مبارزه با از دست دادن استقلال
بث نیلسن، زنی از ملبورن، داستان دشوار تلاش برای جلوگیری از رانندگی پدربزرگش را بازگو میکند. پدربزرگ او که در سال ۲۰۱۶ مبتلا به زوال عقل تشخیص داده شده بود، حتی پس از ابطال گواهینامهاش در سال ۲۰۱۸، همچنان اصرار به رانندگی داشت.او گاهی کلیدهای ماشین را زیر بالش خود پنهان میکرد و این موضوع برایش به یک «وسواس» تبدیل شده بود. نیلسن میگوید این وضعیت باعث ایجاد تنشهای خانوادگی شد و پدربزرگش در ماههای پایانی زندگی احساس میکرد همه علیه او هستند. این تجربه نشاندهنده دشواریهای عاطفی و عملی است که خانوادهها هنگام تصمیمگیری درباره رانندگی عزیزان مسن خود با آن مواجه میشوند.در مقابل، ری، مرد ۹۱سالهای از ملبورن، بهصورت داوطلبانه در اواخر دهه ۸۰ زندگیاش تصمیم گرفت رانندگی را کنار بگذارد. او که از جوانی با بیماری اختلال تعادل دستوپنجه نرم میکرد، با بدتر شدن حالش تصمیم گرفت دیگر رانندگی نکند. ری میگوید: «نمیخواستم برای دیگران بار اضافی باشم.» این تصمیم نشاندهنده خودآگاهی و مسئولیتپذیری برخی افراد مسن در برابر ایمنی خود و دیگران است.
تصادف مرگبار و بازنگری قوانین
در ۱۰ جولای ۲۰۲۵، یک تصادف دلخراش در ملبورن، که در آن یک راننده ۹۱ساله باعث مرگ دو عابر پیاده و جراحت یک کودک دوساله شد، توجهات را به قوانین رانندگی افراد مسن جلب کرد. این حادثه باعث شد دولت اعلام کند در نظر دارد قوانین مربوط به ارزیابی صلاحیت رانندگی را مورد بازنگری قرار دهد. استرالیا هیچ محدودیت یا آزمایش اجباری مبتنی بر سن برای رانندگان مسن ندارد. بااینحال، رانندگان موظفند هرگونه بیماری یا آسیب طولانیمدت که ممکن است بر توانایی رانندگی ایمن آنها تأثیر بگذارد را به اداره راههای ایالتی گزارش دهند.
بن کارول، معاون ایالت ویکتوریا، این مسأله را که رانندگان مسن باید صلاحیت خود را برای رانندگی اثبات کنند، «موجه» خواند و اعلام کرد با وزیر ایمنی جادهها همکاری خواهد کرد. دپارتمان حملونقل و برنامهریزی ویکتوریا نیز در حال همکاری با دانشگاه موناش برای بررسی اثربخشی گزارشدهی و ارزیابیهای اجباری است.
قوانین متفاوت و نتایج عجیب
در استرالیا، قوانین مربوط به رانندگی افراد مسن در ایالتهای مختلف متفاوت است. در نیوساوت ولز، رانندگان بالای ۸۵سال باید هر دوسال یکبار آزمون رانندگی عملی بدهند. درکوئینزلند، رانندگان بالای ۷۵سال ملزم به ارزیابی پزشکی و همراهداشتن گواهی پزشکی معتبر هستند. قلمرو پایتخت استرالیا و استرالیای غربی نیز الزامات مشابهی برای ارزیابی پزشکی سالانه دارند. بااینحال، تحقیقات نشان میدهد که این محدودیتهای مبتنی بر سن لزوما به کاهش نرخ تصادفات منجر نمیشوند.
دکتر سجان کپل، دانشیار مرکز تحقیقات تصادفات دانشگاه موناش تأکید میکند هیچ ارتباط مستقیمی بین سن و صلاحیت رانندگی وجود ندارد. او میگوید: «رانندگان در هر سنی ممکن است شرایط پزشکیای داشته باشند که توانایی رانندگی آنها را مختل کند.» کپل به مفهوم «تعصب شکنندگی» اشاره میکند که بهدلیل کاهش قدرت عضلانی ــ عصبی در افراد مسن، آنها در تصادفات بیشتر در معرض آسیبهای جدی قرار میگیرند، حتی اگر مقصر نباشند.
چالشهای ارزیابی و نقش پزشکان
دکتر کیت گرگورویچ، متخصص سالمندی درملبورن معتقد است بهترین روش برای ارزیابی صلاحیت رانندگی،آزمون رانندگی عملی با حضور یک کاردرمانگر است. او میگوید در نبود ارزیابیهای اجباری مبتنی بر سن، گفتوگو درباره رانندگی افراد مسن به یک موضوع عادی تبدیل نشده است. گرگورویچ میگوید بیماریهایی مانند زوالعقل میتوانند توانایی خودارزیابی افراد را مختل کنند و این امر تصمیمگیری درباره رانندگی را دشوارتر میسازد.
از سوی دیگر، دکتر آنیتا مونیوز، رئیس کالج پزشکان عمومی استرالیا هشدار میدهد آزمایشهای اجباری ممکن است به رانندگان حس اعتمادبهنفس کاذب بدهد. او پیشنهاد میکند افراد مسن و کسانی که بیماریهای مزمن دارند، درباره صلاحیت رانندگی بهطور منظم با پزشک خود مشورت کنند.
اجبار آزمایش، سنستیزی است!
شورای سالمندی ویکتوریا با آزمایشهای اجباری رانندگی برای افراد مسن مخالف است واین رویکردراسنستیزانه و خودسرانه میداند. بن راجرز، مدیر اجرایی این شورا تأکید میکند تمرکز باید بر رفتار و صلاحیت پزشکی برای رانندگی باشد، نه صرفا سن. او میگوید تغییرات مرتبط با افزایش سن، مانند کاهش بینایی یا کندشدن واکنشها، میتواند در هر سنی رخ دهد.