آمریکا و 2 سناریو درباره برجام

نمی‌توان با قاطعیت در مورد این احتمال سخن گفت، اما در صورتی که خارج هم نشوند، امکان دارد رسما توافق هسته‌ای را محفوظ نگه دارند، اما همان تحریم‌های هسته‌ای را به بهانه‌های دیگری از جمله بهانه‌های موشکی، تروریسم،حقوق بشر و پولشویی بر جمهوری اسلامی ایران تحمیل کنند.

بنابراین امکان پیگیری هر دو سناریو از سوی آمریکا وجود دارد. در صورتی که از توافق هسته‌ای خارج شوند، تحریم‌هایی را به اسم هسته‌ای و در صورت عدم خروج به بهانه‌های دیگری علیه ایران اعمال می‌کنند. تفاوت این دو سناریو در این است که آنها انتظار دارند ایران، هم تحریم باشد و هم برنامه هسته‌ای نداشته باشد. در عین حال باید به این نکته نیز اشاره کنم که علت عدم خروج احتمالی آمریکا از برجام این است که جمهوری اسلامی ایران را مجبور کنند به‌رغم بازگشتن تمام تحریم‌ها، برنامه هسته‌ای‌اش نیز طبق برجام تعطیل باشد.

در حال حاضر و مطابق فرآیند و عملکردی که آمریکا در پیش گرفته است، برجام تقریبا معنی خود را از دست می‌دهد و به میزانی که این فرآیند ادامه یابد، برجام بی‌معنی‌تر می‌شود و در صورت ادامه آن عملا تنها چیزی که در برجام باقی می‌ماند، تحریم ایران با توقف بخش‌های کلیدی از برنامه هسته‌ای کشورمان است. در این زمینه معتقدم آمریکایی‌ها حس می‌کنند جمهوری اسلامی ایران به تحریم‌ها عکس‌العملی نشان نمی‌دهد و به این ترتیب آنها به افزایش تحریم‌ها اقدام می‌کنند.

در مورد اظهارات متناقضی که طی روزهای اخیر مقامات آمریکایی مطرح کرده‌اند نیز باید گفت در این سال‌ها آمریکایی‌ها غیر از این عمل نکردند و نباید انتظار دیگری از آنها داشت، این نوع تناقض‌ها را در موارد دیگری نیز دارند. به عنوان مثال، با وجود اذعان آژانس به عدم انحراف در فعالیت هسته‌ای ایران، آمریکا ادعای خود را تکرار کرد. همچنین به‌رغم این‌که متحدان منطقه‌ای آمریکا عامل شکل‌گیری افراط‌گرایی هستند، اما جمهوری اسلامی ایران که خود علیه همین گروه‌ها مبارزه می‌کند، مقصر شناخته می‌شود. به این رفتار آمریکاعادت کرده‌ایم، بنابراین نباید تعجب کنیم و انتظاری از آنها داشته باشیم. باید به آمریکا تفهیم کنیم، کشوری ضعیف نیستیم که در مقابل چنین مواضعی عقب‌نشینی کنیم.

ترساندن مردم و اظهار ضعف در برابر زیاده‌خواهی آمریکا صرفا موجب گستاخ‌تر شدن آنها می‌شود که هزینه بلندمدت آن بیشتر خواهد بود.

دکتر سید محمد مرندی - استاد دانشگاه تهران