اگر مربیان ایرانی نزد روان شناس بروند چه می شنوند؟!

به گزارش جام جم ورزشی ، ستاره ها و تمام توانایی هایشان را کنار می گذاریم. مردان نیمکت نشین هستند که در بسیاری از موارد نتیجه را رقم می زنند، آنهایی که بر روی نیمکت داغ می نشینند اما تفکراتشان در ترکیب تیمی دیده می شود که در حال بازی است. نادیده گرفتن نقش مربی در فوتبال اصلا قابل پذیرش نیست. بدون مربی همه چیز تحت تاثیر قرار می گیرد. نه تاکتیکی که اعمال شود و نه نظمی باقی می ماند.

البته آنچه که برای یک مربی تعیین کننده است فقط توان فنی و دانش مربی گری او نیست. در اینجا ویژگی های شخصیتی و رفتاری او نیز نقش تعیین کننده ای دارد. با کدام ویژگی ها می توان مربی موفق تری شد؟

گواردیولا، مورینیو، لوئیس انریکه، ونگر و .. که از موفق ترین مربیان جهان فوتبال هستند چه شخصیت و چه رفتاری دارند که به این موقعیت رسیدند؟ این موضوع را می توان از لحاظ گوناگون مورد بررسی قرار داد. اما در اینجا می خواهیم به مربیان ایرانی بپردازیم و نگاهی عمیق تر به آنها از لحاظ رفتاری و گفتاری داشته باشیم. حتی کوچک ترین عادات های رفتاری از سوی این مربیان می تواند حاکی از نکات فراوانی درباره آنها باشد. چند مربی مطرح ایرانی را در ادامه از لحاظ حرکتی مورد بررسی روانشناسانه قرار خواهیم داد:

علی دایی : آقای گل جهان و سرمربی تیم صبای قم حرکاتی ثابت دارد. او یک دستش را به کمر می زند و معمولا دست راستش را در هوا تکان می دهد. سینه اش را جلو می دهد و گام هایی محکم برمی دارد. خیلی حق به جانب صحبت می کند و البته در کنار خط بسیار فریاد می زند. او بسیار پر جنب و جوش و البته عصبی به نظر می رسد.

دیدگاه روان شناسی: مردی با اراده است. روحیه مربی گری دارد و معمولا دوست دارد نقش مرشد و تصمیم گیرنده یک گروه را بازی کند. اشکال موضوع شاید این باشد که اگر حس تصمیم گیرندگی او خیلی زیاد شود ، دیگر نصیحت دیگران در نظرش چندان مفید نباشد و توصیه های بقیه را در شرایطی که تعصب دارد به کار نگیرد.

امیر قلعه نویی : قلعه نویی اکثر اوقات یک حرکت ثابت از خود نشان می دهد ؛ دست هایش را روی سرش می گذارد. سرمربی تراکتورسازی وقتی راه می رود سرش را خم می کند و پایین می اندازد. در هنگام راه رفتن به سمت نیمکت فقط بر روی زمین نگاه می کند.

دیدگاه روان شناسی: آنقدر موفقیت برایش ارزشمند است که خیال می کند شکست تیمش بدترین اتفاق جهان است البته هر مربی نسبت به تیمش تعصب دارد اما او باید مراقب باشد که این حد از اهمیت و ارزش گذاری، به کمال طلبی منفی در او تبدیل نشود. او دنیای درونی اش را بیشتر از شلوغ کاری های دنیای بیرونی و هرج و مرج های رسانه ای دوست دارد.

پرویز مظلومی: او خونسرد به نظر می رسد مگر اینکه تیمش عقب باشد و یا تحت فشار قرار داشته باشد. پرویز حرکت خاصی ندارد و رفتار عصبی خاصی از خود نشان می دهد. آرام به سمت لب خط می رود و آرام هم برمی گردد.

دیدگاه روان شناسی: درونگرا و ملایم است اما همیشه سکوت نمی تواند به معنای خونسردی باشد. برخی یاد گرفته اند هیجان های شان را سرکوب کنند و خشم و شادی شان را آنطور که واقعا احساس می کنند، بروز ندهند و به طور کلی حس های شان را برای خودشان نگه دارند. باید دید او از آن دست افرادی است که تمایل دارند هیجان شان را سرکوب و انکار کنند یا به جایگاهی حرفه ای رسیده است که باخت دیگر برایش آخر دنیا نیست؟ به هر حال به نظر می رسد او نمی خواهد تیمش را با نمایش چهره ای برافروخته و ترسیده از خودش، نگران و مضطرب کند چون خوب می داند که آرامش، کلید موفقیت است.

عبدالله ویسی : از این می گذریم که سرمربی استقلال خوزستان خیلی علاقه دارد شبیه پپ گواردیولا باشد و مثل این مربی اسپانیایی لباس بپوشد. ویسی در کنار خط جنب و جوش زیادی دارد. گاهی می دود و گاهی فریاد می کشد. بعد هم بلافاصله آرام می شود و بر روی نیمکت می نشیند اما خیلی طول نمی کشد که گام های سریع برمی دارد و فریاد می کشد.

دیدگاه روان شناسی: الگو سازی از نظر روانشناسی کار بدی نیست به شرطی که الگوی شما شاخص هایی ارزشمند و انسانی داشته باشد و در تقلید از او هم فقط به تغییر ظاهر اکتفا نکنید. این که ویسی دوست دارد شبیه یک مربی اسپانیایی لباس بپوشد هم بد نیست به شرطی که تقلیدش فقط از لباس نباشد وحرفه ای گری او را هم مد نظر قرار بدهد. او پر انرژی و فعال است اما خدا نکند که روزی ناامید شود ! برای این جور مربی ها همیشه یک الگوی امیدوار می تواند کارساز باشد.

حمید استیلی : استیلی زیر لب زیاد زمزمه می کند. وقتی از روی نیمکت بلند می شود و لب خط می رود چهره اش به گونه ای است که انگار چیزی یادش افتاده . گاهی اوقات دیده می شود وقتی به لب خط می رود بدون اینکه چیزی بگوید دوباره به سمت نیمکت برمی گردد. در واقع به نظر می رسد از گفتن چیزی پشیمان شده. این حرکات در طول یک مسابقه بارها از سوی استیلی مشاهده می شود.

دیدگاه روان شناسی: خودگویی و مکالمه با خود، یکی از بهترین روش های کاهش اضطراب و جمع و جور کردن فکرهاست. وقتی با خودمان درباره چیزهایی که نگران مان می کنند یا می ترسانندمان حرف می زنیم، آرام و آرام تر می شویم و به این ترتیب با آرامش بیشتری تصمیم می گیریم.

یحیی گل محمدی : یحیی آرام به نظر می رسد. گاهی اوقات (البته فقط گاهی اوقات) بابت گل زدن تیمش بالا و پایین می پرد اما روی هم رفته مربی خونسردی است که حتی به وقت عقب افتادن تیمش هم جنب و جوش خاصی ندارد. آرام روی نیمکت می نشیند و تیم را کوچینگ می کند. به ندرت لب خط می آید و به ندرت فریاد می کشد.

دیدگاه روان شناسی: مرد آرامی است. دنیای درونی و ارزشمند خودش را دارد و نمی خواهد خودش و دیگران را با رفتارهای تند و هیجان های انفجاری بترساند. در عوض دوست دارد به جای ژست های هیجانی ، با ملایمت و تمرکز تصمیم گیری کند. او بازی را ، بازی می داند اما اعتقاد ندارد که اگر کسی باخت باید بمیرد!

فرهاد کاظمی : فرهاد از آن دست به کمرهای فوتبال ایران است. او در هنگام مسابقه تیمش زیاد دست به کمر می ایستد و زیاد از دست هایش استفاده می کند. مدام دستانش را در هوا می چرخاند و زیاد هم از روی نیمکت بلند می شود.

دیدگاه روان شناسی: هیجان زیادی دارد و انسانی احساسی است. برای یک فوتبالیست یا مربی با چنین خصوصیاتی همیشه این خطر وجود دارد که در برابر بی ادبی برخی افراد تاب نیاورد و واکنشی نشان بدهد. او خودش را ناظر بر همه چیز می داند و البته مقتدر و تصمیم گیرنده. ژست دست به کمر یک ژست کاملا مردانه است و به همین علت جزو ژست های ممنوع برای زنان است که باعث می شود هویت زنانه آنها در نظر دیگران کمرنگ شود.

مجید جلالی : آقا معلم فوتبال ایران رفتار ساده تر و بی آلایش تری نسبت به بقیه دارد. نه واکنش های عصبی خاصی دارد و نه می دود و فریاد می کشد. (البته فریاد کشیدن موضوعی بسیار طبیعی نزد مربیان است). او آهسته راه می رود و برای گوشزد کردن نکات فنی مدام دست هایش را تکان می دهد.

دیدگاه روان شناسی: او هم بااحساس است اما نه از آن با احساس ها که ناگهان هیجان شان طغیان می کند و رفتارهای غیرعادی از خود نشان می دهند. او بالغانه و عاقلانه رفتار می کند و بعید است عنان از کف بدهد مگر آن که کسی به اصولی از دنیای درونی اش توهین کند که به نظر او اصول بنیادین زندگی و اخلاق هستند.

حسین فرکی : رفتارهای ساده و نرمال به حسین فرکی هم سرایت کرده. فرکی جوگیر نمی شود، کمتر فریاد می زند، نمی دود و خیلی راحت و خونسرد به نظر می رسد.

دیدگاه روان شناسی: حفظ خونسردی اصل اول تصمیم گیری منطقی در شرایط بحرانی است و فرکی هم این کلید موفقیت را از رفقای دیگرش آموخته است.

علیرضا منصوریان : منصوریان مدام دست هایش را پشتش قلاب می کند. یک رفتار مشخص هم دارد آن هم اینکه هر چند دقیقه یکبار روی نوک پنجه هایش می ایستد. گاهی اوقات بدون دلیل لبخند می زند و گاهی اوقات روی نیمکت سرش را با دستانش می گیرد و به زمین نگاه می کند.

دیدگاه روان شناسی: حس اقتدار ظاهرا یکی از ویژگی هایی است که اغلب مربی ها دارند و منصوریان هم از این قاعده مستثنی نیست. دوست دارد بر زمین بازی و بازیکنانش کاملا مسلط باشد. با خودش دایما در حال حساب و کتاب وضعیت بازی و گفتگویی درونی است . برای او بردن مهم است و البته نه هر بردنی بلکه بردنی با قدرت و اقتدار کامل .

هیلدا حسینی خواه - مریم یوشی زاده/جام جم آنلاین