عموم محافل سیاسی و رسانهای از انتصاب «مایکل دی آندرا» به ریاست میز ایران سازمان اطلاعات و امنیت مرکزی آمریکا سیا، به عنوان نشانهای از تشدید موضع آمریکا علیه ایران یاد کردهاند.
این خبر را روز جمعه روزنامه نیویورک تایمز منتشر کرد. خبری که در نوع خود یک افشاگری بیسابقه از تغییر مدیران میانی در سازمان اطلاعات مرکزی آمریکاست، و به همین دلیل این روزنامه را به سیبل حملات گستردهای در داخل آمریکا تبدیل کرد. چه آنکه اسامی اعضا و مدیران سیا از اسرار این سازمان اطلاعاتی – جاسوسی به شمار میآید.
مایکل دی آندرا کیست؟
از سوابق دور این مامور سیا اطلاعات چندانی موجود نیست. همین قدر مشخص است که این مامور 50 تا 60 ساله در ایالت ویرجینیا در خانواده ای به دنیا آمده که شماری از اعضای آن از جمله پدر خانواده سوابق همکاری با سازمان سیا را در کارنامه خود دارند.
مایکل دی آندرا از سال 1979 به عضویت سازمان سیا درآمده و در این سازمان به القابی مثل «مایک»، «توجیهگر»، «شاهزاده سیاه»، «راجر»، «آیتالله مایک» و ... معروف بود.
اعتیاد به سیگار، پوشیدن لباسهای مشکی، «ترشرویی» و «بدخلقی» از ویژگیهای بارز مایکل دی آندرا معرفی شده است، به گونه ای که بسیاری از کارکنان سیا از کار کردن با او خودداری میکنند.
«دیآندرا» فردی «معتاد به کار» توصیف شده است. یک مقام سابق سیا میگوید که یک بار از «دیآندرا» که در پستوهای دفتر کارش اتاقی برای خواب دارد پرسیده برای سرگرمی چه کاری انجام میدهد و در جواب شنیده است: «کار.» او اغلب قبل از طلوع آفتاب وارد دفتر کارش میشود و بعضی اوقات شبها هم در دفتر کارش میخوابد.
یکی از هم کلاسیهای آندرا به روزنامه واشنگتنپست گفته «دیآندرا»، «فردی گوشتآلود» بود و در تکالیف کتبی، نمرات پایینی میگرفت.
سوابق کاری مایکل دی آندرا
در آوریل سال ۲۰۱۵ یک روزنامهنگار نیویورکتایمز برای اولین بار دی آندرا را به عنوان یکی از معماران برنامه شکنجه و بازجویی سیا از مظنونان تروریسم حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ معرفی کرد.
«دیآندرا» در سال 2003 میلادی، در زمان حمله آمریکا به عراق، بلندپایهترین مأمور سیا در بغداد بود که بیش از 900 نیروی سیا در عراق را مدیریت میکرد. وی اوایل سال ۲۰۰۶ میلادی به ریاست مرکز مبارزه با تروریسم سیا منصوب شد و تا سال 2015 که نام وی افشا شد در این سمت بود.
او معتقد است برای مبارزه با تروریسم اسلامی باید مثل آنها فکر کرد، به همین دلیل با زنی مسلمان به نام فریده کوریمجی ازدواج کرد و به اسلام گروید. گفته شده که کوریمجی از افسران اطلاعاتی عربستان سعودی است.
نیویورکتایمز درباره مسلمانی «دیآندرا» نوشت: او قوانین و آداب اسلام را رعایت نمیکند. بیانی که نشان میدهد اسلام آوردن وی به مصلحت نزدیکتر است تا به واقعیت.
«مایکل دیآندرا» در زمان دولت اوباما طرح مخفیانه عملیات پهپادی را برای شناسایی و قتل افراد مظنون به «تروریست» در سراسر جهان به ویژه افغانستان، پاکستان و یمن پیشنهاد داد. و بر این اساس بیش از 600 عملیات پهپادی به ویژه د افغانستان و پاکستان را مدیریت کرد، که کشتههای زیادی از غیرنظامیان گرفت. به گونهای که حتی در داخل آمریکا اعتراضات زیادی علیه عملیات پهپادی مرکز ضدتروریسم سیا صورت گرفت.
مهمترین فعالیتها
1- برخی منابع خبری مایکل دی آندرا را طراح عملیات کشته شدن احمد شاه مسعود از رهبران مجاهدین افغانستان در سال 2001 میلادی میدانند. این عملیات به دست یک خبرنگار سعودی اجرا شد.
