نقدینگی در‌ مسیر بازار ارز

به گزارش خبرنگار جام‌جم، به گفته برخی کارشناسان اقتصادی و فعالان بازار ارز، به دنبال ادامه رکود در بازار، نقدینگی سرگردان این بار مقصد جدید یافته و آن بازار ارز است.

بر این اساس با توجه به رکود بازارهایی مانند مسکن، خودرو، بازار سرمایه و... حرکت سرمایه به بازار ارز آغاز شده و بر همین اساس میزان تقاضا در این بازار افزایش یافته است.

لذا کارشناسان و فعالان صنفی از بانک مرکزی می‌خواهند با توجه به افزایش تقاضا در بازار و رشد کاذب تقاضا، نسبت به مدیریت بازار اقدام کند و در غیر این صورت بازار آشفته خواهد شد.

افزایش تقاضای ارز در بازار

در این باره، امین رمضانی یکی از فعالان بازار ارز در میدان فردوسی به جام‌جم گفت: چند روز است که بازار ارز تقاضای زیادی پیدا کرده و افراد بیشتر برای خرید مراجعه می‌کنند تا فروش ارز.

وی افزود: این در حالی است که عکس این موضوع درباره بازار سکه صادق است و بیشتر از این‌که صرافی‌ها سکه بفروشند، سکه می‌خرند.

رمضانی تصریح کرد: اکنون اقتصاد کشور به سمت وضعیت آشفته سال 91 پیش می‌رود و اگر بازار کنترل نشود آینده خوبی در انتظار نخواهد بود.

این فعال صنفی ادامه داد: دلیل افزایش تقاضا در بازار ارز ناشی از تصمیمات دولتی است. به عنوان مثال یکی از صرافی‌های متعلق به بانک‌ها که قبلا به همه مردم ارز توزیع می‌کرد اکنون فقط به صرافی‌های مجاز توزیع می‌کند و همین امر باعث احتکار ارز و تعیین بخشی از نرخ ارز توسط این صرافی‌ها شده است.

رمضانی درباره نحوه فعالیت این صرافی‌ها گفت: صرافی‌های مجاز، ارز را از صرافی متعلق به یکی از بانک‌های خصوصی دریافت می‌کنند و 50 تومان بالای قیمت به صورت سندسازی می‌فروشند. در حالی که قیمت فروش ارز خود را با 20 تومان سود به بانک گزارش می‌دهند.

سرمایه‌های سرگردان در حال ورود به بازار ارز هستند

عباس مسعودی، رئیس هیات مدیره انجمن کارفرمایی سکه و صرافان استان تهران به جام‌جم گفت: با توجه به این‌که بیشتر فعالیت‌های اقتصادی در رکود به سر می‌برد، برخی صاحبان سرمایه به دلیل سرگردانی وارد بازار ارز می‌شوند که تجربه آن را در سال‌های 90 و 91 شاهد بودیم و دیدیم که چه تبعاتی برای اقتصاد کشور داشت. اگر این سرمایه‌ها وارد بازار ارز شود دیگر اقتصاد قابل کنترل نخواهد بود.

وی افزود: سیستم بانکی وارد بازار غیرقانونی شده که عده‌ای دلال در بازار معروف منوچهری گردهم جمع می‌شوند و ارز توزیع می‌کنند. وقتی به چنین جایگاه غیرقانونی رسمیت می‌دهند، در صورت شناخت آن بازار توسط مشتری دیگر صرافی‌ها نمی‌توانند فعالیت کنند و طبعا هیچ کس به دنبال مجوز فعالیت نمی‌رود. در شأن کشور نیست که جلوی در سفارت انگلیس نرخ ارز تعیین شود.

مسعودی تصریح کرد: زمانی که نرخ ارز نوسان پیدا می‌کند برخی افراد که در این زمینه تبحر ندارند ارز را با ضرر می‌فروشند. برخی صرافان هم ارز را نگاه می‌دارند که همین موضوع احتکار ارز را به دنبال دارد و روی قیمت آن تاثیر می‌گذارد. همچنین برخی دیگر به دلیل این‌که متضرر نشوند ارز را به اقلیم کردستان قاچاق می‌کنند که قیمت ارز در آن همیشه 50 تومان بالاتر از نرخ ارز داخلی است و لذا قاچاق بیشتر می‌شود.

وی افزود: اگر جلوی این توزیع نابسامان گرفته نشود نوسانات ارزی از کنترل خارج می‌شود.

همه چیز به بانک مرکزی برمی‌گردد

از سوی دیگر، کامران ساعتچی کارشناس و فعال بازار ارز به جام‌جم گفت: سیاست بانک مرکزی و دولت نقش تعیین‌کننده در هدایت نقدینگی و سرمایه‌گذاری دارد. به همین دلیل تا زمانی که قیمت ارز در بودجه سال آینده مشخص نشده، ممکن است این نوسان در بازار ارز ادامه داشته باشد.

وی افزود: برخی افراد نظرات مختلفی درخصوص نرخ ارز می‌دهند مبنی بر این‌که افرادی که قصد سرمایه‌گذاری دارند وارد بازار ارز شده‌اند؛ اما در واقع این گونه نیست و تغییری در بازار شاهد نیستیم.

