به همین دلیل است که هنوز در میان بسیاری از بازاریها، کمکهای خیریه و یاری به همنوعان بهعنوان بخشی جدانشدنی از فعالیت اقتصادی سالم شمرده میشود. اما آیا در دنیای امروز که کم کم حجرهها و مغازهها به شرکت تبدیل میشوند هم میتوان چنین رویکردهایی را دید؟
یک شرکت مجموعهای از انسانها را دور هم گرد آورده و به همین دلیل، تعجبی ندارد که تمایلات انساندوستانه نیز در شرکتها جای داشته باشد. در واقع مفهوم مسئولیت اجتماعی شرکتی
(Corporate Social Responsibility) عبارتی است که برای توصیف اقدامات غیرانتفاعی و نوعدوستی توسط شرکتهای مختلف به کار برده میشود. شرکتهای کوچک و بزرگ در سراسر ایران، اقداماتی مختلف را فارغ از سود مالی برای ادای دین خود به اجتماع انجام میدهند. این کمکها میتواند در قالب یاریرسانی مستقیم به افراد نیازمند یا حتی کمک به حفظ محیط زیست باشد. در این میان، شرکتهای فعال در حوزه فناوری نیز از این قافله عقب نماندهاند. جالب اینجاست که برخی از این شرکتها نظیر گوگل، همواره در آمارهای رسمی منتشر شده در رتبه شرکتهایی با بهترین عملکرد در زمینه مسئولیت اجتماعی جای میگیرند. آشنایی با برخی اقدامات متنوع این شرکتها میتواند برای سازمانهای دیگری که میخواهند رویکردی مشابه را در پیش بگیرند جالب و آموزنده باشد.
گوگل
شرکت گوگل از سال 2007 پروژهای را به نام گوگل سبز (Google Green) آغار کرد. هدف از اجرای این پروژه، تامین انرژی مورد نیاز دیتاسنترهای این شرکت بود. گوگل با کمک این پروژه توانست تاثیر زیستمحیطی خود در تولید آلایندههای کربنی را به صفر برساند. علاوه بر اینکه حجم قابل توجهی از برق دیتاسنترهای گوگل از طریق انرژیهای پاک نظیر انرژی خورشیدی، بادی یا زمینگرمایی تامین میشد، ساختار این مراکز داده نیز به گونهای طراحی شده که تا 50درصد انرژی کمتری را نسبت به دیتاسنترهای معمولی مصرف کنند. گوگل همچنین کارمندان خود را به مشارکت در طرحهای انساندوستانه و خیریه دعوت میکند. در برنامه خدمت گوگل (GoogleServe) که هر ساله از سوی گوگل برگزار میشود، صدها کارمند گوگل یک هفته فرصت دارند در پروژههای مختلف نظیر آموزش در مدارس محروم، کمک به موسسات خیریه و نیز اجرای پروژههای مختلف
زیست محیطی نظیر کاشت درخت حضور یابند. گفتنی است هر سال تعداد کارکنانی که در این برنامه جالب حضور مییابند افزایش مییابد.
در ماجرای شیوع تب زیکا در برخی مناطق جهان، گوگل ضمن اعطای یک میلیون دلار کمک نقدی به یونیسف، برخی متخصصان خود را به این مناطق فرستاد تا به کارشناسان حاضر در محل در تدوین نقشهای از مناطق آلوده و طراحی الگوریتمی برای پیشبینی شیوع این بیماری کمک کنند. گوگل از سال 2010 به این سو، بیش از 40 میلیون دلار را به اجرای برنامههای آموزشی برای کودکان و نوجوانان بویژه در مناطق محروم اختصاص داده است. هدف از اجرای این برنامهها، افزایش دانش فناوری بویژه آموزش برنامهنویسی به این بچههاست.
مایکروسافت
مایکروسافت نیز مانند گوگل، برنامههایی برای کاهش آلایندههای کربنی خود اجرا کرده و در چند سال اخیر توانسته با جایگزینی انرژیهای پاک و تجدیدپذیر، تا حد زیادی در این مسیر موفق باشد.
زپوس
شرکت زپوس (Zappos) که فروشگاهی آنلاین و بینالمللی است، برنامههای جالبی برای اجرای وظیفه اجتماعی خود دارد. این شرکت علاوه بر اینکه هر سال انواع محصولات مختلف مورد نیاز موسسات خیریه را بهصورت رایگان به آنها میدهد، برای کارکنان خود نیز این امکان را فراهم میکند تا در صورت انجام انواع کارهای انساندوستانه در خارج از محیط شرکت، از مرخصی با حقوق برخوردار شوند.
سیسکو
شرکت معروف سیسکو (Cisco) جزو سازمانهای پیشرو در زمینه ارائه انواع کمکهای غیرانتفاعی است. این شرکت هرساله طرحهای مختلفی را نظیر آموزش، سلامت، توانمندسازی اقتصادی و نیز کمک به بازماندگان بلایای طبیعی اجرا میکند. همچنین هر سال صدها نفر از کارکنان این شرکت در انواع پروژههای خیریه شرکت میکنند.
دل
شرکت دل (Dell) هر سال به موسسات خیریه مختلف کمک مالی میکند. این شرکت همچنین در طرحی با نام یوث کانکت (YouthConnect) امکانات آموزشی و فناوری را برای مدارس محروم در برخی کشورهای جهان فراهم میآورد. ارائه کمک هزینه تحصیلی به دانشآموزان و دانشجویان نیازمند نیز از دیگر اقدامات دگرخواهانه دل به شمار میرود.
آی.بی.ام
شرکت آی.بی.ام (IBM) به عنوان یکی از پیشتازان صنعت رایانه، برنامهای با نام جشن خدمت (Celebration of Service) را اجرا میکند. این برنامه که سابقهای طولانی دارد، فرصتهای مختلفی را که برای کارکنان این شرکت در سراسر دنیا به منظور کمک به افراد نیازمند وجود دارد، اعلام میکند. بر اساس آمار اعلامی از سوی این شرکت، تاکنون بیش از سه میلیون و 200 هزار ساعت کار داوطلبانه از سوی کارکنان این شرکت برای کمک به جامعه به انجام رسیده است.
تارگت
تارگت (Target) دومین فروشگاه بزرگ زنجیرهای خردهفروشی دنیاست که البته سالهاست فروش آنلاین نیز دارد و اکنون بخشی قابل توجه از مجموع فروش این فروشگاه بهصورت آنلاین صورت میگیرد.
شرکت تارگت از سال 2010 برنامهای را برای کمک به شهروندان محروم ایالات متحده و نیز چند کشور دیگر دنیا اختصاص داد. این شرکت تصمیم گرفت 5 درصد سود خود را برای امور انساندوستانه و خیریه اختصاص دهد. شرکت تارگت در سال 2015 توانست به هدف تعیینشده خود یعنی یک میلیارد دلار کمک انساندوستانه دست یابد. کمکهای خیریه تارگت بیشتر به بهبود وضعیت دانشآموزان محروم مربوط میشود. یکی از این کمکها اختصاص بودجهای برای ناهار دانشآموزان در مدارس مناطق محروم است. تارگت همچنین بیش از 400 هزار دلار به بیش از 120 هزار مدرسه برای خرید انواع تجهیزات آموزشی کمک کرده است. خرید و اهدای کتاب به دانشآموزان نیازمند و نیز تامین کمک هزینه تحصیلی آنها از دیگر بخشهای این پروژه شرکت تارگت بوده است.
اتودسک
شرکت اتودسک (Autodesk) یکی از معروفترین شرکتهای نرمافزاری دنیاست که در زمینه تولید انواع نرمافزارهای معماری، مهندسی و طراحی صنعتی فعالیت دارد. بیشترین کارکنان این شرکت متخصصان فنی و برنامهنویس هستند. با این اوصاف این شرکت برنامههای متنوعی را برای تشویق کارکنان خود برای کمک به جامعه در نظر گرفته است. در یکی از این برنامهها کارکنان اتودسک این فرصت را دارند که به مدت چند هفته سر کار خود حاضر نشوند و در عوض، در طرحهای مختلف انساندوستانهای که از سوی شرکت طراحی شده حضور یابند. برخی از این طرحها بیشتر بر تواناییهای فنی استوار است که برای نمونه میتوان به کمک برای تهیه دست و پای مصنوعی برای افراد نیازمند اشاره کرد. همچنین برخی دیگر از کمکها نظیر بستهبندی غذا برای مدارس محروم یا مناطق آسیبدیده از بلایای طبیعی از دیگر کمکهایی است که از سوی کارکنان این شرکت به مردم عرضه میشود. شرکت اتودسک همچنین رویکردی مسئولانه را در قبال محیط زیست در پیش گرفته است. این شرکت دورههای آنلاینی را برای آموزش اصول طراحی خانه یا محصولات مختلف به شکلی دوستدار محیط زیست طراحی کرده است. این دورههای آنلاین به مهندسان و دانشجویان علاقه مند در سراسر جهان به صورت رایگان عرضه میشود.
مسئولیت اجتماعی شرکتهای فناوری در ایران
شرکتهای مختلف فعال در حوزه فناوری در ایران نیز در چند سال اخیر اقدامات خوبی را در زمینه مسئولیت اجتماعی خود به انجام رساندهاند. برای نمونه، یکی از معروفترین فروشگاههای آنلاین ایران در ماه رمضان امسال، کمپینی را با نام «به رنگ مهربانی» راهاندازی کرد که در آن، 5 درصد مجموع فروش محصولاتی مشخص به چند موسسه خیریه مردم نهاد اهدا شد. شرکت الجی و گلدیران نیز برنامههایی برای تجهیز مدارس مناطق محروم به سامانههای گرمایشی و سرمایشی و نیز توزیع کیف و نوشتافزار در میان این دانشآموزان داشتهاند. این دو شرکت همچنین پروژه ویژهای را برای شناسایی و استعدادیابی کودکان نخبه ایرانی به اجرا میرسانند. شرکت سامسونگ نیز در ایران با کمپین «کودکان امید» گامهای خوبی در زمینه تجهیز مدارس محروم برداشته است. ایجاد کتابخانه گویا برای نابینایان و کمبینایان و درختکاری در شمال ایران از دیگر اقدامات این شرکت کرهای در راستای عمل به مسئولیت اجتماعی خود بوده است.
صالح سپهری فر
ضمیم کلیک جامجم
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگوی «جامجم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد