشجویی ما آموزش‌های قبل از ازدواج و حین ازدواج را داریم و از این طریق توانسته‌ایم کمترین میزان طلاق را در ازدواج‌های دانشجویی داشته باشیم.

پرش از مانع

دکتر امیرحسین بانکی‌پور/ نویسنده کتاب تحسین شده «دختران آفتاب»: می‌توان فهرستی بلند بالا از موانع و مشکلات ازدواج آسان را تهیه کرد که در ادامه تیتر وار به چند مورد اشاره می‌کنم.

سنت‌های دست و پاگیر: رعایت ترتیب سنی در ازدواج فرزندان، افزایش سطح توقعات و انتظارات غیر‌مادی فرد و خانواده و گرفتار شدن به نوعی آرمان‌زدگی و ایده‌آل‌خواهی افراطی در انتخاب همسر آینده، در کنار بالا رفتن سطح توقعات مادی، گرایش به تجمل‌گرایی، چشم و هم‌چشمی و شیوع آداب و رسوم دست و پاگیر و غلط، متأسفانه باعث نوعی وسواس، سختگیری و درنهایت دلمردگی و دلزدگی برای انتخاب همسر و ازدواج در جوانان می‌شود.

مشکلات خانوادگی: از آنجا که در جامعه ایرانی نهاد خانواده و تعاملات درون آن ـ به‌‌رغم تحولاتی ـ هنوز ساختار سنتی خود را حفظ کرده است، پایگاه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خانواده بویژه رفتار و تعاملات والدین می‌تواند نقش عمده و تأثیرگذار تقویت‌کننده یا بازدارنده در امر ازدواج و تداوم آن را در زندگی مشترک آینده فرزندان داشته باشد.

مانع‌انگاری تحصیلات: تحصیل و ازدواج هیچ‌کدام مانع دیگری نیست، اما نوع انتخاب مانع تحصیل است. پس با انتخاب صحیح فردی که تمایل به کسب تحصیلات بالا در همسر خود دارد و درک شرایط موجود در زمان تحصیل ـ از قبیل بیکاری، شغل پاره‌وقت، کم‌بودن اوقات فراغت و... ـ از جانب همسر و خانواده او و درنهایت پایین‌ آوردن توقعات طرفین، می‌توان در زمان مناسب به ازدواجی پایدار دست یافت.

بامداد محمدی