پادری؛ روایتی شریف از یک خانواده ایرانی

این شب‌ها شاهد پخش مجموعه «پادری» از شبکه یک سیما هستیم؛ مجموعه‌ای که سری اول آن سال 92 با نام «دودکش» روی آنتن رفت و استقبال مخاطبان از فضای آرام و خانوادگی و مضمون همه پسند آن، تلویزیون را به ساخت سری دوم کار مجاب کرد. در ادامه به بررسی مهم‌ترین تغییرات ایجاد شده در سری دوم مجموعه و تاثیر آن در دیده شدن و موفقیت کار می‌پردازیم.

حفظ ثبات در گروه

شاید بتوان مهم‌ترین عامل قابل تأمل در سری جدید این مجموعه را حفظ گروه بازیگران سریال دانست که موجب شده هنرپیشگان دوباره بتوانند در همان نقش‌های پیشین خودشان جلوه‌گری کنند. در واقع سطح تغییرات و تحولات فقط به تغییر تهیه‌کننده کار و نیز نویسنده فیلمنامه محدود مانده است. سیدمحمود رضوی در مقام تهیه‌کننده جایگزین زینب تقوایی شده و کورش نریمانی هم به جای برزو نیک‌نژاد و حسن وارسته که نویسندگان سری اول مجموعه بودند، فیلمنامه را در سری جدید به قلم تحریر درآورده است. گروه بازیگران سریال هم که همگی از افراد شناخته شده عرصه‌های هنری کشور و بخصوص تئاتر و تلویزیون طی این سال‌ها بوده‌اند به اعتماد نام کارگردان، محمدحسین لطیفی و نیز حضور سیدمحمود رضوی ـ که بارها قابلیت‌هایش را در مقام تهیه‌کنندگی فیلم‌های سینمایی چون «دهلیز» و «دلبری» و نیز مجموعه‌های تلویزیونی موفقی چون «نفس گرم» و «پرده نشین» ثابت کرده است ـ دوباره دور هم جمع شده‌اند. اتفاقی که چندان بسادگی امکان‌پذیر نیست و گردآوردن این تعداد از بازیگران پرکار کنار هم و برای ساخت مجموعه‌ای جدید کاری است که نیاز به هماهنگی و برنامه‌ریزی چند ماهه‌ دارد. با این حال، گروه سازندگان از عهده این مسئولیت بخوبی برآمده و این شخصیت‌های محبوب را دوباره کنار هم جمع کرده‌اند؛ علاوه بر بازیگران پیشین، جمشید مشایخی، ابراهیم آبادی، شهین تسلیمی و مجید یاسر هم از چهره‌های تازه اضافه شده به سری دوم این مجموعه هستند.

جای خالی اتفاقات جدید

اضافه شدن یک نویسنده جدید به کاری که سری اول آن قبلا روی آنتن رفته، اتفاقی است که می‌تواند چالشی برای هر فیلمنامه‌نویسی محسوب شود؛ از آنجا که مصالح اصلی ساخت کار یعنی شخصیت‌پردازی‌ها و نیز طراحی موقعیت‌ها پیش از این توسط فرد دیگری انجام شده است،‌ نویسنده جدید با این درگیری ذهنی روبه‌روست که چطور قصه را با همان سیاق پیشین جلو ببرد و باعث دلزدگی مخاطبان یا ناامیدشدن‌شان از شخصیت‌ها نشود. چالشی که قطعا کورش نریمانی هم هنگام قبول نویسندگی این کار با آن مواجه بوده و بخش عمده وقتش را به حل این مشکل اختصاص داده است، اما نیمه پر لیوان را هم ببینیم؛ اضافه شدن نویسنده جدید اتفاق خوبی است که می‌تواند عنصر اصلی خلاقیت و نوآوری را به یک مجموعه بیفزاید. نریمانی از نویسندگان شناخته شده‌ای است که بخصوص در عرصه تئاتر و نمایش بسیار فعال بوده و نمایشنامه‌های زیادی را به رشته نگارش درآورده است. در تلویزیون هم در نویسندگی آثاری چون «پایتخت 2» نقش داشته و با نگارش مجموعه‌های دنباله‌دار و سری‌گونه بیگانه نیست، اما اتفاقی که در این شب‌ها و در مجموعه پادری تا اینجای کار شاهد بوده‌ایم، جای خالی خلاقیت و اتفاقات جدید است. گویی این‌طور به نظر می‌رسد که کوشیده شده داستان بر همان سیاق سری پیشین باقی بماند و شاید هم ترس سازندگان از با استقبال مواجه نشدن سری جدید موجب شده قصه این‌طور از اتفاقات جدید خالی بماند. در اینجا تنها قدرت و هنر بازیگران و ادامه دادن همان تکیه کلام‌های پیشین چون آمپاس، ان‌قلت، قمپز یا جر و بحث‌های لفظی میان دو شخصیت فیروز و نصرت (با بازی هومن برق نورد و بهنام تشکر) است که قدری مجموعه را از یکنواختی نجات داده و به آن تنوع و بهانه‌ای برای تماشا بخشیده است. هرچند این تکیه‌کلا‌م‌ها و جدل‌های لفظی هم دیگر جذابیت‌های سابق را ندارد.

روایتی شریف از یک خانواده

با این حال و با وجود برخی انتقادات‌، هنوز می‌توان رد پای اتفاقات مثبتی را در پادری مشاهده کرد و از آن سخن گفت. اتفاق ارزنده‌ای چون پاسداشت مقام خانواده و تاکید بر نقش دور هم بودن در حل مشکلات که چه در دودکش و چه حالا پادری به شکل ویژه‌ای مورد تاکید قرار گرفته و بر آن اشاره می‌شود. موضوع اصلی داستان، روایت دو خانواده معمولی و از طبقه متوسطی است که هر چقدر هم با مشکلات پیچیده مواجه باشند یا مصائب و چالش‌ها بر سر راه‌شان سنگ بیندازند، باز با قدرت دور هم بودن و مشورت کردن با هم می‌توانند بر مشکلات فائق آیند و موانع را از سر راه بردارند. فیروز مشتاق،پدر ساده‌ای است که انگار از اول قرار نبوده قهرمان هیچ قصه‌ای باشد الا زندگی خودش. عفت با بازی سیما تیرانداز هم مادر خانه‌داری است شبیه دیگر مادران این سرزمین. دوری از شعارزدگی و توجه به روایت خود داستان هم به کمک آمده و پادری را به مجموعه‌ای تبدیل می‌کند که درست شبیه زندگی مردم این کشور است و همین عامل ساده آن را در یاد مخاطبان ماندگار می‌کند. باید دید عوامل و سازندگان کار چقدر این نگاه مخاطبان را در ادامه قدر می‌دانند. اتفاقی که ممکن است به ساخت سری سوم از مجموعه هم بینجامد. باید منتظر ماند و دید.

زهرا غفاری

رادیو و تلویزیون