ریشه اصلی مشکلات عدم تعادل در اقتصاد صنعت برق است

به گزارش جام جم آنلاین علیرضا کلاهی، رئیس اسبق سندیکای صنعت برق و فعال صنعت برق در این زمینه گفت: سیاست‌گذاری‌های اشتباه طی سنوات گذشته باعث شده تا تعادل مناسبی در اقتصاد برق کشور نداشته باشیم و همین روند باعث بروز مشکلات فعلی شده است.

کلاهی در ادامه افزود: روند یاد شده دلیل است برای عدم تعیین تکلیف برق براین مبنا که آیا برق در کشورمان با درنظر گرفتن اقلیم، کالایی تجاری یا یک نوع خدمت اجتماعی است؟ به همین دلیل امروز نمی‌توانیم تصمیم‌گیری اصولی و علمی درباره معضل ایجاد شده داشته باشیم.

به گفته وی اگر فرض کنیم برق در ایران کالایی تجاری است، باید بگونه‌ای در این زمینه برنامه‌ریزی شود که سرمایه‌گذاران منافع اقتصادی منطقی داشته و علاقمند به ورود در این حوزه باشند، نه اینکه امروز بگونه‌ای تصمیم‌گیری شده که اصولا سرمایه‌گذاران از صنعت برق فراری هستند. این درحالی است که اگر قرار است به عنوان خدمت اجتماعی از آن یاد کنیم دولت باید سرمایه‌گذاری و بودجه دقیقی برای توسعه زیرساخت‌ها اختصاص دهد.دوگانگی امروز درباره صنعت برق تقریبا از مجلس هفتم آغاز شد به این دلیل که علی‌رغم افزایش هزینه‌های تولید اجازه افزایش قیمت برق داده نشد و در عین حال بودجه تخصیص یافته به وزارت خانه هم به موقع و دقیق در اختیارش قرار نگرفت. اما همواره هنگام بروز مشکلات وزارتخانه را مسئول می‌دانیم.

این فعال صنعت برق گفت: متاسفانه در دورانی که وفور درآمدهای نفتی در اقتصاد کشورمان ثبت شده و رقمی بالغ بر 120 میلیارد دلار درآمد نفتی داشتیم درباره توسعه زیرساخت‌های صنعت برق و نوسازی مورد نیاز آن فرصت سوزی شد. دقیقا زمانی که توسعه جمعیتی و نیاز کشورمان می‌طلبید زیرساخت شبکه انتقال و توزیع ایران اصلاح شود. به صورتی که از سال 1387 تا امروز هیچ سرمایه‌گذاری قابل توجهی در این زمینه صورت نگرفته است.

وی با اشاره به مشکلات زیرساختی در زمینه شبکه‌های انتقال و توزیع گفت: امروز تهران به عنوان یکی از اصلی‌ترین کانون‌های مصرف کننده برق در سراسر ایران دارای شبکه انتقال و توزیع که در سال 1352 شمسی طراحی شده برخوردار است درصورتی که این شبکه هیچ تناسبی با جمعیت و نیاز فعلی پایتخت ندارد و باید برای جلوگیری از مشکل در این زمینه بازنگری شود.

کلاهی معتقد است در دوره‌ای که شبکه تهران طراحی می‌شد جمعیت بسیار کمتر، دمای شهر پایین‌تر و همچنین تراکم ساخت و ساخت‌ها غیرقابل مقایسه بود. درحالی که امروز می‌بینیم کلان شهر تهران تقریبا با جمعیتی بیش از 15 میلیون که به خود دیده است نیاز برق آن روز به روز افزایش می‌یابد که عمدتا در بخش خانگی است. به عنوان مثال در زمان طراحی شبکه تهران ، آسانسور، تجهیزات نوین آشپزخانه، کولرگازی نبود.

رئیس اسبق سندیکای صنعت برق معتقد است بروکراسی اداری در کشور باعث شده تا سرمایه‌های بخش خصوصی در صنعت برق وارد نشوند و دولت هم توان سرمایه‌گذاری انبوه در این بخش نداشته باشد که حاصل جمع این روند کمبودهای فعلی شده و خاموشی‌ها هر روز بیشتر از قبل بخصوص در تابستان تجربه می‌شود.

این فعال صنعت برق تصریح کرد: در کلان‌شهرهایی مثل تهران می‌بایست بازنگری کاملی در زیرساخت‌ شبکه داشته باشیم به عنوان مثال لازم است پست‌های 230 فعلی را عمدتا به 400 کیلوولت ارتقاء دهیم و شبکه‌های کابلی را دوباره بهینه‌سازی کنیم که هدر رفت انرژی را به حداقل خود برسانیم. این درحالی است که شبکه توزیع را هم به جای فشار ضعیف به فشار متوسط توزیع ارتقاء دهیم که صرفه‌جویی قابل توجه تری داشته باشیم.

وی در ادامه افزود: در بسیاری از پست‌های برق کلان‌شهرها با استفاده از فناوری‌های نوین می‌توانیم پست‌های سطحی را به پست‌های زیرسطحی تبدیل کنیم و از فضای سطحی آزاد شده برای ایجاد بخش‌های تجاری یا اداری نوین استفاده کنیم که درآمدزایی مناسبی برای وزارت نیرو ایجاد می‌کنند. به عنوان مثال پست‌های هفت‌تیر و قیطریه‌ تهران قابلیت این کار را دارند.

این فعال صنعت برق تاکید کرد: با توجه به عقب‌افتادگی شبکه توزیع و انتقال از نیاز جامعه امروزی ایران واقعا نمی‌توان برآوردی از بودجه مورد نیاز آن داشت ولی آنچه مسلم است اگر بخواهیم اصلاح ساختاری دراین بخش داشته باشیم باید سخن از چند ده میلیون دلار کنیم که از توان اقتصاد فعلی کشور خارج است.

وی درباره احداث نیروگاه‌های جدید و شرایط اقلیمی ایران نیز گفت: آنچه مسلم است اگر بخواهیم درباره احداث نیروگاه‌های جدید صحبت کنیم باید متناسب با پتانسیل‌های موجود برنامه‌ریزی کنیم که یک راه ساخت نیروگاه‌های جدید در حاشیه خلیج فارس است به این دلیل که علاوه بر دسترسی به منابع قابل توجه آب می‌توانیم از حرارت خروجی نیروگاه‌ها آب شیرین‌کن هم برای تامین آب شرب منطقه استفاده کنیم دقیقا کاری که کشورها با اقلیم مشابه انجام داده‌اند.

کلاهی معتقداست علاوه براین روش تعداد روزهای آفتابی ایران ایجاب می‌کند که در زمینه استفاده از انرژی خورشید برای تولید برق نیز استفاده بهینه‌تری داشته باشیم چون کشورهای توسعه یافته همگی به این سمت حرکت کرده‌اند و در آینده جز استفاده از انرژی‌های تجدید‌پذیر چاره ای نداریم. اما آنچه در کشور مانع بزرگی برای این منظور شناخته شده نرخ خرید انرژی‌های تجدید‌پذیر از تولید کنندگان توسط وزارت نیرو است.

وی با اشاره به معاهده محیط زیستی پاریسگفت: براساس این توافق‌نامه ایران متعهد شده حداقل 10 درصد از برق مورد نیازش را با استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر تولید کند درحالی که می‌بینیم هیچ حمایتی از بخش تولیدکننده یا همان بخش خصوصی نمی‌شود، چون برخی مسئولان معتقدند قیمت برق تولید شده از این روش مقرون به صرفه نیست، درحالی که نباید فراموش کنیم هزینه صرفه‌جویی سوخت و همچنین بهبود کیفیت محیط زیست رقم بسیار بالایی است.

کلاهی هزینه احداث نیروگاه خورشیدی در کشور را اینگونه برآورد کرد که به ازای هر مگاوات تولید برق خورشیدی تقریبا یک میلیون یورو سرمایه‌گذاری لازم است که با توجه به شرایط یاد شده کمتر شرکتی حاضر به ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاری در صنعت برق کشورمان است مگر اینکه شرایط ورودش تسهیل و سود متعارف آن تضمین شده باشد.

رئیس اسبق سندیکای صنعت برق درباره ساخت نیروگاه‌های تازه نیز معتقد است با توجه به اینکه کشورمان تنها 200 روز از سال مشکل تامین برق مورد نیاز کشور را به خود می‌بیند درصورت سرمایه‌گذاری بیشتر برای تولید برق باقی سال نیروگاه‌ها بلا استفاده خواهند بود به صورتی که حتی امروز با توان فعلی در ایام غیر پیک مصرف 40 درصد از توان تولیدی بدون استفاده از مدار خارج می‌شوند.

کلاهی تاکید کرد راهکار کوتاه مدت برای مدیریت شرایط فعلی کاهش تقاضای به سطوح منطقی بخصوص در بخش مصارف خانگی است و تنها راهکار آن توجه مسئولان به تولید و واردات محصولات برقی با کیفیت با رده انرژی پایین است، به این دلیل که امروزه حجم واردات انواع تجهیزات برقی بدون توجه به میزان مصرف انرژی آنها صورت گرفته است.

به گفته وی ایران جزو معدود کشورهایی است میزان برق مصرفی خانگی آن بسیار بیشتر از مصارف صنعتی بوده و این بیانگر غیرمنطقی بودن مصرف است. درحالی که کشورهای توسعه یافته همواره در تلاش هستند مصارف صنعتی را توسعه دهند ایران تنها به حجم تقاضای خانگی افزوده است.

عماد عزتی / جام جم آنلاین