دود فولکس در چشم بوندس‌لیگا

تصور کنید در چمپیونزلیگ بازی می‌کنید، اما تعداد کمی برای تماشای بازی‌ات می‌آیند. این شرح کوتاه، سرنوشت ولفسبورگ را باز می‌گوید که اگرچه برای اولین بار بعد از شش سال به این تورنمنت معتبر اروپایی راه یافته، اما با سکوهای نسبتا خالی روبه‌رو می‌شود. برای بازی دور رفت این تیم مقابل آیندهوون خیلی از بلیت‌ها فروش نرفت که این مساله از سوی کلاوس آلوفس، قائم‌مقام ولفسبورگ، به تداخل ساعت بازی با ساعات کاری کارمندان کمپانی فولکس واگن ـ که معمولا برای تماشای بازی‌های این تیم سبزپوش به استادیوم می‌آیند ـ مرتبط دانسته شد، اما این ماجرا را می‌توان نوعی اعتراض پنهان قلمداد کرد: ولفسبورگ مدت‌های مدید است که در بازی‌های بزرگ به‌ویژه بازی‌های بین‌المللی برای پرکردن استادیوم با مشکل روبه‌روست؛ علتش هم ـ از نگاه دلسوزان و منتقدان هوادار این تیم ـ آن است که این باشگاه موفق نمی‌شود تماشاگران موسمی را به هواداران ششدانگ و سرسخت تبدیل کند؛ این باشگاه نمی‌تواند در تماشاگران خود احساسی برانگیزد و از همین رو عده‌ای از هوادارانش اصراری ندارند که به هر قیمت و با هر نتیجه و شرایطی به تیم خود وفادار بمانند، به‌ویژه آن که ولفسبورگ به عنوان تیم فولکس واگن شناخته می‌شود و از زمانی که آمار غلط از سوی این کمپانی در مورد میزان آلایندگی محصولاتش افشا و به رسوایی منجر شد، محبوبیتش کمتر هم شده است. واقعیت این است که فولکس واگن در فوتبال تنها یک نام یا یک اسپانسر نیست، بلکه یک وزنه مهم است؛ دست‌کم تاکنون این طور بوده و ممکن است بعدا دیگر نباشد، زیرا با توجه به جریمه و خسارت میلیاردی وارد شده به آن در پرونده‌ای که ذکر آن رفت، ماتیاس مولر، مدیرعامل، بر آن است تا هزینه‌های این کمپانی را در عرصه ورزش به حداقل ممکن برساند. تا امروز فولکس واگن میلیون‌ها یورو در بوندس‌لیگا هزینه می‌کرده که در مورد میزان دقیق آن حتی بازاریابان و کارشناسان اسپانسرینگ آلمان تنها می‌توانند گمانه‌زنی کنند، اما آنچه برای کریستف برویر، اقتصاددان ورزشی از دانشگاه کلن، مسلم این که حامیان مالی دیگر همچنان فاصله زیادی با فولکس واگن دارند. او می‌گوید: اگر تیم ملی را در نظر نگیریم، کنسرسیوم فولکس واگن در هر شرایطی مهم‌ترین اسپانسر در فوتبال آلمان است.

نتایج یک پژوهش در دانشگاه صنعتی برانشوایگ هم نشان می‌دهد تمام 36 باشگاه عضو بوندس‌لیگا روی هم رفته درآمدی بالغ بر 761 میلیون یورو از اسپانسرها به دست می‌آورند که صد میلیون یورو از آن را فولکس واگن و کمپانی زیرمجموعه‌اش یعنی آئودی پرداخت می‌کند حال آن که رقیب آنها یعنی مرسدس حدودا 50 میلیون یورو در این عرصه هزینه می‌کند. از آنجا که هیات مدیره فولکس واگن درباره عدم نیاز به انتشار علنی مخارج خود اتفاق نظر دارند، آماری از بیلان دقیق باشگاه ولفسبورگ در دست نیست، اما برخی خودی‌های این کمپانی می‌گویند ولفسبورگ سالانه فقط 30 میلیون یورو برای نشان دادن لوگوی فولکس واگن روی پیراهنش دریافت می‌کند. از این نظر سال‌هاست که این کنسرسیوم خودروسازی دومین اسپانسر پیراهن در بوندس‌لیگاست حال آن که جایگاه نخست به اسپانسر پیراهن بایرنی‌ها یعنی تلکام تعلق دارد.

یک تیم از هر دو تیم بوندس‌لیگا

آمار دیگری که از اسپانسرینگ فولکس واگن می‌توان ارائه کرد،‌ این است که 18 باشگاه از 36 باشگاه حاضر در دسته اول و دوم بوندس‌لیگا ـ از شالکه، هامبورگ و هرتابرلین گرفته تا اشتوتگارت و لایپزیگ و مونیخ 1860 ـ از سوی این کمپانی حمایت می‌شوند؛ یعنی از هر دو باشگاه یکی. این کمپانی در کنار ولفسبورگ، 20 درصد سهام باشگاه اینگول‌اشتات و 33/8 درصد از سهام بایرن مونیخ را هم در اختیار دارد. اسپانسر اصلی دو باشگاه اخیر آئودی است. علاوه بر این، فولکس واگن در جام حذفی آلمان شش میلیون یورو هزینه می‌کند که در عوض همه تیم‌های حاضر در این رقابت‌ها موظف می‌شوند لوگوی دو حرفی این کمپانی را روی آستین پیراهن‌ خود چاپ کنند.

با توجه به همه این مسائل باید دید بحرانی که فولکس واگن با آن روبه‌رو شده چه اثراتی روی فوتبال آلمان خواهد داشت و آیا باشگاه‌ها از این نظر لطمه خواهند دید. خیلی‌ها امیدوارند این گونه نباشد. هانس گرهارد سیبا،استاد اقتصاد خودروسازی و مدیر سابق فولکس واگن می‌گوید: کناره‌گیری از اسپانسرینگ فوتبال را بسیار بعید می‌دانم. این رویکرد کاملا غیرحرفه‌ای خواهد بود و این حس را منتقل می‌کند که کمپانی در ابتکار عمل ناتوان و تسلیم و فلج است!

اما ماتیاس مولر، رئیس جدید فولکس واگن، شخصیتی کاملا متفاوت با مارتین وینترکورن، رئیس پیشین این کمپانی دارد. وینترکورن هوادار سرسخت فوتبال بود و نه‌تنها منطقی و عقلانی بود، بلکه در مواردی از روی احساس برای سرمایه‌گذاری در فوتبال تصمیم‌گیری می‌کرد. او حتی در مورد ترانسفر بازیکنان می‌توانست توصیه‌ها و رهنمودهای خوبی ارائه کند؛ اخلاقی که هنوز در مولر دیده نشده است.

ولفسبورگ به قدر کافی پول دارد

«فولکس واگن نباید در کاهش سرمایه‌های خود در فوتبال افراط کند.» آلفونس مادیا، استاد مدیریت ورزشی در دانشگاه هایل‌برون، با تاکید بر این توصیه افزود: در شرایط فعلی فولکس واگن باید یک استراتژی هوشمندانه برای خلاصی از این رسوایی پیدا کند و ببیند چطور می‌تواند از طریق ورزش محبوب فوتبال به ترمیم چهره آسیب‌دیده‌اش بپردازد. مادیا با اشاره به این که این کمپانی باشگاه اصلی‌اش یعنی ولفسبورگ را نه به اندازه قبل، اما به طور کلی حفظ خواهد کرد، افزود: توصیه می‌کنم فولکس واگن تمرکزش را بیشتر به حمایت از سطوح پایه یا به عبارتی سطوح آینده‌ساز معطوف کند تا بتواند اعتماد و اعتبار از دست رفته‌اش را بازگرداند.

این توصیه در حالی مطرح می‌شود که این کنسرسیوم خودروسازی به تازگی ساخت مجموعه ورزشی پایه را ـ که قرار بود در مجموع 40 میلیون یورو برای آن هزینه شود ـ متوقف کرد. می‌توان گفت فولکس واگن تعریف جدیدی برای سطوح آینده‌ساز پیدا کرده، زیرا حمایت از باشگاه‌های پرشمار (دست‌کم 18) از لیگ‌های دسته اول و دوم هم خلاف این معنی را به ذهن متبادر نمی‌کند. این کمپانی می‌تواند با تجار و سرمایه‌گذاران محلی و منطقه‌ای و مشتریان کلیدی آشنا شده با آنها ارتباط برقرار کند، زیرا از این امکان برخوردار است که آنها را به طور منظم به تماشای بازی‌ تیم‌های خود دعوت کند. نکته منفی این سیاست که ناظران بازار و رسانه‌ها و حتی بسیاری از هواداران به آن معترضند، این است که فولکس واگن در گوشه گوشه دنیای فوتبال حضور دارد و تردیدی هم نیست که آنها به خاطر باشگاه‌ها از فوتبال حمایت مالی نمی‌کنند بلکه تنها به منافعی که از این راه می‌توانند به دست آورند، می‌اندیشند.

برویر، اقتصاددان ورزشی از دانشگاه کلن‌‌ معتقد است، می‌توان این گونه نگاه کرد که تیم‌های بزرگ اتفاقا به قوی‌تر‌شدن کمپانی‌ها کمک می‌کنند. در همین ارتباط، سخنگوی فولکس واگن گفت: ما خود را به این سوال مشغول کرده‌ایم که فولکس واگن از فعالیت‌هایش چقدر سود می‌برد حال آن که کسی این سوال را در باره ولفسبورگ مطرح نمی‌کند. یعنی صد میلیون هزینه کرده‌ایم تا اوقات فراغت برای کارمندان‌مان درست کنیم؟ خیلی‌ها می‌دانند که حضور ما در ورزش حتی برای افزایش شهرت برندمان نیست، زیرا نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد تقریبا همه شهروندان آلمانی کمپانی ما و شرکت‌های زیرمجموعه‌اش را می‌شناسند. مانور ما روی باشگاه شهرمان بیشتر به این دلیل است تا به مهندسانی که به مهاجرت به شهر ولفسبورگ فکر می‌کنند، نشان دهیم این شهر جذابیت‌های ورزشی هم دارد و تیمش در سطح اول دنیا بازی می‌کند و این امکان فراهم است که از حضور در استادیوم و تماشای مسابقات این تیم لذت ببرند.

ولفسبورگ چقدر می‌ارزد ؟

برویر معتقد است، می‌توان حمایت مالی را حفظ کرد، اما آن را کاهش داد، زیرا با کم شدن چند میلیون از سرمایه فولکس واگن در ولفسبورگ، این تیم الزاما شکست نمی‌خورد. این موضوع برای همه باشگاه‌ها صادق است زیرا این طور نیست که در آلمان تنها اسپانسرهای معدودی فعالیت کنند. اگر یک اسپانسر عقب‌نشینی کرد، مشتری بعدی در صف ایستاده است. اکثر باشگاه‌ها این امکان را دارند. ظاهرا سیاست ولفسبورگ از چندی قبل بر این استوار است که راه‌های تامین مالی متعدد داشته باشد، حتی شنیده شده آنها در آستانه ثبت یک قرارداد ده ساله به مبلغ 80 میلیون یورو با کمپانی نایک قرار دارند. امسال بسیاری از ناظران بازار ولفسبورگ را جزو باشگاه‌هایی ارزیابی می‌کنند که ارزش بالایی دارد. هر چه باشد آنها دوباره به چمپیونزلیگ راه پیدا کرده‌اند. به همین دلیل کلاوس آلوفس مصمم است در آینده هم نسبت به خرید بازیکن خساست به خرج ندهد، چراکه بودجه موجود است.

باشگاه ولفسبورگ بنا به تایید سران خود از محل ترانسفر بازیکنان 40 میلیون یورو سود خالص کسب کرده است که بخش اعظم آن به لطف فروش کوین دی‌بروین به منچسترسیتی به خزانه باشگاه واریز شد و حال ولفسبورگی‌ها می‌خواهند با این سرمایه بازیکنان جدیدی به خدمت بگیرند تا بتوانند با قدرت به حضور در چمپیونزلیگ ادامه دهند.

این باشگاه تاکید می‌کند که ارزش تبلیغ برای لوگوی فولکس واگن در دیدارهای بین‌المللی بسیار هنگفت است و سرمایه‌گذاری 100 میلیونی این کمپانی را توجیه می‌کند، اما برخی چنین عقیده‌ای ندارند. مثلا برویر می‌گوید: من نمی‌خواهم به ولفسبورگ توهین کنم، اما واقعیت این است که آنها اغلب از مرحله گروهی بالاتر نمی‌آیند. از همین رو این موضوع که برند فولکس واگن می‌تواند از این طریق سود کند، قابل بحث است.

دست‌کم برای تحقق این مهم یک چیز لازم است: تماشاگران زیاد. تا وقتی بازی‌های ولفسبورگ در چمپیونزلیگ با بی‌محلی افکار عمومی یا به تعبیری پشت درهای بسته برگزار می‌شود، جای این سوال باقی می‌ماند که تبلیغات و صرف هزینه فولکس واگن تا چه اندازه برای هواداران فوتبال جذاب و قابل اعتنا خواهد کرد.

منبع: Zeit.de

بهنام جعفرزاده