این فعال صنفی اضافه کرد: دولت اکنون اعلام کرده قصد تک نرخی کردن ارز را دارد بنابراین باید دید چه زمانی این اتفاق می‌افتد. چون ممکن است این موضوع در مدت کوتاهی بازار ارز را با تشویش روبه‌رو کند؛ اما دوباره شاهد بازاری باثبات خواهیم بود.

ساعتچی با اشاره به این موضوع که نرخ ارز در همه جای دنیا بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود، گفت: نرخ ارز در ایران باید تحت عواملی چون پشتوانه ارزی بانک مرکزی، سود بانکی، ارزش سهام در بورس، میزان نقدینگی و صادرات تعیین شود. اما همچنان توسط دولت قیمت‌گذاری می‌شود و تا زمانی که این قیمت‌گذاری دستوری ادامه داشته باشد نوسانات هم در بازار حاکم خواهد بود و با کوچک‌ترین تغییرات قیمتی، انگشت اتهام به سمت دولت نشانه می‌رود.

این کارشناس ارزی افزود: دولت اکنون بخشی از کسر درآمدهای خود را از راه فروش ارز تامین می‌کند، به همین دلیل دولت تمایلی به کاهش قیمت ارز نشان نمی‌دهد.

بانک مرکزی: تبدیل دارایی به ارز منتفی است

دراین باره، صمد کریمی، مدیر اداره صادرات بانک مرکزی به خبرنگار جام‌جم گفت: بازار ارز کشور براساس نظام ارزی شناور مدیریت شده می‌باشد لذا بانک مرکزی همواره با رصد مستمر بازار ارز نسبت به کنترل آن اقدام کنند.

وی افزود: هر گونه شوک ارزی آثار و سیاست‌های منفی خود را بر بازار بر جای می‌گذارد. به عبارت دیگر نوسانات شدید نرخ ارز به تقاضای سفته‌بازی احتیاطی منجر شده و تبدیل دارایی به ارز قوت می‌گیرد. از این رو بانک مرکزی به وظایف خود که همواره هدف ثبات در بازار ارز را دنبال می‌کند عمل می‌کند.

کریمی گفت: از سال 92 تاکنون نوسانات بازار ارز مدیریت شده و بازار ثبات نسبی پیدا کرده است. هرچند در برخی مقاطع مانند آذر 93 و همچنین بعد از اعلام بیانیه مشترک میان ایران و کشورهای غربی در 23 تیر ماه سال‌جاری، بازار ارز با نوساناتی مواجه شد. لیکن بانک مرکزی با ابزارهای خود توانست ثبات را به بازار برگرداند.

نقش صرافی‌ها؟

رئیس اداره صادرات بانک مرکزی همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا ممکن است برخی صرافی‌ها عمدا در بازار ارز اخلال ایجاد کنند، گفت: بانک مرکزی با ابلاغ مقررات ناظر بر عملیات ارزی صرافی‌ها در 29 دی 93 ضمن به رسمیت شناختن بازار آزاد ارز کشور عوامل مجاز بازار را صرافی‌های دارای مجوز از بانک مرکزی معرفی کرد. همچنین بر اساس این مقررات به جز صرافی‌های یاد شده، اشتغال به خرید و فروش ارز توسط دیگر اشخاص حقیقی و حقوقی به هر نحو ممنوع است.

کریمی افزود: ضمن این‌که معاملات فردایی نیز ممنوع اعلام شده است. چراکه متاسفانه برخی شوک‌های ارزی بازار ارز کشور ناشی از معاملات اشخاص حقیقی و حقوقی بدون مجوز و همچنین معاملات فردایی است. از این رو با توجه به برنامه‌های این بانک جهت ساماندهی بازار ارز کشور، شوک‌های یاد شده نیز طی برنامه زمانی مشخص کنترل و مدیریت خواهد شد.

وی تصریح کرد: زیرا فعالان غیرمجاز بازار ارز و همچنین صرافی‌های غیرمجاز خود را ملزم به عایت الزامات مقام پولی ندانسته و از این رو رفتارهای سرمایه‌گذاری خود را معمولا به گونه‌ای شکل می‌دهند که در اغلب اوقات در جهت ثبات بازار نیست و از این رو به اخلال بازار ارز کشور منجر می‌شود. البته طبیعی است که با آنها مطابق با قانون مبارزه با اخلالگران در نظام اقتصادی کشور با آنها رفتار خواهد شد.

تبدیل دارایی به ارز منتفی است

صمد کریمی، مدیر اداره صادرات بانک مرکزی گفت:‌ در نهایت با توجه به عوامل بنیادین اقتصادی و دورنمای اقتصاد کشور، موضوع تبدیل دارایی توسط خانوارها و صاحبان کسب و کار به ارز منتفی بوده، زیرا ریسک بالایی برای آنها با توجه به آینده بازار ارز و اقتصاد کشور متصور است.

محمدحسین علی اکبری - اقتصاد