2- در دو دهه گذشته دی آندرا از ستون های عملیاتی سازمان سیا در برنامه مبارزه با تروریسم بوده است. در همین چارچوب نام وی در شمار شکنجهگران متهمان به اقدامات تروریستی به ویژه متهمان حادثه 11 سپتامبر سال 2001 میلادی به چشم می خورد. برخی منابع وی را طراح و عامل اصلی این شکنجهها، از جمله طراح شکنجه واتربوردینگ میدانند.
3- مایکل دی آندرا طراح عملیات دستگیری و قتل اسامه بن لادن و بسیاری از مخالفان آمریکا در کشورهای عربی بود.
نقش دی آندرا در عملیات شناسایی و دستگیری بن لادن در فیلم هالیوودی «سی دقیقه پس از نیمهشب» با کارگردانی «کاترین بیگلو»، نویسندگی «مارک بول» و تهیهکنندگی مگان الیسون به تصویر کشیده شد. به همین دلیل دی آندرا در هالیوود با لقب «گرگ» شخصیت اصلی فیلم «سی دقیقه پس از نیمهشب» شناخته میشود.
4- او در شکار سرهتگ معمر قذافی سیستم اطلاعاتی فرانسه را فریب داد و برخلاف توافقی که با فرانسه برای دستگیری قذافی داشت، شرایط را برای قتل وی به دست یک مامور اطلاعاتی فرانسه فراهم کرد.
5- یکی دیگر ار پروندههای «دیآندرا» که روزنامههای آمریکایی از آن یاد کردهاند، فرماندهی عملیات ترور «عماد مغنیه»، فرمانده بخش نظامی حزبالله لبنان است.
نیویورکتایمز در این باره نوشت: «مایکل دی آندرا مغز متفکر عملیات ترور شهید عماد مغنیه، از رهبران شاخص حزبالله لبنان در سال 2008 در دمشق بود، عملیاتی که با انفجار یک خودروی بمب گذاری شده از سوی گروهی از جاسوسان سیا و با همکاری سرویس اطلاعاتی اسرائیل (موساد) انجام شد.»
6- طراحی برنامه استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین در حمله به مراکز گروه های تروریستی به ویژه در افغانستان، پاکستان و یمن
علت افشای نام مایکل دی آندرا
چنانکه گفته شد اسامی و هویت کارکنان و مدیران سازمان اطلاعات و امنیت مرکزی آمریکا (سیا) از خطوط قرمز این سازمان است، و کمتر اتفاق افتاده که نام و هویت فردی از این سازمان افشا شود.
افشاگری نیویورک تایمز درباره هویت مدیر مرکز ماموریت ایران در سیا باعث خشم بسیاری از رسانه های جمهوریخواه شده است که این اقدام را خلاف «امنیت ملی» امریکا توصیف کرده اند.
نشریه نئوکان فدرالیست نوشت: نیویورک تایمز مدعی است افشای مسئولیت جدید دی آندرا ضروری بود چون اکنون مسئولیتی بزرگ در حوزه ایران برعهده دارد. نئوکان فدرالیست ادامه داد: ظاهرا ماموریت نیویورک تایمز سخت کردن فعالیت سیا و خطرناک تر کردن آن در ایران با فاش کردن هویت مسئول عملیات مخفیانه سیا در ایران است.
با این فرض اقدام روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز در افشای نام و ماموریت مایلکل دی آندرا در شرایط کنونی به نظر بی علت نیست. در این باره دو فرض را می توان بررسی کرد.
فرض اول
افشای نام دی آندرا ناشی از مخالفت روزنامه نیویورک تامیز با رویکردهای رئیس جمهوری آمریکا در قبال ایران است. مسئولان این روزنامه که بیشتر به دموکرات ها نزدیکند، بر ادامه رویه باراک اوباما و جنگ نرم با ایران اصرار دارند. به همین دلیل تشدید رویکرد دونالد ترامپ و تلاش برای ورود به تقابل سخت با ایران را موجب پیامدهای زیادی برای آمریکا میدانند و با آن مخالفند.
فرض دوم
دامن زدن به جنگ روانی علیه ایران. از این منظر هدف افشای نام دی آندرا، نشان دادن اوج خطر پیش روی ایران و هراساندن ملت و دولت جمهوری اسلامی ایران است. از این منظر اقدام نیویورک تایمز در افشای نام دی آندرا بیش از آنکه به معنای مخالفت با این انتصاب باشد، نوعی حمایت و بسترسازی برای ایجاد رعب و وحشت در دل ایرانیان است و تلاش دارد جمهوری اسلامی را در موضع انفعال قرار دهد.
پرداختن دیگر رسانههای آمریکایی نظیر وال استریت ژورنال و نیوزویک به این موضع و افشای اقدامات خشونت بار و ابعاد شخصیت دی آندرا در دو دهه گذشته میتواند این برداشت را تقویت کند.
در این میان مروری بر فعالیت های دی آندرا در 4 دهه گذشته نشان می دهد که وی تنها یک مامور جاسوسی نیست، و در برنامه ریزی، طراحی و اجرای انواع عملیات نظامی، خرابکارانه و ایجاد نامنی در کشورهای هدف مستقیما حضور دارد.
به همین دلیل پیش بینی شده است که رویکرد سازمان سیا در دوره ریاست دی آندرا بر مرکز ماموریت ایران از عملیات نرم فراتر رفته، وارد فاز سخت نظیر طراحی ترورهای هدفمند، انفجارهای تروریستی و ربایش افراد خواهد شد. اقدامی که به دلیل قطع مناسبات رسمی ایران و آمریکا در حزوه اجرا نیازمند به کارگیری عناصر ضدانقلاب در داخل و خارج از کشور است.
گزینههای تقابل با ایران
کمتر از دو ماه پیش اندیشکده سی اس آی اس به عنوان یکی از اصلیترین اندیشکدهها در حوزه سیاست خارجی آمریکا گزارشی 130 صفحهای را در چارچوب راهبرد پیشنهادی به رئیسجمهوری آمریکا ارئه کرد که در آن راههای مقابله با ایران بررسی و پیشنهاد شده است.
مرجعیت این اندیشکده در ایده پردازی، تنظیم و طراحی سیاست خارجی آمریکا و همچنین اسامی بزرگترین اندیشمندان و پژوهشگران آمریکا در تنظیم این گزارش حاکی از اهمیت این سند و افزایش احتمال تبدیل شدن آن به راهکار عملیاتی کاخ سفید علیه ایران است.
در این گزارش شش دستورالعمل و یا راهکار برای مقابله با ایران به دونالد ترامپ و تیم امنیتی و سیاست خارجی وی توصیه شده است.
1- دولت آمریکا برجام را به عنوان یک توافقنامه بینالمللی و تضمینی برای نظارت پذیری و کنترل فعالیتهای هستهای ایران حفظ کند، اما از نقاط ضعف برجام و جزئیات آن برای تشدید فشارها بر ایران بهره بگیرد.
2- دولت آمریکا به جای تقابل مستقیم با ایران از دشمنان و رقیبان منطقهای برای مقابله با ایران استفاده کند. تشکیل اتحاد و پیمانهای منطقهای در این چارچوب توصیه شده است. رویکردی که دونالد ترامپ در سفر به ریاض مشخصا از آن پیروی کرده است.
3- سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عنوان هدف کلیدی در اولویت قرار گیرد و از همه ابزارها و امکانات برای تحریم، محدودسازی و کاهش قدرت مانور این نهاد انقلابی استفاده شود. طبعا تحریم سپاه میتواند به مرور به تحریم بانکها و دیگر مجموعههای اقتصادی داخلی و خارجی که با این نیرو همکاری میکنند افزایش یابد.
4- گسترش دامنه تحریمهای ایران در حوزههای حقوق بشری، تروریسم و فعالیتهای موشکی
5- در نظر گرفتن برخی امتیازات و مشوقها برای متقاعد کردن ایران به عقب نشینیی و تسلیم در برابر فشارهای آمریکا. (ادامه سیاست هویج و چماق)
6- هدف قرار دادن توان سایبری ایران و گسترش جنگ نرم با ایران
نتیجه
رئیسجمهوری آمریکا در ماههای اخیر با اقدامات وسیع ضد ایرانی از جمله تمدید و وضع تحریمهای جدید، به کارگیری افرادی که به بیشترین دشمنی را با جمهوری اسلامی ایران دارند نظیر مایک پمپئو در سمت ریاست سازمان سیا و مایدکل دیآندرا در جایگاه رهبری عملیات سیا علیه ایران، و ایجاد و حمایت از ائتلاف آمریکایی – سعودی علیه ایران نشان داده که به راهبردهای ضد ایرانی اندیشکده سی اس آی اس وفادار است، و از هر فرصت و ابزاری برای فشار آوردن و ضربه زدن به ملت و دولت جمهوری اسلامی ایران بهره میگیرد.
یوسف اسماعیلی
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد